U deshën të paktën nëntë goditje të forta me sëpatë për të thyer kutinë e xhamit në kasafortën historitë të muzeut Green Vault në Dresden, Gjermani, i cili përmban koleksionin më të madh të thesarit në Europë. Pasi xhami u thye, dy hajdutët e maskuar rrëmbyen 21 objekte të çmuara të mbushura me diamante dhe u zhdukën.

Ngjarja ndodhi më 25 nëntor 2019 dhe për pak minuta, disa nga xhevahiret më të vlefshme historike në botë ishin zhdukur. Një gjyq për gjashtë burrat e akuzuar për kryerjen e një prej vjedhjeve më të mëdha të bizhuterive në histori nisi në Gjermani këtë të premte, më 28 janar. Por misteri i asaj që ndodhi me thesaret e vjedhur vazhdon ende.

Të stolisur me më shumë se 4,300 diamante, thesaret e vjedhura nga Green Vault kanë vlerë të paktën 113 milionë euro sipas autoriteteve. Megjithatë, drejtori i Koleksionit Shtetëror të Arteve të Dresdenit, Marion Ackermann, tha se vlera e tyre materiale as që krahasohet me rëndësinë historike dhe kulturore.

Pothuajse të gjitha artefaktet e vjedhura u bënë gjatë sundimit të Frederick Augustus III, Zgjedhësi i fundit i Saksonisë, i cili më vonë u njoh si Frederick Augustus I, mbreti i parë i Saksonisë. Disa nga thesaret e vjedhura janë: një kapëse e viteve 1780 e zbukuruar me 15 diamante të mëdhenj dhe më shumë se 100 të vegjël, si edhe një shpatë 96 centimetra me këllëf të cilat së bashku përmbanin më shumë se 800 diamante.

Përveç vlerës së sendeve, mënyra si u krye grabitja tërhoqi vëmendjen botërore. Roy Ramm, një konsulent sigurie dhe ish-komandant i operacioneve të specializuara në New Scotland Yard në Londër, tha për CNN se krimet si ky janë gjithnjë e më të rralla.

“Siguria teknike është përmirësuar me kalimin e viteve me sistemet e alarmit CCTV dhe të gjitha llojet e mbrojtjeve të teknologjisë së lartë, kështu që [ekziston një rrezik i lartë] për zbulim të hershëm dhe për t’u kapur në flagrancë. Kështu që duhen disa informacione të brendshme dhe shumë, plan shumë i detajuar,” tha ai.

Sipas hetuesve, katër muaj para grabitjes, një i dyshuar shkoi në qytetin e Magdeburgut për të marrë një Audi S6 të përdorur në ngjyrën blu të errët: makinën e ardhshme të arratisjes. Automjeti ishte çregjistruar, por policia tha se banda shkoi edhe më tej në përpjekjet për të maskuar origjinën, duke ndryshuar ngjyrën e makinës në argjend dhe duke lënë vetëm çatinë e errët.

“Ajo që kuptoj është se këta njerëz kishin planifikuar me përpikëri gjithçka; ata e dinin në mendjen e tyre se si do të ndodhte grabitja dhe cili do të ishte reagimi i policisë dhe gjatë gjithë kohës mendonin për mënyra për të humbur gjurmët ose për t’i dhënë vetes më shumë kohë,” tha Ramm për CNN.

“Nëse makina shihej nga një kalimtar i rastësishëm që po largohej nga vendi i ngjarjes dhe ai person ishte në gjendje të jepte një përshkrim të makinës, sapo policia të fillonte të bënte hetime për atë automjet, hetimet do të bëheshin më të komplikuara, më të vështira dhe do të kërkonin më shumë kohë për t’u zgjidhur.”

Por ata nuk u ndalën vetëm te makina e arratisjes. Disa ditë para grabitjes, sipas autoriteteve, hekurat e dritareve ku hajdutët hynë në kasafortë u prenë. Heqja plotësisht e grilës metalike mund të ketë ngritur dyshimin e kalimtarëve, kështu që të dyshuarit mbuluan gjurmët duke i ngjitur përkohësisht hekurat me ngjitës.

Dritarja nuk ishte e dukshme në kamerat e sigurisë dhe e gjithë zona ishte në “errësirë ??të plotë”, tha Ministria e Kulturës dhe Turizmit. Një sensor lëvizjeje që duhej të ishte shkaktuar nga vjedhja nuk dha sinjal. Ministria tha se alarmi ishte prishur një ditë para krimit dhe rojet e sigurisë nuk arritën ta riaktivizonin.

