Nga Karl Mathiesen, Zie Weise dhe Pieter Haeck, Politico

Europa nuk ishte e përgatitur për nxehtësinë ekstreme që përjetoi gjatë muajit korrik.

Kjo është bërë e qartë nga numri i viktimave për shkak të valës së të nxehtit deri më tani – me më shumë se 2,000 njerëz kanë vdekur në Spanjë dhe Portugali, një numër që pritet të rritet kur të publikohen të dhënat në Francë, Mbretërinë  e Bashkuar, Belgjikë dhe Holandë dhe Europën Lindore, ku janë regjistruar temperatura të larta edhe gjatë fundjavës.

Mospërgatitja e Europës u shfaq kur flakët masive u përhapën në Francë, Spanjë, Greqi dhe Portugali javën e kaluar dhe, në vend të vendosjes në gatishmëri të avionëve shtesë,  Bashkimi Europian ishte në bisedime për blerjen e tyre.

Mund të shihet gjithashtu në ndikimin që vala e të nxehtit pati në të gjithë ekonominë – me energjinë, transportin dhe infrastrukturën teknologjike që të gjitha përpiqen të funksionojnë në temperatura që tejkalojnë 40 gradë Celsius.

Ndërsa temperaturat thyen rekordet e të gjitha kohërave në të gjithë kontinentin, duke përfshirë në Mbretërinë e Bashkuar, shkencëtarët paralajmëruan se ky nuk ishte incident i frikshëm: nxehtësia e këtij ekstremi dhe më të lartë do të kthehet gjithnjë e më shpesh për shkak të ndryshimeve klimatike, raporton abcnews.al.

Ndërsa ashpërsia e valës së të nxehtit ishte e re, reagimi dhe masat paraprake që qeveritë marrin  ose nuk marrin ndaj nxehtësisë ekstreme mund të përcaktojnë se sa njerëz vdesin dhe nivelin e përçarjes në shoqëri dhe në ekonomi.

“Varet me të vërtetë nga mënyra  si e trajtojmë atë,” tha Maarten van Aalst, drejtor i qendrës klimatike të Kryqit të Kuq dhe një anëtar i bordit këshillimor shkencor të BE-së për ndryshimet klimatike.

Në nivelin më të lartë, qeveritë e Europës thjesht po dështojnë të planifikojnë në mënyrë adekuate idetë për një planet më të nxehtë. Të gjitha vendet e BE-së kanë miratuar plane kombëtare për mënyrën se si do të përballen me ndryshimet klimatike.

Sipas ligjit të BE-së, çdo vendi anëtar i kërkohet të raportojë se sa shpenzon për të ashtuquajturën “përshtatje klimatike” – në total dhe sipas sektorëve. Analiza e POLITICO tregon se 20 nga 27 vende ofrojnë detaje të kufizuara ose aspak mbi planet e tyre të shpenzimeve.

“Ata thjesht nuk e kanë atë,” tha Wouter Vanneuville, një ekspert ndaj ndryshimeve klimatike në Agjencinë Evropiane të Mjedisit (EEA).

Reagimi ndaj fatkeqësive

Nxehtësia është fatkeqësia natyrore më vdekjeprurëse në Europë. Në katër dekadat e fundit, midis 76,000 dhe 128,000 njerëz kanë vdekur nga valët e të nxehtit, sipas të dhënave të EEA-s.

Por numri më i madh i viktiamve të lidhura me nxehtësinë gjatë dekadave të fundit është regjistruar jo në Spanjë ose Itali por në Gjermani, duke theksuar rolin e luajtur nga politikat lokale dhe nivelet e përgatitjes, raporton abcnews.al.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, më pak se gjysma e 27 vendeve të BE-së kanë plane veprimi për të menaxhuar ndikimet shëndetësore të nxehtësisë ekstreme dhe nga ato që kanë, më shumë se gjysma nuk janë të financuara mjaftueshëm.

“Mospërputhja midis nivelit të rrezikut dhe ritmit të veprimit është një tmerr,” tha Martin Herrmann, një mjek me bazë në Mynih dhe kryetar i Aleancës Gjermane për Mbrojtjen e Klimës dhe Shëndetit, një rrjet punonjësish shëndetësorë.

“Ne nuk e dimë se kur do të vijë vala tjetër e nxehtësisë.”

Disa vende filluan të ndërmarrin veprime pas një vale vdekjeprurëse të të nxehtit në vitin 2003. Franca miratoi një plan” për të paralajmëruar dhe mbrojtur më mirë banorët; shumë nga autoritetet e saj komunale gjithashtu kanë regjistruar qytetarët e tyre më të rrezikuar, në mënyrë që ata të mund të marrin këshilla shëndetësore gjatë një vale të të nxehtit.

Van Aalst tha se politika të tilla kanë ulur ndjeshëm normat e vdekshmërisë. Por nivelet e gatishmërisë ndryshojnë shumë. Pesë vite pasi ministria gjermane e mjedisit bëri thirrje për plane veprimi për ngrohjen lokale, një studim i 300 autoriteteve të rrethit gjerman nga gazeta Die Zeit zbuloi se 80 për qind nuk kishin asnjë protokoll në fuqi.

