Letrat e marra nga The Times tregojnë se mendja e Alexei Navalny ishte më shumë se aktive pavarësisht kushteve brutalisht të rënda të burgut në të cilat ai kaloi muajt e fundit të jetës së tij.

I mbyllur në qeli të ftohta, betoni dhe shpesh vetëm me librat e tij, Alexei Navalny e kërkonte ngushëllimin me letra, shkruan New York Times.

Ai i shkroi një të njohuri korrikun e kaluar se askush nuk mund ta kuptonte jetën e burgut rus “pa qenë këtu”, duke shtuar në humorin e tij të hidhur “Por nuk ke nevojë të jesh këtu”.

“Nëse u thuhet të të ushqejnë me havjar nesër, do të të ushqejnë me havjar”, ​​i shkroi Navalny, kreu i opozitës ruse, të njëjtit të njohur, Ilya Krasilshchik, vetëm një muaj më vonë.

“Nëse u thuhet të të mbytin në qeli, do të të mbytin”, ka shkruar opozitari.

Shumë detaje rreth muajve të tij të fundit, si dhe rrethanat e vdekjes së tij që autoritetet ruse njoftuan të premten e kaluar, mbeten të panjohura – madje edhe vendndodhja aktuale e trupit të tij – nuk janë ende të qarta.

Ndihmësit e Navalny-t kanë thënë pak që nga humbja e tyre, por muajt e tij të fundit janë përshkruar në detaje – në deklaratat e tij të mëparshme, ato të ndihmësve të tij, paraqitjet e tij në gjykatë, intervistat me njerëz të afërt me të dhe letra private nga disa miq të tij. , duke përfshirë z. Krasilszczyk, ndau me The New York Times.

Ato letra zbulojnë thellësinë e plotë të ambicies së Navalny-t, vendosmërinë dhe kuriozitetin e një lideri që u përball me opozitën e Presidentit Vladimir V. Putin dhe që, shpresojnë mbështetësit, do të jetojë si një simbol unifikues i rezistencës së tyre. Letrat tregojnë gjithashtu se si Navalny, me një ego të shëndetshme dhe bindje të vazhdueshme se ajo që po bënte ishte e drejtë, luftoi për të qëndruar i lidhur me botën e jashtme.

Edhe pse kushtet brutale të burgut e dëmtuan trupin e tij dhe shpesh i mohohej kujdesi mjekësor dhe dentar, nuk kishte asnjë tregues se Alexei Navalny kishte humbur qartësinë e tij mendore, tregojnë shkrimet e tij.

Ai mburrej se kishte lexuar 44 libra në anglisht në një vit dhe ishte përgatitur metodikisht për të ardhmen – duke përsosur agjendën e tij, duke studiuar kujtimet politike, duke debatuar me gazetarë, duke ndarë këshilla për karrierën me miqtë dhe duke komentuar për postimet virale në mediat sociale që i dërgoheshin nga ai.

Në mesazhet e tij publike, Navalny, i cili ishte 47 vjeç kur vdiq, e quajti burgimin e tij nga janari 2021 një “udhëtim në hapësirë”.

Në vjeshtën e kaluar, ai ishte më i vetmuar se kurrë, i detyruar të kalonte pjesën më të madhe të kohës në izolim. Ai humbi tre nga avokatët e tij, të cilët u arrestuan për pjesëmarrje në një “grup ekstremist”.

Megjithatë, ai ishte i përditësuar me të gjitha ngjarjet aktuale. Navalny i tha mikut të tij, fotografit rus Yevgeny Feldman, se agjenda zgjedhore e ish-presidentit amerikan Donald Trump dukej “me të vërtetë e frikshme”.

“Trump do të bëhet president nëse shëndeti i Presidentit Biden dështon”, shkroi Navalny nga qelia e tij e burgut të sigurisë së lartë.

Bota e jashtme dhe jeta publike

Navalny ishte në gjendje të dërgonte qindra letra të shkruara me dorë falë dixhitalizimit të pazakontë të sistemit të burgjeve të Rusisë, një relike e një shpërthimi të shkurtër të reformës liberale në mes të sundimit 24-vjeçar të Putinit. Për shkak të faqes së internetit, njerëzit mund t’i shkruanin atij për 40 cent në faqe dhe të merrnin përgjigjet e tij të skanuara, zakonisht një ose dy javë pasi ai i dërgoi ato dhe pasi ato ishin verifikuar.

Navalny komunikonte edhe me botën e jashtme nëpërmjet avokatëve të tij, duke mbajtur dokumente në xhamin që i ndante kur u takuan, sepse e kishin të ndaluar t’i jepnin letra.

Në një moment, Navalny tha në vitin 2022, zyrtarët e burgut mbuluan me fletë metalike dritaren që e ndante atë nga avokatët.

Më pas erdhën seancat e tij të shpeshta gjyqësore për çështje të reja penale të sjella nga shteti për të zgjatur dënimin e tij me burg, ose për ankesat e paraqitura nga Navalny në lidhje me trajtimin e tij.

