Nga Aurenc Bebja*, Francë – 6 Gusht 2024

“Aragon Expres” ka botuar, të premten e 16 marsit 1979, në faqen n°24, intervistën ekskluzive me këshilltarin ushtarak (Abedin Mulosmanaj) dhe avokatin (Antonio de Villar Masso) e Leka Zogut I rreth arsyeve të largimit të tij asokohe nga Spanja, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

“Çështja Leka i Shqipërisë ishte çështje shtetërore”. (Për hapjen e Spanjës në Lindje)

“Armët që bleu Leka I ishin për mbrojtjen e tij dhe futjen e tyre në Shqipëri për çështjen e çlirimit të vendit tonë”

“Ai nuk mori asnjë urdhër dëbimi nga Spanja. Ishte e gjitha një lloj marrëveshje xhentëlmenësh”.

Deklaratat e këshilltarit të tij ushtarak që ndodhet në Spanjë për të shitur të gjitha pronat e “mbretit” të Shqipërisë

Madrid, 16 (Shërbimi special për “A/e”, nga R.L. Torrente Legazpi).

Abedin Mulosmanaj, këshilltar ushtarak i mbretit Leka I të Shqipërisë, sapo ka mbërritur në Spanjë për të shlyer, ndër të tjera, borxhet e mbretit të shqiptarëve dhe për të sqaruar disa nga pikat që, me sa duket, kanë motivuar largimin e mbretit Leka nga vendi ynë.

Në prani të avokatit të Lekës nga Shqipëria, Dr. Antonio de Villar Masso, ne patëm një bisedë të gjatë përmes së cilës u zbuluan pasaktësitë e shumta rreth mbretit Leka pas largimit të tij të detyruar për shkak të rrethanave të vendit.

Nëpërmjet deklaratave të zotit Abedin Mulosmanaj dhe përfaqësuesit të tij ligjor në Spanjë, Villar Masso, del shumë qartë se Mbreti Leka as nuk u dëbua nga Spanja, se ai nuk merrej me trafik armësh dhe se borxhet e tij në vend nuk arrinin shifra astronomike.

Abedin Mulosmanaj erdhi në Spanjë, siç thamë, për të shitur pronat e mbretit Leka — mes tyre pasurinë “Nuestra Señora de Guadalupe”, me vlerë 100.000.000 peseta, një shumë që mbulon më shumë se katërfishin e vlerës së borxheve të sovrani shqiptar — dhe për të sqaruar arsyet e largimit nga Spanja të njeriut që për shtatëmbëdhjetë vjet ishte mysafiri ynë.

Abedín Mulosmanaj shprehet i hapur kur deklaron:

— Mediat i lejuan vetes të thoshin, madje me forcë, se Mbreti Leka 1 i Shqipërisë nuk kishte pasaportë diplomatike, gjë që nuk është e vërtetë. Si Madhëria e Tij Mbreti Leka, Mbretëresha Susan dhe pjesa tjetër e rrethit të tij kishin një pasaportë diplomatike, të njohur jo vetëm nga shteti spanjoll, por nga një sërë vendesh si Konfederata Zvicerane, vendet afrikane dhe të Lindjes së Mesme, SHBA, Kanada, Amerika Latine, etj… Në fakt, përveç vendeve të botës komuniste, për arsye të dukshme, pasaporta e mbretit Leka dhe ato të rrethit të tij njihen në mbarë botën.

Ai ishte në gjendje të qëndronte në Spanjë

— Është folur për dëbim, por ju pretendoni se një term i tillë nuk i përshtatet realitetit…

— Ashtu është, në fakt, — përgjigjet avokati, zoti de Villar Masso, — askush nuk e shtyu mbretin Leka, qoftë fizikisht, as ligjërisht, të largohej nga vendi. Ai mund të qëndronte këtu edhe me një ofertë për mbrojtje policore nga Ministria e Brendshme, sipas ofertës së shefit të Departamentit z.Martín Villa, por një propozim i tillë nuk u pranua për arsyet që do t’ju shpjegoj : thuhej se mbreti Leka trafikonte armë dhe kjo ishte një nga arsyet e dëbimit. Epo, nuk kishte as trafik armësh, as dëbim. Armët që mbreti Leka kishte në shtëpinë e tij ishin mbi të gjitha simbol i çlirimit të Shqipërisë dhe mbreti Leka preferoi të largohej nga Spanja, me të gjitha nderet, i shoqëruar zyrtarisht nga një seksion zyrtar i aeroportit dhe me armë e bagazhe, sesa të qëndronte në Spanjë pa armë, diçka që do të rikthehej para komuniteteve shqiptare në mbarë botën, duke u shkarkuar nga zyrtarë të lartë të Ministrisë së Brendshme, gjithmonë në një mjedis korrigjimi të madh nga ana e autoriteteve spanjolle, të cilat në çdo moment i dhanë lehtësirat maksimale. Ky është realiteti. Do të ishte anormale, nëse Mbreti Leka I i Shqipërisë do të kishte qenë — siç e ka paraqitur një sektor i caktuar i shtypit spanjoll — një trafikant armësh, që autoritetet t’i kishin dhënë atij një trajtim të ndershëm përballë një krimi të këtij kalibri.