Policia tha se hajdutët ose bashkëpunëtorët e tyre i vunë zjarrin një pike të shpërndarjes së energjisë pranë Green Vault. Kjo bëri që dritat e rrugëve aty pranë të fiken, duke e zhytur të gjithë zonën në errësirë. Policia theksoi se videoja e kamerës së sigurisë tregonte që ata e dinin se ku po shkonin.

Pamjet e kamerave të sigurisë treguan se grabitësve iu deshën vetëm disa minuta për të hyrë brenda, për të thyer vitrinën, për të marrë bizhuteritë dhe për t’u larguar. Ata nuk mundën të vidhnin të gjitha pjesët, sepse disa ishin të qepura në kuti.

Para se të arratiseshin, grabitësit spërkatën dhomën me një pluhur për të mbuluar gjurmët e këmbëve që përdoren shpesh për të kapur kriminelët. Audi u gjet në një garazh nëntokësor disa kilometra larg, plotësisht i djegur. Djegia e makinës ishte për të fshehur gjurmët e mundshme të ADN-së.

Operacioni i policisë filloi në momentin kur stafi i sigurisë së muzeut bëri thirrjen e parë – ndërkohë që grabitësit ishin ende brenda ndërtesës. Dy rojet e sigurisë së kasafortës panë grabitjen në monitorët e sigurisë, por nuk ndërhynë. Ky vendim u mor në pyetje më vonë nga policia, por autoritetet thanë se stafi kishte ndjekur protokollet e sigurisë.

“E vetmja mënyrë që këto gjëra të ndodhin është nëse grabitësit kanë informacion të mirë të brendshëm,” shpjegoi drejtori i koleksionit, Marion Ackerman. “Duhet të dini se nuk ka, për shembull, rreze lazer nëpër dhomë, duhet të dini se nuk ka sensorë të ndjeshëm ndaj presionit përreth vendit. Është jashtëzakonisht e rrezikshme të bësh atë që ata bënë.”

Zyra e Prokurorit të Shtetit tha në mars 2020 se po hetonte katër njerëzt të personit të sigurisë. Asokohe u tha se dy roje janë hetuar. Njëri dyshohej se u kishte dorëzuar autorëve dokumente në lidhje me Green Vault dhe sistemet e sigurisë dhe u arrestua katër ditë pas grabitjes. Tjetri u lirua pas një hetimi. Një roje tjetër po hetohet pasi ka prova për një veprim në lidhje me sistemin e alarmit, i cili mund të ketë lehtësuar vjedhjen.

Policia dyshonte te pesë anëtarë të klanit famëkeq Remmo, një nga grupet më të fuqishme të krimit në Gjermani, e cila vepron kryesisht në Berlin. Policia i identifikoi dy të dyshuarit si vëllezërit binjakë Abdul Majed R. dhe Mohamed R. Interpoli ndërhyri dhe pas disa kohësh kërkim, njëri prej binjakëve u kap në Berlin, një zonë e kontrolluar nga Remmo. Tjetri u kap më vonë, në maj 2021.

Pra, çfarë ndodhi me bizhuteritë e çmuara? Ekspertët besojnë se skenari më i mundshëm është ai që kuratorët e muzeut kishin frikë: sendet e vjedhura janë thyer, gurët janë shitur dhe metalet e çmuara janë shkrirë.

“E gjithë kjo kërkon organizim,” tha konsulenti i sigurisë, Roy Ramm. “Është shumë e rrallë që njerëzit që kanë vjedhur sendet të jenë njerëzit që i kanë asgjësuar ato. Do të ketë një rrjet.”

Hard disqe, kompjuterë dhe telefona celularë u sekuestruan gjatë hetimit të madh policor, por vetë thesaret e vjedhura janë zhdukur pa lënë gjurmë.

Green Vault qëndroi i mbyllur për vizitorët për muaj të tërë, për shkak të hetimit dhe më vonë pandemisë. Kur u rihap në maj 2020, kabineti i vjedhur u riparua, por u la qëllimisht bosh.

Gjyqi është planifikuar të zgjasë të paktën deri në fund të tetorit. Nëse shpallen fajtorë, të dyshuarit do të përballen me dënime me disa vite burg./ CNN, ABC News