Qeveritë perëndimore e kanë trajtuar prej kohësh Serbinë si zërin e domosdoshëm ballkanik, ndonjëherë në kurriz të lojtarëve më periferikë, thonë disa vëzhgues për “CNN”.

“Besimi i tyre është se Serbia është shteti ballkanik, siç e shohin ata. Serbia është ajo që, nëse mund t’i sillni në anën tuaj – çfarëdo që mund të nënkuptojë – gjithçka do të jetë më e lehtë”, ka thënë për “CNN”-in, Jasmin Mujanoviq, një shkencëtar politik i specializuar në Ballkanin Perëndimor.

Ndërsa administratat e njëpasnjëshme amerikane janë përpjekur të sjellin Vuçiçin dhe Partinë e tij Progresive Serbe (SNS) “nga të ftohtit”, këto përpjekje “janë bërë veçanërisht të pafytyra” që nga fillimi i luftës në Ukrainë, tha Mujanoviq, “dhe nuk i kanë arritur objektivat e ShBA-së”.

“Ata duket se besojnë se po e afrojnë Serbinë drejt BE-së dhe NATO-s dhe drejt mendimit perëndimor dhe larg Rusisë… Por kjo nuk është diçka që do të thosha se po reflektohet në terren”, ka thënë për “CNN”-in, Alicia Kearns, një ligjvënës britanike dhe kryetarja e Komisionit të Përzgjedhur të Punëve të Jashtme parlamentare, raporton “Danas”.

Vuçiqi ka mbajtur prej kohësh një marrëdhënie komode me homologun e tij rus, Vladimir Putin.

Duke folur pas një takimi të Këshillit të Sigurisë Kombëtare në shkurt, Vuçiqi ka arsyetuar vendimin e tij për të mos sanksionuar Rusinë sepse ishte “i vetmi vend që nuk kishte vendosur sanksione kundër nesh në vitet 1990”.

“Ata mbështetën integritetin tonë territorial në Kombet e Bashkuara”, ka thënë ai, duke iu referuar refuzimit të Rusisë për të njohur pavarësinë e Kosovës.

Serbia ka humbur kontrollin e Kosovës pas një fushate bombardimi të NATO-s në vitin 1999, e cila i dha fund masakrës së shqiptarëve etnikë – të cilët përbëjnë më shumë se 90 për qind të popullsisë së Kosovës – nga forcat serbe.

Pavarësisht përpjekjeve të mbështetura nga BE drejt tranzicionit energjetik, Serbia mbetet shumë e varur nga Rusia, pasi i ka shitur shumicën e aksioneve të kompanisë së saj të naftës gjigantit shtetëror rus, “Gazprom”.

Rezultati është se, pavarësisht nga shpresat e deklaruara të Serbisë për t’u bashkuar me BE-në, Vuçiqi ka vazhduar të ecë në një litar të ngushtë midis Moskës dhe fuqive perëndimore. Megjithëse ai i është bashkuar rezolutës së OKB-së që dënon pushtimin e Rusisë në Ukrainë, udhëheqësi i Serbisë ka treguar pak vullnet për t’iu bashkuar sanksioneve perëndimore.

Në prill, qeveria serbe kishte mohuar raportet se i shiste armë dhe municione Ukrainës, pasi pati dalë një dokument i Pentagonit i zbuluar që pretendonte të kundërtën. Serbia ka bërë me dije në atë kohë se ruante politikën e saj të neutralitetit, megjithëse disa zyrtarë perëndimorë i morën raportet si provë se politika e tyre po funksiononte.

Disa analistë i kanë thënë “CNN”-it se Serbisë i është dashur të bëjë shumë pak për të fituar lëvdata nga zyrtarët amerikanë dhe evropianë dhe se në realitet Vuçiq ka lënë një gjurmë premtimesh të thyera.

“Kur patëm rizgjedhjen e tij (Vuçiqit në vitin 2020), të gjithëve na thanë, vetëm prisni deri pas zgjedhjeve, do të shihni papritmas se ai bëhet shumë i orientuar nga perëndimi dhe evropiani. Nuk ndodhi”.

“Na u tha se ai do t’i bashkohej sanksioneve dhe do të tregonte se ai është vërtet në anën tonë. nuk ndodhi. Na thanë se ai nuk do të afrohej më shumë me Rusinë. Ai nënshkroi një marrëveshje sigurie me Putinin në shtator. Herë pas here, ai qesh përballë Perëndimit. Dhe kur i pyes zyrtarët perëndimorë, ‘pse je kaq i vendosur të lejosh Vuçiqin të të luajë?’ ata thonë se ai është alternativa më e mirë”,  ka thënë Kearns.

Kearns ka qenë një nga figurat e pakta perëndimore që kritikoi Serbinë publikisht. Por, kjo ka ardhur me një kosto. Pasi ajo ka folur për “CNN”-in, Vuçiqi ka lëshuar një kërcënim të dukshëm ndaj saj gjatë një fjalimi në televizionin shtetëror, duke pretenduar se “nëse qeveria e Britanisë së Madhe nuk është e gatshme të reagojë” ndaj kritikave të saj ndaj Serbisë, “ne do të detyrohemi të reagojmë”.

Duke pasur parasysh një sjellje të tillë, disa pyesin nëse i gjithë projekti i integrimit serb është i zbatueshëm, nën qeverinë e saj aktuale.

“Duke supozuar se ne e sjellim disi mrekullisht Serbinë në BE, me këtë lloj regjimi, ju praktikisht po sillni një kalë tjetër trojan rus në BE, siç keni në formën e (kryeministrit hungarez Viktor) Orban”, ka thënë për “CNN”-in, Majda Ruge, një eksperte për Ballkanin në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.