Armët

— Është e nevojshme të thuhet — deklaron tani zoti Abedin Mulosmanaj — se koncepti i trafikut të armëve përfshin tregtinë në drejtime të ndryshme, blerjen ose shitjen në vende të ndryshme. Mbreti Leka I i Shqipërisë nuk e ka bërë këtë kurrë me asnjë vend, aq më pak me Spanjën. Armët që bleu ishin thjesht për mbrojtjen e tij personale dhe për t’i futur në Shqipëri për çështjen e çlirimit të vendit tonë…

— Në një kohë kur politika e çeljes spanjolle ka hapur dyert për vendet e Lindjes, a nuk është e mundur që largimi i mbretit Leka të ketë qenë i motivuar nga presionet e jashtme?

— Jam plotësisht i bindur — përgjigjet zoti de Villar Masso — ne kemi bindjen absolute në këtë çështje fatkeqe se ftesa për largimin e mbretit Leka nga territori spanjoll nuk ka ardhur nga Ministria e Brendshme, madje as nga qeveria spanjolle. Madje, ne kemi pasur biseda private me njerëz shumë të vendosur brenda administratës spanjolle dhe që për arsye të dukshme nuk duhet t’i përmend, të cilët na siguruan se “afera” nuk kishte ardhur nga ministria e lartpërmendur. Dhe nëse largimi i Mbretit Leka nuk ka qenë një nismë e Ministrisë së Brendshme, e cila ishte organi kompetent për funksionet e saj, dhe duke qenë se do të vinte nga një organ qeveritar, mund të kishte ardhur vetëm për shkak të presionit diplomatik. Është e çuditshme që pas shtatëmbëdhjetë vjetësh në kushte të barabarta, me njohuri publike dhe të larta të funksioneve politike të Madhërisë së Tij Mbretit Leka I i Shqipërisë, pa më të voglin incident nga ana e tij apo nga shoqëruesit e tij, kjo ftesë për t’u çarmatosur ose, në rast të dështimit, për t’u larguar nga Spanja, përkon me politikën e re të hapjes ndaj vendeve të Lindjes.

— A nuk u përpoq në një moment mbreti Leka ta kundërshtonte largimin e tij me mjete ligjore?

— Jo, për një gjë të thjeshtë dhe konkrete: atij iu dha mundësia të çarmatosej dhe të vihej eskorta e tij nën mbrojtjen e policisë spanjolle, ose të largohej. Mbreti Leka, për përfaqësimin politik që ka përpara të mërguarve shqiptarë — popullsia e të cilëve është shumë më e madhe se ajo e vetë vendit — dhe duke filluar nga monarkistët e deri te vetë socialistët, shumë prej të cilëve janë republikanë, por që pranojnë përfaqësimin kombëtar të mbretit Leka, nuk donin t’u nënshtroheshin kërkesave të tilla politiko-burokratike nga dinjiteti dhe respekti për veten.

“Marrëveshje xhentëlmenësh”

— A keni marrë ndonjë njoftim me shkrim?

— Jo, dhe kjo është një provë tjetër se largimi i tij nga Spanja ka qenë një çështje shtetërore. Ai nuk ka marrë asnjë njoftim me shkrim. E gjitha ishte një lloj marrëveshje xhentëlmenësh.

— A mund të konsiderohen të ligjshme veprimet e qeverisë spanjolle?

— Epo, shteti ka kompetencat për të marrë masa të tilla me çdo person të huaj, qoftë Mbret apo qytetar privat. Nuk po them se është mirë apo keq. Në një të drejtë sovrane, çdo Qeveri ka të drejtë të pranojë ose jo praninë e çdo qytetari në territorin kombëtar.

