Reagim i Prof.Asoc.Dr. Artan Nimani- Forumi Intelektual Europa 2030

Kjo qeveri, pas skandaleve me rezervat shtetërore, ushqimin e ushtarëve, skandalet me librave, tani në ndërtimin e çerdheve, duket se vazhdon të abuzojë me fondet publike dhe besimin e qytetarëve. Kërkojmë hetim të plotë nga prokuroria për këto afera të dyshimta, me qëllim që përgjegjësit të dalin para drejtësisë dhe të mbrohet interesi publik
Në kontekstin e transparencës dhe menaxhimit të fondeve publike, vendimet e fundit të Ministrisë së Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MASHTI), nën drejtimin e zonjës Arbërie Nagavci, për nënshkrimin e 11 anekseve të kontratave për punë shtesë në ndërtimin e çerdheve, ngrejnë shumë pyetje lidhur me rregullsinë dhe efektivitetin e këtyre projekteve. Rasti është unik për shkak të kostos së lartë të shtuar në këto projekte, e cila ka arritur një total prej 9 milionë euro për vetëm 20 tenderë – një shifër që reflekton një rast të paprecedent në administrimin e fondeve publike.

Një nga pikëpyetjet kryesore që lind është nëse këto kosto shtesë janë rezultat i gabimeve apo mangësive fillestare në projektim nga ana e kompanisë përgjegjëse për zhvillimin e projekteve. Rrjedhimisht, këto mangësi projektimi kanë sjellë detyrimin për punë shtesë që nuk ishin të parashikuara në buxhetin fillestar, duke krijuar ngarkesë të panevojshme financiare për buxhetin publik. Sipas Enis Rrustemit nga Periskopi, i cili ka hulumtuar këtë rast, vendimet për nënshkrimin e anekseve të kontratave ngrejnë dyshime për mungesë të mbikëqyrjes dhe planifikimit të rregullt.

Kjo situatë kërkon llogaridhënie të plotë dhe transparencë nga të gjithë aktorët e përfshirë në këtë proces. Është thelbësore të analizohet se si u miratuan projektet fillestare dhe nëse janë bërë vlerësime të mjaftueshme të rrezikut dhe kostove gjatë planifikimit fillestar. Për më tepër, mbetet për t’u shqyrtuar edhe procedura e përzgjedhjes së kompanisë që realizoi projektimin e çerdheve, me qëllim që të kuptohet nëse ka pasur ndonjë parregullsi apo neglizhencë që ka çuar në këtë situatë.

Rasti në fjalë përforcon nevojën për një mekanizëm të fuqishëm monitorimi të kontratave dhe aneks-kushtëzimeve që vendosen nga institucionet shtetërore, në mënyrë që të parandalohet ndonjë rast i ngjashëm në të ardhmen. Shtimi i kërkesës për mbikëqyrje të pavarur dhe rishikimi i politikave të prokurimit publik janë të domosdoshme për të garantuar përdorimin e drejtë të fondeve publike dhe për të mbrojtur interesin publik në çdo projekt të ngjashëm që mund të zhvillohet në të ardhmen.

Kjo situatë duhet të shërbejë si një moment reflektimi për Ministrinë dhe të gjitha institucionet e tjera përkatëse, për të adresuar mungesat në proceset e projektimit dhe zbatimit të projekteve publike dhe për të siguruar një përgjegjshmëri të plotë ndaj qytetarëve të Kosovës.