Nga Aleksej Kisjuhas* – Albanofobia në Serbi nuk ka vdekur dhe nuk e dimë se kur do të ndodhë.

Dhe çfarë ndjesie jashtëzakonisht të çuditshme frike, përbuzjeje dhe urrejtjeje ndaj shqiptarëve, së paku ndaj një vendi dhe një shoqërie që dëshiron formalisht një Kosovë me shumicë shqiptare në përbërjen e saj, apo jo? Apo Serbia, sipas zakonit të vjetër, e do Kosovën – por pa shqiptarë të Kosovës?

Në të vërtetë, në faqen e parë të gazetës pro regjimit Informer dhe në të gjitha stendat e gazetave në Serbi, kohët e fundit u shfaq titulli: “Perëndimi i ka refuzuar vizat një vendi të rremë. Evropë, ja Shiptari! Merrini të gjithë në BE!” Çfarë prisni? A nuk është qëllimi i politikës shtetërore riintegrimi i shqiptarëve në Serbi?

Pse Informer përdor fjalë fyese për t’i dëbuar nga Kosova në Evropën e urryer? Çfarë lëmshi kjo në kokën tuaj?

Tabloidët janë, në fakt, një vazhdim i luftës me mjete të tjera. Si argument për pavarësinë e Kosovës nga Serbia, kryeministri i Kosovës Kurti duhet ta shfaqë këtë faqe të parë të kësaj gazete në Bruksel.

Kjo, dhe të tjera të panumërta. Shqiptarët vazhdimisht paraqiten si ‘Shiptari’ në gazetat e lartpërmendura, si p.sh ‘Shiptari duan të zhdukin serbët’, ‘Shiptari po përgatitet për luftë’, ‘Shiptari po përgatit sulme terroriste në të gjithë Evropën’, ‘Shiptari janë krejtësisht të çmendur’, e kështu me radhë në titujt e tabloidëve.

Sipas një studimi, Informer ka publikuar 20 tekste me fjalën poshtëruese “Shiptar” vetëm në janar 2017. Dhe po, termi është i vrazhdë dhe fyes, edhe pse shqiptarët ndonjëherë përmenden me një emër të ngjashëm (Shqipetar).

Pothuajse njësoj si termi ‘zezak’, i cili është po aq fyes dhe racist, edhe pse disa zezakë amerikanë e quajnë njëri-tjetrin kështu. Por imagjinoni që New York Times të thotë në faqet e saj të para se “zezakët po përgatiten për luftë”, “zezakët duan të zhdukin amerikanët”, “zezakët po çmenden plotësisht” ose “Evropë, ja ku vijnë zezakët”?

“Njerëzit shpellarë, nga pyjet”: Le të përpiqemi të jemi racional dhe të mos emocionohemi. Nëse do të ishit shqiptarë të Kosovës – a do të dëshironit të jetonit në një vend media dhe mjedis social të tillë? Sipas një sondazhi të Institutit të Shkencave Sociale (2020), vetëm një e treta e serbëve (31%) do të pranonin martesën me një burrë apo grua shqiptare.

Dhe 24 për qind e serbëve do të pranonin që një shqiptar të ishte President i Serbisë. Kjo na tregon pothuajse gjithçka për të ardhmen tonë të përbashkët. Kujtojmë trajtimin e një shqiptari të vetëm, Shaip Kamberit nga Bujanoci, në Parlamentin e Serbisë (arrestimin e tij e ka kërkuar nënkryetari i Parlamenti së fundmi).

Çfarë do të bënit nëse do të ishin tridhjetë apo pesëdhjetë? Dhe kryeministrja Brnabiç tha në vitin 2019 se “Prishtina nuk po mendon racionalisht” dhe se “keni të bëni me njerëz që literalisht kanë dalë nga pylli”. Edhe pse me siguri iu referohej ish-pjesëtarëve të UÇK-së, kjo është tregues i një pikëpamjeje (shumë) të gjatë të shqiptarëve si barbarë irracionalë dhe larg qytetërimit.

Shqiptarët e Kosovës më pas u përgjigjën në rrjetet sociale me humor dhe hashtag sarkastik “Ne jemi tani jashtë pyllit” (#LiterallyFromtheËoods) dhe “Njerëzit nga pylli” (#PeopleFromtheWoods), së bashku me selfie para disa pemëve”.

Dhe nuk është se po ndodh vetëm tani, kjo është e gjithë filozofia. Një tjetër kryeministër i Serbisë, Vladan Gjorgjeviç (1897-1900) i përshkroi shqiptarët si njerëz të egër dhe fisnor që nuk kishin histori dhe ishin të papërshtatshëm për një vend. Në terma vdekjeprurës dhe racialisht serioze, Gjorgjeviç pohoi se shqiptarët ishin “lëkurë të kuq evropianë” që “flenë në pemë me bishtin e tyre të ngjitur”.

Si në Qeveri po ashtu edhe në Akademinë Serbe.

Presidenti i saj, shkencëtari i famshëm Jovan Cvijiç, i ka përshkruar shqiptarët e Kosovës si “serbë të neveritshëm dhe të fshehtë”. Dhe ai këmbënguli në mënyrë super-shkencore se Serbia duhej të dilte në det nëpërmjet Shqipërisë (porti i Durrësit) “për nevojat e jetës”, duke bërë harta të ndryshme gjeografike dhe etnografike si një mundësi madhështore serbe. Epo, është ai Cvijiç në kartëmonedhën tonë prej 500 dinarësh, në vendin në të cilin do të donim t’ia merrnim shqiptarëve. Por si, ju lutem?

