Nga Jeton Kelmendi

Mendja e njeriut shkon kahdo dhe madje edhe jashte trajtave normale e edhe jashtë imagjinatë, por kur njeriu është i veshur me pushtet, kjo shkon e bëhet edhe më e pa parashikueshme. Gjatë histories njerëzore, ka pasur shumë raste kur liderët dhe personalitetet e pushtetshme kanë ndërmarrë nisma për ndërtimin e qyteteve të reja ose rinovimin e atyre ekzistuese dhe i kanë emëruar sipas emrave të tyre. Ky fenomen ka qenë pjesë e formave të ndryshme të sundimit, që nga monarkitë e dikurshme deri te regjimet totalitare të shekullit XX. Kjo qasje, megjithëse mund të ketë pasur arsyet të ndryshme, ka pasur gjithmonë një përqendrim të pushtetit dhe forcimin e autoritetit të liderëve, që kanë dëshiruar të lënë një shenjë të pashlyeshme në historinë e qytetit dhe vendit të tyre.
Një nga shembujt më të njohur të këtij fenomeni është ai i perandorëve romakë, të cilët krijuan qytete të reja dhe i emëruan sipas vetes ose të emrave të familjes së tyre. Një rast i tillë është ai i qytetit të Nova Roma, që u krijua dhe u quajt kështu nga perandori romak Konstantini i Madh, i cili ishte i pari që e bëri këtë qytet si kryeqytetin e Perandorisë, një vendim që do të kishte një ndikim të jashtëzakonshëm në historinë e Evropës. Një tjetër shembull i njohur është ai i perandorëve të dinastisë së otomanëve, të cilët gjithashtu ndërmorrën ndërtimin e qyteteve të reja dhe shpesh e quajtën atë pas emrave të vet ose të anëtarëve të familjes. Kështu, qyteti i “Sulejmanijes” u ndërtua dhe u emërua pas Sulejmanit të Madh, dhe ky fenomen është parë në shumë vende të tjera që kaluan nën sundimin osman.
Në periudhën moderne, ky fenomen nuk ka kaluar pa lënë gjurmë as gjatë periudhës komuniste, ku liderët e regjimit diktatorial shpesh përdornin emrat e tyre për të pasuruar historinë e qyteteve dhe për të krijuar lidhje me pushtetin e tyre. Gjatë periudhës komuniste, emërtimi i qyteteve me emra të udhëheqësve ishte një mënyrë e zakonshme për të forcuar regjimet autoritare dhe për të kultivuar kultin e individëve të pushtetit.
Një nga rastet më të njohura është ai i Stalingradit, qytetit të quajtur pas Stalinit, udhëheqësit të Bashkimit Sovjetik. Ky qytet, që më vonë u quajt Volgograd, ishte një simbol i kultit të individit dhe i regjimit të Stalinit. Tjetër rast është ai i Titogradit, i cili u emërua pas Josip Broz Titos, udhëheqësit të Jugosllavisë, dhe që më vonë u kthye në Podgoricë, qytet që është aktualisht kryeqyteti i Malit të Zi.
Duket se ky fenomen, që ka pasur histori të gjatë në disa regjime dhe periudha të ndryshme, ka arritur një pikë të re reflektimi edhe në kontekstin e Kosovës, ku aktualisht, Albin Kurti dhe Lëvizja e tij ultramajtiste po bëjnë një përpjekje për të krijuar një lidhje të ngushtë mes qytetarëve dhe emrit të tij. Sidomos me qasjen moniste, sepse kjo edhe i pelqen Albinit. Kjo mund të shihet si një përpjekje për të lënë një gjurmë të pashlyeshme në historinë politike të Kosovës, por gjithashtu mund të shihet si një formë e mundshme e krijimit të një miti të ri për liderin aktual të Kosovës. Kjo mbase Kuri ishte vonuar ta deshmonte veten në kohën kur vendi kishte nevojë për patriota, prandaj edhe bëhet kaq yrysh.
Albin Kurti dhe Dëshira për të Emëruar një Qytet “Albinograd”
Albin Kurti, lideri i Lëvizjes Vetëvendosje, ka qenë një figurë kontestuese dhe polarizuese në politikën e Kosovës, qe prej se merret me politikë dhe parapolitikë. Pasi ka qenë kryeministër i Kosovës dhe tani është udhëheqës i partisë më të madhe të vendit, ai ka zhvilluar një qasje politike që shpesh është quajtur si ultralajtiste, duke qenë kritik ndaj influencave të jashtme dhe të brendshme që janë të lidhura me status quo-në politike. Dhe kjo puna e ‘grad’ për kurtin ka shumë domethënia, sepse paraqet fjalë ose kalkë sllav e që Kurti krejt suksesin e ka të lidhur me sllavët dhe Serbinë, e jo me dije dhe as meritokraci.
