Shkruan: Prof. dr. Fejzulla Berisha

Akuzat ndaj çlirimtarëve të Kosovës në Hagë shpesh janë perceptuar si të motivuara politikisht, duke pasur si qëllim delegjitimitimin e luftës për liri dhe barazimin e palëve në konfliktin e vitit 1998-1999. Këto akuza nuk kanë një bazë të fortë juridike, dhe më poshtë do të paraqiten disa argumente që mbështesin këtë pikëpamje: 1. Përdorimi selektiv i drejtësisë: Krimet e kryera nga forcat serbe janë dokumentuar gjerësisht, por shumë prej tyre ende nuk janë ndjekur penalisht. Ndërkohë, luftëtarët e UÇK-së përballen me akuza që shpesh bazohen në dëshmi të diskutueshme dhe të pabesueshme.
2. Lufta e drejtë për vetëmbrojtje: Konflikti i Kosovës ka qenë një luftë për çlirim nga represioni shtetëror dhe gjenocidi. Në kontekstin e të drejtës ndërkombëtare, rezistenca e armatosur kundër shtypjes nga një regjimi që kryen krime kundër njerëzimit është legjitime.
3. Prokuroria Speciale e Kosovës në Hagë: Krijimi i kësaj gjykate shihet nga shumë si një vendim i imponuar politikisht, që nuk pasqyron realitetin historik të konfliktit. Mungesa e balancës dhe e ndjekjes penale të krimeve të forcave serbe rrit perceptimin e padrejtësisë.
4. Dëshmitë e dyshimta: Shumë raste mbështeten në dëshmi që janë të kontestuara ose që vijnë nga burime me motive politike ose personale kundër çlirimtarëve.
5. Politizimi i proceseve gjyqësore: Gjykata Speciale perceptohet si një mekanizëm për të ndikuar politikisht mbi Kosovën dhe për të dobësuar institucionet e saj, veçanërisht në momente kur vendi përpiqet të konsolidojë sovranitetin dhe pavarësinë.
Përballja me këtë situatë kërkon një angazhim të fuqishëm të institucioneve të Kosovës për të mbrojtur historinë dhe drejtësinë, duke ndërtuar aleanca ndërkombëtare dhe kërkuar drejtësi të barabartë për të gjitha viktimat e luftës.

Akuza ndaj çlirimtarëve të Kosovës në Hagë: Një çështje komplekse dhe politike

Akuza ndaj çlirimtarëve të Kosovës në Hagë për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit është një çështje komplekse dhe shumë e debatuar, e cila ka elemente të thella politike dhe juridike. Disa aspekte kyçe e shpjegojnë karakterin politik të këtyre proceseve.
1. Krijimi i Gjykatës Speciale si produkt politik: Gjykata Speciale për Kosovën u krijua pas presionit ndërkombëtar, kryesisht nga Bashkimi Evropian, pas raportit të Dick Marty-t në vitin 2010. Ky raport ngriti akuza të ashpra ndaj UÇK-së, përfshirë pretendimet për trafikim organesh, akuza që më vonë u kundërshtuan për mungesë provash konkrete. Krijimi i kësaj gjykate shpesh perceptohet si një kompromis politik për të kënaqur Serbinë dhe disa shtete skeptike ndaj Kosovës, në një periudhë kur dialogu Kosovë-Serbi ishte në qendër.
Rasti i “Shtëpisë së Verdhë”: Akuzat për trafikim organesh janë refuzuar nga hetimet e EULEX-it dhe Tribunalit Penal Ndërkombëtar për ish-Jugosllavinë (ICTY), që tregon se këto akuza janë përdorur për të njollosur luftën e UÇK-së.
2. Dëshmi të dyshimta dhe të politizuara: Përdorimi i dëshmive të dyshimta nga burime me motive politike është një nga problemet kryesore. Dëshmitarë të rëndësishëm, si në çështjen kundër Fatmir Limajt, janë tërhequr nga dëshmitë ose janë zbuluar të kenë dhënë informacione të pavërteta.
Rasti i Hashim Thaçit dhe bashkëluftëtarëve: Akuza ndaj Hashim Thaçit dhe liderëve të tjerë të UÇK-së bazohen shpesh në dëshmi anonime ose burime serbe, që ngre dyshime mbi integritetin e procesit gjyqësor.
3. Selektiviteti i drejtësisë ndërkombëtare: Gjykata Speciale merret vetëm me krimet e UÇK-së, duke injoruar krimet masive të forcave serbe. Krime të dokumentuara si masakra e Reçakut dhe Mejës nuk janë ndjekur penalisht, duke krijuar një perceptim të padrejtësisë.
4. Politizimi i drejtësisë për të dobësuar Kosovën: Gjykata Speciale është perceptuar si një mjet për të dobësuar pozitat ndërkombëtare të Kosovës dhe për të goditur liderët politikë, siç ndodhi me arrestimin e Hashim Thaçit në një moment kyç të dialogut Kosovë-Serbi.
5. Lufta e drejtë e UÇK-së dhe mbështetja ndërkombëtare: Rezistenca e UÇK-së ka mbështetje në të drejtën ndërkombëtare, me NATO-n që ka bombarduar Serbinë për të ndalur krimet e regjimit të Millosheviqit, duke njohur luftën e Kosovës për çlirim.
6. Çfarë duhet bërë?: Kosova duhet të ndjekë një qasje më të koordinuar dhe aktive për të kundërshtuar padrejtësitë që burojnë nga këto procese: Dokumentimi i Krimeve Serbe: Duhet të thellohet puna për të dokumentuar dhe promovuar ndërkombëtarisht krimet e forcave serbe.
Angazhimi diplomatik: Institucionet e Kosovës duhet të intensifikojnë marrëdhëniet me aleatët ndërkombëtarë.
Kthimi i narrativës: Duhet ndërtuar një strategji komunikimi për të promovuar luftën e drejtë të Kosovës dhe për të kundërshtuar narrativat që e barazojnë agresorin me viktimën.
Proceset në Hagë janë vetëm një pjesë e betejës për drejtësi dhe të vërtetën historike. Kosova duhet të mbrojë luftën e saj të drejtë për liri dhe pavarësi pa u dorëzuar përballë këtyre sfidave.