Vendi gjithashtu nuk është i përgatitur për të menaxhuar zjarret në pyje në shkallën në të cilën ato tani janë duke përfshirë. Vetëm në shtetin e Nordrhein-Westfali, në katër ditë shpërthyen 11 zjarre.

Drejtuesit e brigadës duhet të kërkojnë helikopterë nga qendra komanduese lokale, e cila duhet t’i kërkojë nga qeveria rajonale, e cila duhet të pyesë ministrinë e brendshme federale, e cila më pas kontrollon nëse pilotët rajonalë ose federalë të policisë ose ushtrisë janë të disponueshëm për të fluturuar.

Në rastin më të mirë, ky proces zgjat një deri në dy orë, tha Cimolino për mediat gjermane. Por disa shtete kërkojnë gjithashtu që të plotësohen formularët – gjatë gjithë kohës që zjarri përhapet  që do të thotë se miratimi mund të zgjasë disa orë.

E krahasoni këtë me Greqinë, ku autoritetet vendosën në gatishmëri javën e kaluar 15 avionë për të luftuar flakët në rajonin e Athinës brenda 26 minutave.

Goditja ekonomike

Nxitja për t’u përshtatur me temperaturat e larta është gjithashtu ekonomike. Në shumë zona të Europës, vala e të nxehtit pa dështimin e infrastrukturës kritike. Në Londër, aeroporti Luton duhej të pezullonte fluturimet pasi vapa dëmtoi pistën. Pjesa më e madhe e sistemit hekurudhor të Mbretërisë së Bashkuar u mbyll.

Në Holandë, Amsterdami iu drejtua spërkatjes me ujë nga urat e tij për t’i mbajtur ato funksionale, ndërsa në Itali, autostrada dhe linjat hekurudhore që lidhnin Triesten me pjesën tjetër të vendit duhej të mbylleshin pasi zjarret përfshinë zonën.

Në Francë dhe Belgjikë, termocentralet bërthamore ndaluan ose ndërprenë funksionimin pasi uji u bë shumë i ngrohtë. Edhe hapësira kibernetike nuk është e imunizuar nga nxehtësia.

Qendrat e të dhënave të Europës, të cilat fuqizojnë të gjitha llojet e aktiviteteve të përditshme të ueb-it, janë të vështira për t’u mbajtur. Kjo është një nga arsyet pse qendrat e të dhënave të disa prej kompanive më të mëdha të teknologjisë janë vendosur në klimat veriore dhe kryesisht pranë burimeve të ujit që mund të përdoren për të ftohur serverët.

Ndërsa nxehtësia përvëluese fillon të arrijë në këto zona, veçanërisht nëse shoqërohet me thatësirë, operatorët e qendrave të të dhënave do të duhet të ndryshojnë planet. Përshtatja e infrastrukturës dhe qyteteve për t’u bërë rezistente ndaj nxehtësisë do të ketë gjithashtu një çmim të lartë, raporton abcnews.al.

Shumica e shtëpive të Europës Veriore janë ndërtuar për të mbajtur dhe jo për të larguar nxehtësinë, dhe zakonisht nuk kanë njësi klimatizimi, që do të thotë se për t’i bërë ato më rezistente ndaj nxehtësisë do të kërkohen rinovime masive.

Shtëpitë spanjolle kanë ajër të kondicionuar rreth katër herë më shumë se ato franceze. Vlerësimet në Mbretërinë e Bashkuar variojnë nga 1 deri në 5 për qind të shtëpive.

Ndryshimi i mentalitetit

Kufiri i përgatitjeve është në mendjet e europianëve. Edhe pse agjencitë meteorologjike lëshuan paralajmërime gjithnjë e më të furishme në lidhje me rrezikun për jetën që vinte nga nxehtësia rekord, shumë njerëz u larguan për pushime.

Është një “rebus”, tha van Aalst, sepse për shumicën e njerëzve nxehtësia është e menaxhueshme. “Mund të qeshim me idenë se një ditë e bukur në plazh është një fenomen i rrezikshëm. Por këto janë ndikimet reale që ne sapo kemi parë në vendet tona”, tha ai.

Në Gjermani, edhe institucionet përgjegjëse për njerëzit më të rrezikuar, si azilet dhe kopshtet, shpesh nuk i cilësojnë temperaturat e larta si kërcënim.

Javën e kaluar në Bavari, ku asnjë administratë lokale nuk ka hartuar një plan veprimi për ngrohjen, “në 36 gradë Celsius, shkollat ende zhvillonin gara sportive, ”, tha Herrmann nga Aleanca për Mbrojtjen e Klimës dhe Shëndetit.

“Ne nuk e kemi ende instiktin shoqëror, për të kuptuar rrezikun që vjen nga valët e nxehtësisë.”