Betimi për Drejtësi 329: Çipsat kancerogjen që u shitën në Kosovë e Itali
Një ditë pas sinjalizimit nga sistemi i BE-së, më 3 qershor dy inspektorë të AUV, Musa Dibrani dh Fatoz Haziri kishin shkuar për inspektim në fabrikën Vipa Çips në fshatin Pestovë të Vushtrrisë.
Në këtë pikë, lind pyetja se a kishte çipsa edhe në tregun vendor nga linja e njëjtë e prodhimit, prej nga doli sasia e lartë e kimikatit kancerogjen akrilamideve?! Përgjigja del të jetë po.“Me 2 qershor me 03 menjëherë kemi dalë në vendin e ngjarjes dhe kemi marrë të gjitha veprimet ligjore që produktet të verifikohen, të analizohen dhe pastaj të qiten në treg”, tha kryeinspektori sanitar, Ibrahim Tërshnjaku.Hapat e mëtejmë ligjorë nuk i shpjegon Tërshnjaku.Por, sa ditë qëndruan në treg derisa urdhëroi AUV tërheqjen e tyre dhe cili ishte fati i tyre në Kosovë?Bazuar në procesverbalin e siguruar nga “Betimi për Drejtësi”, kompania është urdhëruar të bëjë analizat laboratorike dhe detikimin e akrilamideve tek të gjitha llojet e çipsit, si dhe pastrimin e rrjetës së furrës në të cilën bëhet pjekja.
Mostrat e marra sipas inspektorëve do të dërgoheshin në laboratorin e AUV për testim.Bazuar në procesverbalin e datës 15 qershor, rezultatet e analizave dolën të gjitha me prani të akrilamideve mbi normat e lejuara.Por, kryeinspektori sanitar në AUV nuk i pranon këto analiza.I pyetur se cilat kanë qenë rezultatet dhe çfarë hapa kanë ndërmarrë më 15 qershor, ai nuk jep përgjigjen në përputhje me raportet e inspektorëve.Gazetarja: Pasi keni pranuar mostrat më 15 qershor, çfarë hapa keni ndërmarrë, çka kanë dalë rezultatet laboratorike?
Tërshnjaku: Shikoni, unë po e përsëriti disa herë ndoshta, ja s’po mund ta kuptojmë këtë problemin. Gazetarja: Edhe unë po ju pyes sërish për ta kuptuar. Më 15 qershor 2023, pasi i keni pranuar mostrat e laboratorit, cilat kanë qenë rezultatet e mostrave të laboratorit dhe çfarë hapa keni ndërmarrë?
Tërshnjaku: Po të gjitha hapat të cilët janë përsëritur në mënyrë të vazhdueshme, me kusht që siguria e produktit të jetë në normën për konsum. Ndryshe nga zyrtari shtetëror, menaxheri i cilësisë nga kompania pranon rezultatet e analizave dhe tregon se arsyeja e nivelit të lartë të kimikatit në çips ka ardhur si pasojë e përdorimit të patates së vjetër vendore e cila ka pasur prani të shtuar të sheqerit.“Shikoni, ne përdorim masat preventive, me ato analiza që paraprakisht që di që ndikojnë tek sasia e sheqerit të reduktuar, në laboratorin tonë i kryejmë ato analiza. Dhe sheqeri i reduktuar ka qenë në nivelin e pranueshëm, në bazë të analizave që i kemi ne. Mirëpo, në pjesën e përpunimit ajo është aktivizuar dhe është paraqitur si rezultat..”, tha menaxheri i cilësisë në kompaninë “Pestova”, Agran Halimi.
