Në një mëngjes të nxehtë vere në kryeqytetin e Serbisë, Beograd, Vadim Morus, një patinator profesionist në akull nga Rusia, rrëshqet rreth një shesh patinazhi në natyrë. Morus është 1,000 milje (1,600 km) nga vendlindja e tij Moska, por ai ka filluar të ndihet si në shtëpinë e tij.

Ai u largua nga Rusia me të fejuarën e tij në vitin 2022, pjesë e një vale prej dhjetëra mijërash që erdhën në Serbi pasi Rusia pushtoi Ukrainën. Është një rrugë e gjatë, por shumë zgjodhën Beogradin për shkak të lidhjeve të lashta kulturore dhe fetare me Moskën.

“Unë ndihmoj kolegët serbë të trajnojnë studentët e tyre,” thotë Morus, 27 vjeç.

Që kur shpërtheu lufta në Ukrainë në shkurt të vitit 2022, rusët që ikën nga konflikti, rekrutimi ose politikat e Presidentit Vladimir Putin kanë ndërtuar një komunitet të gjallë në Serbi, zbuluan intervistat me dy duzina emigrantë dhe zyrtarë lokalë.

Megjithëse numri aktual i rusëve në Serbi është më i ulët se ata që kanë ikur në vende të tilla si Gjermania, prania e tyre ndihet qartë në Beograd, një qytet me më pak se dy milionë banorë.

Klubet, kopshtet dhe zyrat e mjekëve në pronësi ruse kanë lindur. Rusët blejnë ushqim në dyqanet ruse. Bandat, këngëtarët dhe humoristët rusë performojnë në klubet ruse dhe artistët rusë ekspozojnë punën e tyre në galeritë në pronësi ruse.

Ndërmjet shkurtit 2022 dhe mesit të vitit 2023, më shumë se 30,000 rusë u regjistruan për qëndrim të përkohshëm në Serbi, tregojnë të dhënat më të fundit të Ministrisë së Brendshme. Zyrtarët nuk dhanë shifra për periudhën e mëparshme të krahasueshme, por thanë se numrat përfaqësojnë një rritje të mprehtë.

Gjatë këtij fluksi, rusët themeluan 11,081 kompani në sektorë të ndryshëm, nga shërbimet e bazuara në internet deri te shkollat e mikpritjes dhe sporteve, sipas Regjistrit Serb të Biznesit.

KLIENTELA RUSE

Viktor, 42 vjeç, një veteriner nga Shën Petersburgu, iku nga mobilizimi rus në vjeshtën e vitit 2022. Duke qenë se nuk i ka kualifikimet e nevojshme për të ushtruar në Serbi, ai punon si zejtar në Beograd, duke u shërbyer vetëm rusëve.

“Riparoj hidraulik, rrymë, dritare dhe madje bëj mobilje. Unë në fakt nuk kam nevojë për klientët serbë”, tha Viktor, i cili nuk donte të përmendej nga frika e sigurisë së familjes së tij në Rusi.

Marrëdhëniet midis Serbisë dhe Rusisë datojnë shekuj më parë dhe mbeten të ngrohta sot, pavarësisht përpjekjes së Serbisë për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian, i cili dënon pushtimin e Rusisë në Ukrainë.

Pas Luftës së Parë Botërore, mijëra të ashtuquajtur rusë të bardhë u larguan nga komunistët gjatë luftës civile në Mbretërinë e sapothemeluar të Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve.

Shumë prej tyre ende e kanë të vështirë të integrohen, duke preferuar të kapen pas një mini-Rusie brenda Serbisë. Për ironi, shumë serbë mbështesin Putinin dhe nuk ndajnë pikëpamjet e atyre që ikën.

“Reputacioni i kulturës ruse është shumë i fortë që emigrantët rusë të gjeneratës së parë të duan të integrohen në shoqërinë në të cilën gjenden, qoftë shoqëria serbe apo perëndimore,” tha politologu nga Beogradi Aleksandar Gjokiq.

Morus, patinatori, hezitoi të shpjegonte arsyet e largimit nga Rusia, por e fejuara e tij Alexandra Mashkanova foli.

“Ne u larguam për arsye ideologjike. Pak ditë pas 24 shkurtit u përpoqëm të kuptonim se çfarë ndodhi dhe më pas vendosëm të largoheshim”, tha ajo./Reuters/