Navalny i shkroi Krasilshchik, një sipërmarrës mediatik tani në mërgim në Berlin, se po i shijonte seancat, pavarësisht natyrës së sistemit rus të drejtësisë.

Të shpërqendrojnë dhe të ndihmojnë të kalojë koha”, ka shkruar ai.

“Përveç kësaj, ato ofrojnë eksitim dhe një ndjenjë lufte dhe kërkimi,” shtoi Navalny.

“Daljet” në gjykatë i dhanë edhe një mundësi për të treguar përbuzjen e tij për sistemin.

Korrikun e kaluar, në fund të një gjyqi që rezultoi me një tjetër dënim me 19 vjet, Navalny i tha gjyqtarit dhe zyrtarëve të sallës së gjyqit se ata ishin “të çmendur”.

“Ju keni një jetë, të dhënë nga Zoti, dhe kjo është ajo për të cilën zgjidhni ta shpenzoni atë?” tha ai, tha ekipi i tij ligjor në një deklaratë.

Në një nga seancat e tij të fundit me video lidhje në janar, Navalny argumentoi për të drejtën për të pasur pushime më të gjata për të konsumuar “dy litra ujë të valë dhe dy bukë të neveritshme” që i takonte.

Ankesa u refuzua. Gjatë gjithë kohës në burg, Navalny dukej se shijonte vaktet e të tjerëve. Ai i tha z. Krasilczyk se preferonte doner qebapët sesa falafelin në Berlin dhe se ishte interesuar për ushqimin indian që zoti Feldman kishte provuar në Nju Jork.

Gjykata refuzoi gjithashtu ankesën e tij kundër izolimit të qelisë së “ndëshkimit” në burgun e tij, ku Navalny kaloi rreth 300 ditë.

Qelitë ishin zakonisht hapësira betoni të ftohta, të lagështa dhe të ajrosura dobët, me përmasa 7 këmbë me 10 këmbë. Por zoti Navalny protestoi për diçka tjetër: të burgosurve të urdhëruar të kalonin kohë në ato qeli u lejohej vetëm një libër.

“Dua të kem 10 libra në qeli”, tha ai në gjykatë.

Në Arktik

Navalny shkroi gjithashtu në mesazh se ai u mor nga një rrugë rrethore përmes maleve Ural për në burgun e tij të ri, i cili klasifikohet si një strukturë “regjimi special” me regjimin më të rreptë.

Edhe në atë udhëtim, zoti Navalny po lexonte libra. Ai i shkroi gazetarit Sergei Parkhomenko se në kohën kur mbërriti në Ujku Polar kishte lexuar gjithçka që mund të merrte me vete dhe u detyrua të zgjidhte midis klasikëve në bibliotekën e tij të re të burgut: Tolstoi, Dostojevski ose Çehov.

“Kush mund të më thotë se Çehovi është shkrimtari rus më dëshpërues,” shkruante Navalny në një letër që z. Parkhomenko ndau në Facebook.

Zoti Parkhomenko tha se e mori letrën më 13 shkurt.

Ndryshe nga letrat e mëparshme të Alexei Navalny-t, ajo letër ishte shkruar me dorë në një fletore të thjeshtë katrore dhe iu përcoll si fotografi nga Yulia Navalny, gruaja e Navalny-t.

Polar Wolf nuk lejoi shërbimin elektronik të shkrimit të letrave që kishte në burgun e tij të mëparshëm.

U bë e qartë se Kremlini synonte të heshtte Navalny.

Avokatët që e përfaqësonin atë ishin në burg shumicën e kohës, por letrat dhe vizitorët u deshën më shumë për ta arritur në burgun e ri.

Nëna e Navalny, Lyudmila Navalny, fluturoi në Arktik pasi u njoftua për vdekjen e tij dhe u njoftua zyrtarisht të shtunën se ai kishte vdekur në orën 14:17. një ditë më parë.

Trashëgimia e zotit Navalny do të jetojë, thonë miqtë dhe aleatët, dhe pjesërisht përmes të dhënave të tij në burg.

Z. Feldman, një fotograf, tha se i ishte thënë nga ekipi ligjor i z. Navalny se lideri i opozitës i ishte përgjigjur disa prej letrave që Feldman kishte dërguar javët e fundit.

“Sinqerisht, jam i tmerruar të mendoj për këtë,” tha z. Feldman.

“Nëse censuruesit i lejojnë ata, unë do të marr letra prej tij për muajt e ardhshëm,” tha ai.

Z. Krasilszczyk, një sipërmarrës mediatik, tha se i mbeti të mendonte për letrën e fundit që mori në shtator. Navalny e përfundoi atë letër duke menduar se nëse Koreja e Jugut dhe Tajvani do të arrinin të kalonin nga diktatura në demokraci, atëherë ndoshta edhe Rusia do të mundte”.

“Shpresa. Nuk kam asnjë problem me këtë”, ka shkruar Navalny.

I nënshkruar dhe “i dalë” me: “Vazhdoni të shkruani! A.”