Bazuar në analizat laboratorike, në riinspektimin e 15 qershorit tre inspektorë kanë marrë vendim, duke ia caktuar kompanisë katër obligime. Në rend të parë kompania është urdhëruar të tërheqë të gjitha produktet e dyshimta pas kërkesës të sistemit rapid evropian. Pika dy parasheh ndalimin e përkohshëm të linjës së prodhimit të çips e të gjitha llojeve të testuara, të cilat kanë rezultuar me përmbajte me akrilamid mbi nivelin e lejuar. Pika tre ka paraparë njoftimin e opinionit publik që të mos konsumojnë produktet që kanë përmbajtje të akrilamideve mbi normat e lejuara. Dhe pika katër ka listuar artikujt e dyshimtë ushqimorë. Bazuar në procesverbalin e po të njëjtës ditë, kompania është urdhëruar të ndërrojë llojin e patates për prodhimin e patates së pjekur, duke qenë se ajo që kishte dalë me nivel të lartë të kimikatit kancerogjen, ishte për shkak të nivelit të lartë të sheqerit në patate.Pika e parë e vendimit të inspektorëve u zbatua.
Punëtorët e kompanisë “Pestova” dolën në terren për t’i tërhequr çipsat e shitur nga linja e njëjtë e prodhimit me ata për tregun italian. Asgjësimi është bërë më 26 qershor, 24 ditë pas pranimit të informacionit nga sistemi rapid i BE-së.“Halimi: Në tregun vendor nuk ka qenë sasi e madhe, për arsye se në momentin që na kanë lajmëruar neve, menjëherë i kemi tërhequr ato nga tregu dhe ato që i kemi pasur në stoqe menjëherë e kemi asgjësuar.Gazetarja: Por, për çfarë sasie bëhet fjalë për ato që kanë qenë në treg?Halimi: Po nuk ka qenë sasi, ato kanë qenë diku 200 deri 300 paketime, paketime nga 9 qese ne paketim”. I pyetur se sa është diferenca në mes sasisë së shitur dhe asaj të tërhequr, Halimi thotë të jetë e ulët.“Gazetarja: Dhe a është vërejtur diferencë e madhe në mes sasisë të cilën ju e keni dorëzuar dhe asaj të cilën e keni kthyer, për ta kuptuar se sa nga ato paketa janë shitur tek konsumatorët?Halimi: Për fatin tonë, pjesa më e madhe ka qenë në depot tona dhe për fatin e konsumatorëve pjesa me e madhe ka qenë në depo, d.m.th një sasi e vogël ka filluar të shpërndahet dhe e tërë sasia është tërhequr nga tregu.
Gazetarja: Çfarë sasie ka qenë në treg?Halimi: Në treg ka qenë nëse nuk gaboj diku 100 paketime. Ato janë tërhequr dhe janë asgjësuar dhe janë kthyer prapë në fabrikë.
Gazetarja: Dhe sa prej sasisë që e keni vendosur në treg e keni parë se veç është shitur?Halimi: Ka qenë sasi shumë e vogël, sasi e vogël prej 100 paketimeve sa kanë qenë nuk janë shpenzuar më shumë se pesë-gjashtë paketime në treg, për arsye se në momentin që na kanë lajmëruar, ne menjëherë kemi reaguar dhe shumë shpejt i kemit tërhequr. Për arsye se e kemi një sistem ku saktë dihet në ditën e caktuar sa sasi është prodhuar, nga sasia e prodhuar tek cilët konsumatorë ka shkuar, d.m.th e kemi një sistem të gjurmimit i cili na ka ndihmuar që shumë shpejt ta tërheqim sasinë që është në treg”.
Raportet e siguruara nga “Betimi për Drejtësi” japin këtë pasqyrë, që shitja rezulton të jetë më e madhe se ajo që thotë Halimi.Në total fabrika ka prodhuar 2475 çipsa, prej tyre 1209 janë tërhequr nga tregu, derisa 1266 janë shitur.Për rrjedhojë, i bie që mbi 50 për qind e sasisë së prodhuar me nivel të lartë të akrilamideve të jetë shitur.
Gazetarja: Cilat kanë qenë vlerat e e akrilamidit?Halimi: Tash përmendsh nuk i di, por kanë qenë mbi vlerën e lejuar.Gazetarja: Kanë qenë dyfish, trefish, katërfish më shumë?Halimi: Mund ta siguroj dhe t’jua përcjell”.