Në këtë kuadër, Kurti dhe Lëvizja e tij kanë synuar ta krijojnë një identitet të ri për Kosovën dhe një lidhje të ngushtë midis tij dhe qytetarëve. Ky fenomen ka ndodhur gjithashtu nëpërmjet qasjes së tij të veçantë për t’u identifikuar më shumë me qytetet dhe komunitetet, duke u përpjekur të lëvizë në mënyrë që të ndihmojë zhvillimin ekonomik dhe shoqëror të Kosovës. Kjo qasje e Kurtit shpesh ka bërë që ai të kërkojë krijimin e një qyteti të ri, një qytet që mund të quhet “Albinograd” – një qytet që do të pasqyronte personalitetin dhe përpjekjet e tij për të ndryshuar realitetin politik të Kosovës. Kjo vjen pas sindromit ‘Albin baba’. Kurti ka përdorur disa shprehje për të ndihmuar në këtë proces. Një herë ai u shpreh se “krejt drejti” është një nga motoja që udhëhoqën qeverinë e tij, duke krijuar kështu një lidhje të drejtpërdrejtë mes vetes dhe qytetarëve. Pastaj, ai përdori shprehjen “Albin baba”, që ka të bëjë me një qasje paternaliste, duke iu referuar një stili të qeverisjes që do të kujdesej për mirëqenien e qytetarëve të Kosovës.
Por, është e qartë se emri “Albinograd” është më shumë se një emër, thjeshtë i mundshëm për një qytet; ai është një pasqyrë e një lëvizjeje politike që po përpiqet të krijojë një lidhje të fortë mes emrit të liderit dhe realitetit të përditshëm të qytetit. Kjo është një përpjekje që përfshin jo vetëm krijimin e një qyteti të ri, por edhe ndihmën që ky qytet do të kishte për Lëvizjen Vetëvendosje dhe për ideologjinë e saj të re – të vjetër.
Gjakova dhe Gjilani: Cili Qytet Mund të Quhet Albinograd?
Një pyetje e natyrshme që lind është: cili qytet do të mund të quhet Albinograd? Duket se dy qytetet më të mundshme që mund të emërtohen ashtu janë Gjakova dhe Gjilani.
Gjakova, si një qytet i njohur për rëndësinë historike dhe kulturore, ka qenë gjithashtu një qendër e rëndësishme gjatë periudhës komuniste, kur ajo ishte një kështjellë e fortë e regjimit. Gjakova është një qytet që ka një histori të gjatë dhe një rëndësi të veçantë për shqiptarët, prandaj mund të shihet si një zgjedhje e mundshme për tu emëruar Albinograd.
Nga ana tjetër, Gjilani është një qytet që ka pasur një zhvillim të shpejtë dhe ka një rëndësi strategjike për Lëvizjen Vetëvendosje, duke pasur shumë vota nga ky rajon. Në këtë kuadër, është e mundur që Kurti mund të synojë Gjilanin si qytetin e tij të “Albinogradit”. Mbase mund deshironte Prishtinë, por kjo nuk mundet sepse nuk i mori 50 përqind dhe duket se nuk mund ta marrë as pushtetin lokal në ketë qytet në zgjedhjet që do të mbahen ketë vit.
Dhe krejt për fund, çdo përpjekje për të emëruar një qytet me emrin e një lideri është një përpjekje për të krijuar një identitet të ri dhe për të lidhur të ardhmen e një kombi me një figurë udhëheqëse. Në këtë kontekst, ideja e “Albinogradit” mund të shihet si një reflektim i një lëvizjeje politike që kërkon të ndërtojë një lidhje të ngushtë mes popullit dhe liderit, por gjithashtu mund të jetë një strategji e caktuar për të krijuar një simbol të ri të pushtetit dhe për të vazhduar projektin e ndryshimit që ka filluar Albin Kurti. Pra, pajtohemi se ka ndryshuar, natyrisht për të keq, por ndryshim ka. E megjithatë, si çdo projekt tjetër politik, ky është një aventurë që do të jetë e pasur me kontradikta dhe pasiguri, dhe mund të krijojë reagime të ndryshme tek populli i Kosovës. Nga ana tjetër shtrohet pyetja se në cilin qytet do të mund ta mbështesnin qytetarët. Gjakovarët nuk është se nuk e lakmojnë komunizmin, por rrethanat mbase ua vështirësojnë ketë aventurë, kurse Gjilani me votë e ka deshmuar se janë në krizë të thellë morale-politike. Njerëzit në ketë qytet edhe gjeografikisht por edhe me mentalitet janë afër me Serbinë dhe disi, sikur po duan edhe këta ta kenë një udhëheqës suprem, prandaj edhe mund të kenë ‘fat’ në ketë drejtin.