Politikat e kolonizimit: Për shembull, në vitin 1937 akademiku Vaso Çubriloviç shkroi një memorandum për qeverinë në të cilin propozonte hapur spastrimin e plotë etnik të Kosovës nga shqiptarët. Shqiptarët për të janë një “element armiqësor dhe i huaj”, prandaj kritikon metodat “perëndimore” në trajtimin e problemeve etnike dhe propozon arrestime, zhdukjen e varrezave, represione ndaj popullsisë.

Në vitin 1939, Ivo Andriç, ambasador në Berlinin nazist, shkroi esenë e tij për zgjidhjen e “çështjes shqiptare” me asimilim dhe emigracion, për daljen e Serbisë në detin e lavdishëm. Sipas Dimitrije Tuçoviç (1914), shtypi shovinist në Serbi përhapi stereotipet e shqiptarëve si barbarë dhe një “racë njerëzore” që duhet të qytetërohet.

Dhe po, mjeshtër të ndryshëm kolonialë, anglezë, francezë dhe spanjollë, amerikanë dhe rusë, kishin qëndrime të ngjashme raciste. Por edhe ne në Serbi, me një politikë aktive të kolonizimit, represionit dhe aparteidit.

SHËNIM: Nëse e mendojmë këtë si një të kaluar të shëmtuar raciste dhe koloniale, le ta mendojmë dy herë. Shpejt dhe përpara disa dekadash dhe SANU nxori një Memorandum (1986) në të cilin shqiptarët e Kosovës paraqiten si vrasës dhe përdhunues të egër që persekutojnë popullin serb.

Në vitin 1981, Serbia përdori gjithashtu haptazi forcën pas një demonstrate duke kërkuar që Kosova të bëhej republika e shtatë dhe shqiptarët kombi përbërës i RSFJ-së. Në atë kohë u vranë dhjetëra shqiptarë, u shpall gjendja e jashtëzakonshme me tanke dhe mbi 4000 shqiptarë u arrestuan dhe u dënuan me burgim.

Ndërsa Dobrica Çosiç, akademik, president i parë i RFJ-së dhe i ashtuquajturi “babai i kombit”, shkruante për shqiptarët e Kosovës në vitin 1999: “Kjo mbetje sociale, politike dhe morale e Ballkanit fisnor barbar merr Amerikën dhe Bashkimin Evropian si aleatë kundër popullit më demokratik, më të qytetëruar, më të ndritur ballkanik – popullit serb”. Të vetmit epitete që u atribuohen shqiptarëve të Kosovës në gjuhën e urrejtjes së Çosiçit janë ato të ‘terroristëve shqiptarë’, trafikantëve të drogës dhe organeve njerëzore. Sikur të mos ishin njerëz, por njerëz nga pyjet (shpellat).

Nënë Tereza përballë Cvijic: Nëse Serbia do të ishte serioze për politikën “Kosova është Serbi”, në vend që të stamponte atë slogan në bluza për ekstremistët e djathtë, do të sillej shumë ndryshe. Për shembull, gjuha shqipe do të mësohej në shkollat në Serbi. Dhe presidenti Vuçiç do të mburrej në Instagram se po e studionte në mënyrë aktive.

Do të shënonim varreza masive, do të flisnim për makina frigoriferike dhe do të kërkonim falje për krimet e luftës të regjimit të Millosheviçit. Do të ndryshonim kushtetutën dhe do ta ripërcaktonim Serbinë si vend të serbëve, shqiptarëve dhe të gjithë popujve të tjerë. Do të përktheshim libra të shkrimtarëve dhe studiuesve të Kosovës.

Banka Kombëtare e Serbisë do ta zëvendësonte kartëmonedhën me Cvijiç me Nënë Terezën (ose Ibrahim Rugovën). Gjithashtu do të bënim tifo për sportistët kosovarë xhudistet Majlinda Kelmendi dhe Distria Krasnici dhe futbollistë Xhaka e Shaqiri. Stacionet radiofonike do të transmetonin gjithashtu muzikë popullore nga Kosova dhe koncerte nga Dua Lipa dhe Rita Ora do të organizoheshin në Beograd.

Sepse e gjithë kjo do të thotë se ne jemi vërtet seriozë që Kosovën (të mbetej) pjesë e Serbisë dhe se po u ofrojmë shqiptarëve një dorë të sinqertë pajtimi. E pamundur? E pamendueshme? Ndoshta është. Por pikërisht kjo është arsyeja pse Kosova në Serbi është paksa e paimagjinueshme – pa luftën dhe shpërnguljen që kërkon Informer.

Dhe nëse Kosova nuk merr kurrë një karrige në Kombet e Bashkuara apo nuk vendoset flamuri ne seline OKB, pyetja tjetër mbetet. Çfarë kemi bërë ne si shoqëri që shqiptarët të jenë qytetarë të barabartë dhe të pranuar të Republikës sonë?

Në vend të dehumanizimit kolonial dhe racist si terroristë, tregtarë droge, furrtarë me bishta apo shpellarë. Pse nuk ka “trajtim të veçantë” për këta njerëz kur ata hyjnë në kolegj ose kur marrin trajtim në qendrat klinike? A duhet të pyesim veten pse shqiptarët e Kosovës nuk duan të jetojnë në Serbi? Dhe a e dëshirojmë sinqerisht ne vetë këtë?

Në fund të fundit, cilët janë sot të vetmit “indian” europianë të paaftë për një shtet të organizuar, në mosmarrëveshje të thellë me vlerat e modernitetit dhe Perëndimit? Iluminizëm, laicizëm dhe shtet ligjor, në vend të sundimit të lidhjeve farefisnore, korrupsionit partiak, krimit fisnor dhe mbështetjes për Rusinë? Kush është “kauza morale” e Ballkanit? Shqiptarët e Kosovës apo tabloidet serbe?

Burimi: Danas