Paralajmërimi i përfaqësueses së lartë të Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe të Sigurisë, Kaja Kallas, se do të shqyrtojnë mjete alternative ndaj dialogut, në mënyrë që Kosova dhe Serbia të bëjnë hapa drejt normalizimit të raporteve, po konsiderohet se mund të prodhojë rezultate konkrete në këtë proces.

Përkundër që ka paqartesi se çfarë instrumente mund të përdoren, njohësit e dialogut potencojnë nevojën që Bashkimi Evropian të ndryshojë strategjinë për këtë proces, pasi i njëjti deri më tani nuk ka sjell asgjë.

Shefja e diplomacisë së BE-së, Kaja Kallas, javën e ardhshme do të vizitojë Ballkanin Perëndimor, por jo edhe Kosovën.

Ajo do të qëndrojë më Mal të Zi, Shqipëri dhe Bosnje e Hercegovinë.

Kryediplomatja evropiane ditë më parë potencoi se dialogu Kosovë-Serbi ka ngecur dhe se po mbledhin ide që të dalin me një propozim për normalizimin e plotë të marrëdhënieve.

Në lidhje me këtë qasje të Kallas, ish diplomatja kosovare, Alma Lama, thotë për KosovaPress se kjo është një pikëpamje dhe energji e re që mund të sjell rezultate praktike në dialogun Kosovë-Serbi.

“Se kam të qartë se cilin instrument do të përdorë Bashkimi Evropian dhe zonja Kallas. Është e rëndësishme se ajo e shikon se është e nevojshme ndërrimi i strategjisë për dialogun Kosovë-Serbi dhe që do të prodhonte më shumë rezultate. Dialogu përveç marrëveshjeve në letër nuk ka prodhuar ndonjë gjë dhe mbi të gjitha s’ka lëvizur aspak pozicionin e Serbisë drejt njohjes së Kosovës. Por në anën tjetër Serbia nuk është ndëshkuar në procesin e integrimit në Bashkimin Evropian. Në fundin e ditës ky është instrumenti që ka në dorë Bashkimi Evropian, të kushtëzojë anëtarësimin. Kushtëzimi i anëtarësimit lidhet edhe me fondet e BE-së, ku Serbia vazhdon të përfitojë fonde të shumta nga BE-ja. As kjo politikë nuk është se është përdorur ndonjëherë ndaj Serbisë, sidomos kur ka ndërmarrë veprime që kanë cenuar sigurinë në Kosovë… E rëndësishme është që zonja Kallas vjen me një energji të re, pikëpamje të re sa i përket ridizajnimit të dialogut dhe do të shohim sesi ndodh kjo”, thotë ajo.

Në anën tjetër, analisti politik, Seb Bytyçi, thotë për KosovaPress se kryediplomatja e BE-së duhet të drejtojë presionin politik më shumë kah Serbia pasi është ajo që s’po implementon marrëveshjet e arritura.

Sipas tij, nëse BE-ja përdorë “kushtëzimin ekonomik” si instrument në dialog kjo nuk do t’i shkonte në favor Kosovëë.

“Theksi ishte te normalizimi jo përmes dialogut. Fatkeqësisht deri tash e vetmja alternativ që është provuar është te fokusi te marrëveshjet ekonomike, por nuk është diçka që i shkon në favor Kosovës. Shpresoj që kur zonja Kallas flet për normalizim jo përmes dialogut shpresoj që se ka fjalën për ndonjë iniciativë ekonomike, pasi s’i shkon përshtati Kosovës. Ajo çka është më logjikshme dhe që është e domosdoshme pas zhvillimeve në arenën ndërkombëtare është që të ketë njohje nga BE-ja si organizatë dhe BE-ja të fillojë të trajtojë marrëveshjen dhe obligimet si punë e kryer dhe mos të pritet që të zvarriten gjërat. Është e qartë se Serbia nuk synon të implementojë marrëveshjen”, deklaron Bytyçi.

Kosova dhe Serbia, me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, në shkurt të vitit 2023 kanë arritur marrëveshjen bazë në Bruksel, ndërkaq pas një muaji, me 18 mars janë pajtuar për aneksin e zbatimit të saj në Ohër të Maqedonisë së Veriut. Megjithatë, zbatimi i saj ende nuk shihet në horizont.

Kosova vazhdimisht ka akuzuar Serbinë se po shkel marrëveshjen e Brukselit dhe aneksin e Ohrit. Madje, sipas institucioneve kosovare, Serbia praktikisht është tërhequr nga kjo ujdi në dhjetor të vitit 2023, kur i ka dërguar letër Brukselit zyrtar se ka vija të kuqe kur është fjala për zbatimin e Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit të raporteve me Kosovën./kp/