Borxhet do të paguhen

— Të ndryshojmë temë; Çfarë mund të na thoni për borxhet që duket se ka lënë në Spanjë mbreti Leka?

de Villar Masso buzëqesh dhe përgjigjet :

— Shifrat që janë diskutuar në shtypin spanjoll bien të gjitha në zhanrin e marrëzive. Me gjithë respektin e duhur, pyes veten nëse kolegët tuaj të shquar, të cilët kanë përmendur shifra prej dy mijë e ca milionë dollarësh, janë ndalur të mendojnë dhe të bëjnë ekuivalentin e gjashtëdhjetë pesetave për dollar. Kjo do të jepte shifra astronomike që padyshim tejkalojnë buxhetet e shumë shteteve sovrane në botë. Pra është një argument që do të kthehej si një bumerang kundër njerëzve që e përdorën sepse, në të vërtetë, nëse mbreti Leka I i Shqipërisë do të kishte pasur ose kishte në këtë kohë borxhe për një shumë kaq të madhe, do të ishte një dëshmi treguese e rëndësisë jo vetëm politike – që ka pasur gjithmonë – por edhe ekonomike e Madhërisë së Tij, sepse asnjë person në verilindje, i mbështetur nga një fuqi financiare pothuajse e pamatshme, nuk do të lejohej të arrinte as gjysmën e këtyre borxheve. Dyshoj se ka pasur një keqkuptim në shifra apo ndonjë problem përkthimi, sepse realisht borxhet që Mbreti Leka la në vendin tonë janë pothuajse të kufizuara në dëmshpërblim ndaj punonjësve dhe shërbëtorëve të tij më besnikë që ai ka pasur këtu vitet e fundit, disa lloje të tjera ndihme dhe, së fundi, disa operacione financiare.

— Zoti de Villar Masso, atëherë sa janë borxhet e mbretit Leka?

— Në dijeninë time, këto borxhe nuk e kalojnë shifrën e 20 apo 25 milionëve.

— A do të paguhen plotësisht?

— Po, natyrisht. Kjo është një nga arsyet e udhëtimit të zotit Abedín në Spanjë, pasi pronat e Madhërisë së Tij Leka I të Shqipërisë do të dalin në shitje për këtë dhe për qëllime të tjera.

— Sa vlerësohet vlera materiale e pronave spanjolle të mbretit Leka?

— Epo, nuk e di vërtet. Mund t’ju them vetëm se prona e tij më e rëndësishme është “Nuestra Señora de Guadalupe”, ku ai kishte rezidencën e tij zyrtare, dhe se ajo vlerësohet në rreth 100.000.000 peseta, një shumë që mbulon të paktën katërfishin e vlerës së borxheve që ka lënë këtu mbreti Leka. Ai u largua për shkak të rrethanave jashtë kontrollit të tij, por pavarësisht kësaj — që do të kishte justifikuar çdo mbitërheqje — askush nuk do të mbetet pa rikuperuar atë që i takon.

Abedin thekson:

— Ferma do të shitet për një arsye të dyfishtë : së pari sepse Mbreti Leka ka shfaqur interes të madh për të shlyer borxhet e tij pak a shumë të vogla, duke vënë theksin në faktin se ai donte mbi të gjitha të kujdesej për dëmshpërblimin e njerëzve që kishin punuar për të, pasi ai është një njeri me sens të madh shoqëror dhe nuk do të donte që asnjë punonjës i tij të dëmtohej; dhe kjo sepse Mbreti Leka nuk ka, të paktën për momentin, synimin për të kërkuar qëndrim në Spanjë dhe, për rrjedhojë, nuk ka asnjë interes të ketë prona në një vend ku nuk e di nëse do të banojë më.

Rodezia, rezidencë e përkohshme

— Shtypi ndërkombëtar nxori në pah interesin e mbretit Leka për të gjetur një vend ku do të vendoste rezidencën e tij të ardhshme. A e dini nëse tashmë keni menduar për ndonjë?

— Për momentin do të ishte paksa e parakohshme, pasi për momentin Mbreti Leka ka zgjedhur Rodezinë si rezidencë të përkohshme, duke u ndalur nga pikëpamja politike dhe ekonomike…, etj., një mënyrë jetese e re sapo të largohet nga Spanja — përgjigjet zoti Abedin Muslomanaj — atëherë e vetmja gjë që mund të themi në këtë drejtim është se mbreti Leka do të qëndrojë në Rodezi për një kohë të pakufizuar, që mund të jetë dy, tre ose katër muaj, por nuk do të jetë vendbanimi i tij përfundimtar, jo për ndonjë gjë të veçantë, por sepse Rodezia është shumë larg qendrës së interesit të tij që është, natyrisht, Shqipëria.