Për shumicën e kandidatëve me shpresë në BE, krahas përpjekjeve të tyre për reforma dhe përafrim, pesë vitet e ardhshme do të varen nga mënyra se si Komisioni Evropian dhe vendet anëtare vendosin t’i qasen zgjerimit. Java e ardhshme mund të japë disa përgjigje.

Ekzekutivi në largim i BE-së do të jetë ende përgjegjës për paraqitjen e raporteve të fundit të zgjerimit të këtij mandati në mes të tetorit, sipas burimeve të njohura me këtë çështje.

Këto raporte teknike zakonisht të gjera dhe të detajuara mund, këtë herë, të tregojnë se cilët kandidatë për BE-në kanë bërë përparim të konsiderueshëm për të ecur përpara në ciklin e ardhshëm institucional.

Ndërsa pritshmëria është që gjuha të jetë pozitive për Ukrainën dhe Moldavinë, shqyrtimi i legjislacionit kombëtar të të cilave duhet të përfundojë në fillim të vitit 2025, disa vende të Ballkanit Perëndimor mund të shohin gjithashtu një lëvizje në përparimin e tyre këtë vjeshtë.

Mali i Zi mund të shpresojë të mbyllë disa kapituj të negociatave pasi qeveria e tij e re dha vrull dhe perspektivë drejt reformave të brendshme.

Shqipëria mund të fillojë de facto bisedimet e pranimit këtë vjeshtë, thonë zyrtarët e BE-së, duke u shkëputur nga Maqedonia e Veriut, e cila mbetet e frenuar nga kërkesat bullgare për ndryshime në kushtetutën e saj dhe nga situata e brendshme e rrëmujshme e Sofjes.

Gjeorgjia, ndërkohë, po shkon drejt zgjedhjeve vendimtare parlamentare më 26 tetor, të cilat ose mund ta rikthejnë atë në rrugën e saj në BE ose të prishin më tej lidhjet me bllokun pasi Brukseli ngriu vizitat e nivelit të lartë dhe ndihmën ushtarake në Tbilisi për shkak të miratimit të ligjit kontrovers për “agjentë të huaj”.

Komisioneri i ri të Zgjerimit

Siç raportoi “Euractiv” disa muaj më parë, posti i Komisionerit për Zgjerim pritet të shtojë kompetencat për të pasqyruar rëndësinë më të madhe politike të portofolit, me ndarjen e politikave të zgjerimit dhe fqinjësisë.

Informacionet e fundit para njoftimit të Presidentes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen javën e ardhshme sugjerojnë se portofoli do të titullohet “Zgjerimi dhe rindërtimi i Ukrainës”.

Letonezi Valdis Dombrovskis është aktualisht pretendenti kryesor për këtë post, sipas burimeve të njohura me këtë çështje, për shkak të aftësive të tij si teknokrat, durimit dhe mbështetjes së vendosur të vendit të tij për fqinjësinë lindore të bllokut. E shkuara e tij në ekonomi mund të jetë i dobishëm për të trajtuar problemet e rindërtimit, i cili pritet të jetë një detyrë madhështore për vitet në vijim.

Letra e misionit të komisioneres së emëruar, e cila përshkruan detyrën e zgjedhur nga von der Leyen, mund të tregojë se kur mund të ndodhë zgjerimi i ardhshëm i BE-së.

Zyrtarët e lartë të BE-së, gjatë dy viteve e gjysmë të fundit, kanë argumentuar se situata aktuale gjeopolitike nënkuptonte se ishte e nevojshme të përshpejtoheshin procedurat, të cilat Komisioni i mëparshëm Juncker i ndaloi në thelb, duke rezultuar në pothuajse një dekadë stanjacion.

Përtej se kush do të jetë shefi i ardhshëm i zgjerimit, blloku përballet me një sfidë thelbësore për pesë vitet e ardhshme: si të përputhen ambiciet e tij me realitetin kur zgjerohet dhe pranon anëtarë të rinj.

Kjo do të ndikojë në negociatat për buxhetin e ardhshëm afatgjatë të BE-së në vjeshtë, dhe do të flasë për reformat politike dhe se si të funksionojë blloku me potencialisht “35 anëtarë plus” një ditë, gjë që pritet në vitet e ardhshme.

Ndoshta, nevojitet një ndryshim rrënjësor në mënyrën se si funksionon BE-ja.

Duhen llogaritur edhe dy ish-kryeministra teknokratë italianë, të cilët kanë ngacmuar duke dhënë të paktën disa zgjidhje për këto çështje.

Me disa vende dhe sektorë anëtarë të BE-së që ka të ngjarë të ekspozohen më shumë se të tjerët nga raundet e ardhshme të zgjerimit të BE-së, Enrico Letta propozoi në fillim të këtij viti se nevojitet një fond i ri për të kompensuar çekuilibrat./Alexandra Brzozowski – EURACTIV