XHEVDET BAJRAJ

1.

Derisa po zbriste shkallëve

si fëmijë që përpiqej ta shqiptonte fjalën nënë

u rrëzua

e humbi mundësinë e të folurit

ende pa folur

2.

Kur e pa diellin për herë të parë

e përcolli gojëhapur derisa perëndoi

një zog e ngatërroi me lulediell

i zbriti mbi sup

ia hëngër të gjitha fjalët

Shurdhmemecit i mbetën

vetëm klithmat

apo diçka ngjashëm me klithmat

3.

Ai e dinte se cili ishte

se toka

se qielli se njerëzit

se ndonjë re e humbur në qiell

se çdo gjë që e rrethonte

tërë kohën

ia shpjegonin me duar

4.

Ishte burrë dheu

(tingëllon kjo kaq bukur

në gjuhën e shqiponjave)

aq i fascinuar nga jeta

saqë kurrë

nuk mundi ta shprehë me fjalë

5.

Ai i fliste të gjitha gjuhët e botës

por askush nuk e kuptonte

nëse nuk kishte

së paku

dritë të hënës

6.

Sa ishte fëmijë

ditën nuk kishte me kënd të luante

por natën

kur e zinte gjumi

lozte me engjëj

Se vetëm me ta kuptohej

kështu që

shkonte në shtrat herët

7.

Në pranverë

i pëlqente ta lëvronte tokën

derisa ishte e ftohtë

Edhe qielli ishte i ftohtë

veç buka në shtëpi

e priste e ngrohtë

dhe buzëqeshja e nënës së tij

8.

Ishte i adhuruari i nënës së tij

pas punës ditore

në mbrëmje e mbështeste kokën

në prehrin e saj

ajo ia ledhatonte flokët

dhe i fliste

i fliste shumë

ashtu si i flet nëna të birit në djep

Ai nuk e dëgjonte

por e ndiente veten mirë

oh sa mirë

Kur i vdiq nëna

ai e varrosi në zemër

dhe për herë të parë

e dëgjoi zërin e saj

9.

I pëlqenin jashtëzakonisht

filmat pa zë

edhe pse të gjithë filmat

për të ishin pa zë

ai ata i shijonte

shumë më tepër se të tjerët

Por derisa ai po mplakej

dhe kishte më shumë kohë

ta shikonte televizionin

filmat pa zë nuk shfaqeshin më

u zhdukën

10.

Derisa ishte i ri

u kthye nga ara në shtëpi

dhe i pa anëtarët e familjes

të tmerruar

Ia shpjeguan se një gjarpër

ndodhej në oborr

dhe se kishin frikë të dilnin

jashtë shtëpisë

U përpoq të thotë diçka

por dikur e humbi durimin

e mori gjarprin me kujdes

dhe me po të njëjtin kujdes

e lëshoi në rrugë

Pas dy muajve

e braktisën shtëpinë e vjetër

(pa e ndërtuar shtëpinë e re)

ky sërish deshi të thotë diçka

në lidhje me gjarprin

por heshti

11.

Ishte fëmijë

që përnatë

ia prishte gjumin

një shtazë e re

e rënë në kurth

që po vdiste nga etja

tashmë disa ditë

Burri

që e kishte ngre kurthin

kishte një javë

që nuk e kishte vizituar

12.

I pinte nja dy a tri birra

në shitoren e fshatit

Kur qeshnin burrat aty

me birra në dorë

qeshte edhe ai

(zemra i bëhej mal

kur e shihte dikë duke qeshur)

Pasi bënte një hap në qiell hëna

kthehej në shtëpi

E kalonte natën nëpër vrimë gjilpëre

apo nata përbirohej nëpër të

Gjelat e fshatit këndonin për të gjithë

ama vetëm ky nuk i dëgjonte

Kjo nuk i pengonte

të shkonte i pari në arë

13.

Ti e përshëndesje

por ai nuk ta kthente përgjigjen

sepse ishte shurdhmemec

por nëse të shihte

ai për një mirëmëngjesi apo mirëdita

ta jepte zemrën

14.

Fadilin pesë a gjashtë vjeç

e pat zënë rrota e qerres së qeve

e mbushur deri në majë me gurë

Ky që nuk fliste me gojë

as dëgjonte me vesh

me dy duart e tij e ngriti qerren

oborrin

fushat me gjithë lisa

bjeshkët

saqë qielli u tërhoq

Unë isha katër vjeç

dhe vdiqa për herë të dytë

Fadilin

vëllanë

e shpëtoi lëkura e qengjit të zi

15.

Shurdhmemeci e kishte një trup prej atleti

më sillte fryte nga ato të shkurreve të malit

ha këto më thoshte me lëvizje të duarve

dhe bënte me gisht të drejtuar kah qielli

I haja pa e ditur nëse e kishte fjalën për Zotin

për muzën apo për poezinë

Tani

hipur mbi shpinë të ujkut

gjysmë ilir gjysmë actek

para se të arrij në cak

po e kuptoj

pak si vonë

ai më thoshte

bëhu i fortë dhe jetoje jetën

16.

Sa herë takonte njeri a fëmijë

që e përshëndetnin

me dorë në ajër

ai ua kthente me një buzëqeshje

dhe me dorën e vendosur mbi zemër

Mua për përqafonte sa herë më shihte

se unë isha gjak i tij

e ai mund ta dëgjonte

gurgullimën e gjakut

17.

Pinim birra

në shitoren e kushëririt

hanim mish nga konserva

shikoheshim

ngrinim dolli

por nuk kuptoheshim qind për qind

ai ishte i shurdhër

e unë memec

apo e kundërta

s’ka rëndësi se kënaqeshim

Normal

nuk e pata parë vdekjen

në sytë e tij

18.

Sa herë e takoja

pas katër pesë fjalive

që mund t’i ndërronim mes vete

si je

fëmijët si janë e ngjashëm

ma dridhte një cigare

për vete po ashtu

dhe e pinim në heshtje

të qetë

me respekt ndaj njëri-tjetrit

Ndërkohë u vinte radha

cigareve të mia me filter

Pastaj ai shkonte

ta mbështeste kokën

në jastëkun e vet

e unë kthehesha në shtëpi

ta shikoja ndonjë film

apo ta shkruaja ndonjë poezi

pa lidhje

ashtu si e kërkonte koha

19.

Njeriun e parë

që e kishte përshëndetur

pa e njohur

ka qenë një i ri

me të meta mendore

Ndërsa po ngjitej

rrugës përpjetë

kah shtëpia e myshteriut

që i kishte porositur

një kalë dru

I riu qëndronte në mes të rrugës

me pantallona e brekë

të rëna

deri te zogjtë e këmbëve

dhe nuk e kishte ndërmend

të lëvizte nga vendi

derisa dielli po lindte

mes këmbëve të tij

e ai duke qëndruar në këmbë

dhjehej

I pagoji e hapi gojën

ia bëri me dorë

dhe theu rrugën

20.

Kur më ka lindur djali im i parë

me paratë e druve të shitura

ia solli për dhuratë

një kalë prej druri

Hëngri drekë

e mori kalin e tij

dhe u nis për në fshat

Kurrë nuk i hipte kalit në qytet

apo në fshat

Në të vërtetë

nuk e di nëse i ka hipur ndonjëherë