Moska është e zhytur në konfliktin e saj në Ukrainë, ndërsa Irani po përballet me një fushatë të pamëshirshme nga Izraeli.

Në vitin 2015, Rusia ndërmori fushatën më të madhe ushtarake jashtë kufijve të saj që nga Lufta e Ftohtë, duke nisur një ofensivë ajrore të gjerë për të shpëtuar regjimin e Bashar al-Assad që po rrëzohej në Siri. Në atë kohë, rebelët sirianë po afroheshin në bastionet e regjimit, ndërsa Assad kishte vite që mbështetej fort te Irani dhe Hezbollahu për mbështetje.

Ndërhyrja e Moskës ndryshoi rrjedhën e ngjarjeve, duke kulmuar me rimarrjen e qytetit më të madh të Sirisë, Aleppo, dhe një stabilitet të brishtë që ka vazhduar kryesisht deri më sot.

Deri tani

Këtë javë, rebelët sirianë ndërmorën një sulm befasues kundër pozicioneve të regjimit në Aleppo dhe Idlib, duke rrëzuar gati pesë vjet ngërç të fituar me vështirësi në veri. Këto linja fronti, të siguruara me shumë mund nga fuqia ushtarake ruse, tani duken të rrezikshme dhe të paqëndrueshme. Sulmi ngre pyetje urgjente për qëndrueshmërinë e regjimit të Assadit dhe aftësinë e aleatëve të tij për ta shpëtuar këtë herë.

Sfidat e reja për regjimin e Assad dhe aleatët e tij janë të paprecedenta. Moska është e përfshirë në luftën e saj në Ukrainë, ku një fushatë e përforcuar nga SHBA-të ka lejuar Kievin të godasë brenda territorit rus. Ndërkohë, Irani po përballet me një fushatë të pamëshirshme izraelite që ka goditur rrjetet e tij ushtarake dhe ka dobësuar kontrollin e tij në Siri.

Rëndësia nuk ka qenë kurrë më e madhe. Regjimi i Assad përballet me një krizë që kujton ditët më të errëta të luftës, por me një ndryshim të dukshëm: këtë herë, regjimi duket edhe më i dobët, dhe aleatët e tij nuk janë në gjendje ta shpëtojnë. Vitet e kolapsit ekonomik, përçarjet e brendshme dhe rritja e milicive të pakontrolluara e kanë lënë Assadin tërësisht të dobësuar. Në shumë aspekte, regjimi tani është një hije e asaj që Rusia dhe Irani luftuan për të shpëtuar në vitin 2015.

Nga ana tjetër, rebelët duken më të disiplinuar dhe të bashkuar se kurrë. Nën komandën e Hayat Tahrir al-Sham – një ish-fraksion i lidhur me al-Kaedën që më pas ka ndërprerë lidhjet me grupin dhe pothuajse e ka çrrënjosur atë – forcat opozitare janë shndërruar në një makineri ushtarake të mirëorganizuar, më të aftë për të përballuar një luftë të gjatë. Ironikisht, regjimi tani duket më i përçarë dhe kaotik se rebelët që dikur i përqeshte si të çorganizuar.

Koha e këtij sulmi rebel është jashtëzakonisht e pafavorshme për aleatët e Assad. Rusia, e shtrirë në limit nga lufta e saj rraskapitëse në Ukrainë, ka pak gjasa të ridislokojë forca të konsiderueshme në Siri. Mbështetja e saj, nëse vjen, ka të ngjarë të përqendrohet në mbrojtjen e bazave të saj detare përgjatë Mesdheut dhe sigurimin e zonave strategjike në rajonet kryesore të Assadit. Me fjalë të tjera: Rusia do të mbrojë interesat e saj, jo të Assadit.

Irani, dikur shpëtimtari i regjimit, gjithashtu po përballet me presion. Një fushatë bombardimi e pamëshirshme nga Izraeli ka shkatërruar infrastrukturën e tij ushtarake në Siri, duke e komplikuar aftësinë e Teheranit për të ndërhyrë në një shkallë të madhe. Ndërsa Irani ka pak gjasa ta braktisë plotësisht Assadin, roli i tij mund të ndryshojë për të forcuar korridoret kyçe – si ai që lidh Damaskun me bregdetin dhe ura tokësore që lidh Irakun dhe Libanin – në vend që të përmbysë përfitimet e rebelëve në të gjithë hartën.

Ndikimet e konfliktit të ripërtërirë mund të destabilizojnë peizazhin diplomatik të Sirisë. Assad ishte në prag të një përparimi, me shtetet e Gjirit që normalizonin marrëdhëniet me Damaskun dhe bënin presion ndaj Uashingtonit për të lehtësuar sanksionet. Ky moment tani është në rrezik.

Për Shtetet e Bashkuara, ky realitet i ri mund të detyrojë një rishikim të politikës së tyre ndaj Sirisë. Rebelët, ndërsa kanë bërë përparime të rëndësishme, ka të ngjarë të mos e largojnë Assadin nga territoret e tij kryesore në Damask dhe zemrat bregdetare. Megjithatë, fakti që këto linja fronti po ndryshojnë është një kujtesë se lufta në Siri është ende larg përfundimit dhe se rendi i brishtë që Rusia dhe Irani punuan kaq shumë për ta vendosur tani është nën tension serioz.

Javët në vijim do të zbulojnë nëse aleatët e Assad mund të mbledhin një shpëtim tjetër ose nëse konflikti i ngrirë i Sirisë po shpërthen në mënyra që mund të riformësojnë Levantin dhe rajonin më të gjerë për vitet në vijim.