Shkruan: Festim Z. Hoti

Më 24 mars 1999, avionët e NATO-s nisën bombardimet mbi forcat serbe në Kosovë, duke shënuar fillimin e një prej operacioneve më vendimtare të aleancës ushtarake më të fuqishme në botë. Sot, 26 vjet më vonë, kjo ditë mbetet një nga momentet më të rëndësishme në historinë e Kosovës, pasi solli kthesën vendimtare në luftën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) kundër forcave serbe, që për vite të tëra kishin ushtruar represion dhe spastrim etnik ndaj popullsisë shqiptare.

Intervenimi i NATO-s erdhi pas muajsh përpjekjesh diplomatike të dështuara për të ndaluar dhunën e regjimit të Slobodan Milosheviqit kundër shqiptarëve të Kosovës. Për 78 ditë, avionët e NATO-s goditën objektivat strategjike serbe, duke shkatërruar infrastrukturën ushtarake, bazat e furnizimit dhe komunikacionit të ushtrisë serbe.

Ndërkohë, në tokë, luftëtarët e UÇK-së, me një vendosmëri të palëkundur, vazhdonin përballjen me forcat serbe në kushte të vështira. Pa pajisje moderne ushtarake, pa mbështetje të fuqishme logjistike, por me një vullnet të hekurt për liri, luftëtarët e UÇK-së qëndruan në vijën e parë të frontit, duke luftuar në male, fshatra dhe qytete kundër një armiku shumë më të pajisur.
Fushata ajrore e NATO-s përfundoi më 10 qershor 1999 me nënshkrimin e Marrëveshjes së Kumanovës, e cila detyroi forcat serbe të tërhiqeshin nga Kosova. Më pas, Kosova u vendos nën administrimin e Kombeve të Bashkuara (UNMIK), ndërsa UÇK-ja u shndërrua në Trupat e Mbrojtjes së Kosovës (TMK), duke shënuar fillimin e një epoke të re për vendin.

Ky intervenim i NATO-s u bë një pikë kthese jo vetëm për Kosovën, por edhe për politikën ndërkombëtare, duke treguar se krimet kundër njerëzimit nuk do të toleroheshin. Gjashtë vjet më vonë, më 2006, Milosheviqi u gjykua në Hagë për krime lufte, ndonëse vdiq para se të shpallej një vendim përfundimtar. Më 2008, Kosova shpalli pavarësinë, duke realizuar ëndrrën shekullore të popullit shqiptar për liri dhe shtetësi.

Sot, më 24 mars 2025, kujtojmë me nder dhe respekt të gjithë ata që sakrifikuan gjithçka për lirinë e Kosovës. NATO mbetet një aleat i rëndësishëm i Kosovës, ndërsa UÇK-ja mbetet simboli i rezistencës dhe luftës për liri.

26 vjet pas asaj pranvere të zjarrtë, Kosova është një shtet i pavarur, sovran dhe i njohur nga mbi 100 vende të botës. Megjithatë, sfidat mbeten dhe kujtimi i së kaluarës na kujton se liria ka një çmim – një çmim që u pagua me sakrificën e mijëra njerëzve që dhanë jetën për të ardhmen që kemi sot.

Lavdi dëshmorëve! Respekt për të gjithë ata që luftuan për Kosovën e lirë!