Shkruan: Prof. Dr. Fejzulla Berisha

Deklarata e Bedri Hamzës: Përcaktim politik me pjekuri politike dhe shtetërore për Republikën e Kosovës

Deklarata e Bedri Hamzës, e cila përjashton çdo mundësi të një koalicioni midis Partisë Demokratike të Kosovës (PDK) dhe Lëvizjes Vetëvendosje (LVV), nuk është thjesht një qëndrim momental politik. Ajo reflekton një ndryshim të thellë në ekuilibrat politikë dhe një përgjigje ndaj asaj që ai e quan “eksperimentim politik të Kosovës me aleatët perëndimorë – SHBA dhe BE”. Ky qëndrim sinjalizon një rreshtim të ri në skenën politike të Kosovës, ku marrëdhëniet me Perëndimin po kthehen në faktor kyç për përcaktimin e qeverisjes së ardhshme.

1. Refuzimi i PDK-së për një koalicion me LVV: Rastet konkrete dhe implikimet

Ky refuzim nuk është thjesht një qëndrim elektoral, por një lëvizje strategjike që reflekton hendekun e madh mes PDK-së dhe LVV-së, veçanërisht në raport me politikën e jashtme dhe marrëdhëniet me SHBA-në dhe BE-në.

1.1 Raportet e Qeverisë Kurti me SHBA-në dhe BE-në

Ish-qeveria e Albin Kurtit ka pasur përplasje të ashpra me aleatët perëndimorë, të cilat kanë rezultuar në izolim diplomatik dhe masa ndëshkuese ndaj Kosovës:
Sanksionet e SHBA-së (2023): Pas tensioneve në veri të Kosovës, SHBA vendosi sanksione ndaj qeverisë së Kurtit, duke përjashtuar Kosovën nga Defender Europe 2023, një stërvitje e rëndësishme e NATO-s. Ky ishte një sinjal i qartë se SHBA-ja nuk ishte e kënaqur me qasjen e Kurtit ndaj menaxhimit të situatës në veri.
Masat e BE-së: BE pezulloi një pjesë të fondeve për Kosovën dhe refuzoi të vazhdonte me procesin e liberalizimit të vizave pa përmbushjen e disa kushteve të vendosura, duke reflektuar shqetësimet mbi qëndrimin e Kurtit ndaj dialogut me Serbinë.

1.2 Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe: Pika kyçe e përplasjes

Një nga pikat më të mëdha të tensionit midis qeverisë Kurti dhe Perëndimit ka qenë refuzimi i Kurtit për të implementuar Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe: Presioni i SHBA-së dhe BE-së: Të dyja palët kanë kërkuar zbatimin e Marrëveshjes së Brukselit, duke argumentuar se Kosova është e detyruar ta respektojë atë si një marrëveshje ndërkombëtare.
Qëndrimi i Kurtit: Ai e ka quajtur Asociacionin një “Republika Srpska” të dytë, duke e krahasuar atë me strukturën paralizuese të entitetit serb në Bosnjë.
Reagimi i SHBA-së: Pas këtij refuzimi, SHBA uli nivelin e takimeve diplomatike me Kosovën dhe kërcënoi me ndalimin e ndihmës financiare dhe ushtarake.
Në këtë kontekst, PDK përpiqet të paraqitet si një forcë politike që do të rivendosë marrëdhëniet e Kosovës me Perëndimin, duke u diferencuar nga LVV.

2. “Eksperimentimi politik” me SHBA dhe BE: Rastet konkrete dhe pasojat

Përdorimi i termit “eksperimentim politik” është një kritikë e drejtpërdrejtë ndaj politikave të qeverisë Kurti, të cilat kanë sjellë përplasje me aleatët tradicionalë të Kosovës.

2.1 Përplasja me QUINT-in mbi veriun e Kosovës

Një nga momentet më kritike ka qenë menaxhimi i krizës në komunat veriore me shumicë serbe: Ndërhyrja e Policisë së Kosovës (2023): Kurti dërgoi forca të Policisë së Kosovës për të vendosur kryetarët shqiptarë të komunave, pas një procesi zgjedhor të bojkotuar nga serbët.
Reagimi i QUINT-it: SHBA dhe BE kërkuan të mos përshkallëzohej situata dhe të organizoheshin zgjedhje të reja, por Kurti refuzoi.
Sanksionet e SHBA-së: Për pasojë, SHBA vendosi sanksione diplomatike, duke ngrirë marrëveshjet e bashkëpunimit në mbrojtje dhe duke ndaluar ndihmat financiare të planifikuara për Kosovën.
Ky rast u pa si një shembull konkret i “eksperimentimit politik”, ku qasja konfrontuese e qeverisë Kurti solli pasoja të prekshme për Kosovën.

3. Pozicionimi i PDK-së si alternativë pro-perëndimore: Strategjia dhe implikimet

PDK, me këtë deklaratë të Bedri Hamzës, synon të vendoset si një forcë politike që mbron partneritetin e Kosovës me SHBA-në dhe BE-në, duke kontrastuar qeverisjen e Kurtit.

3.1 Qasja e PDK-së ndaj SHBA-së dhe BE-së në të kaluarën

PDK ka një histori të gjatë të bashkëpunimit të ngushtë me aleatët perëndimorë: Qeverisja e Hashim Thaçit dhe Kadri Veselit: Formimi i Ushtrisë së Kosovës: Me mbështetjen e SHBA-së, u miratua transformimi i Forcës së Sigurisë së Kosovës në Ushtri.
Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit me BE-në: Një hap i rëndësishëm drejt integrimit evropian të Kosovës.
Mbështetja për NATO-n: PDK ka qenë gjithmonë pro zgjerimit të rolit të NATO-s në Kosovë dhe ka lobuar për anëtarësimin e Kosovës në këtë aleancë.
Me këtë histori si bazë, PDK synon të shfrytëzojë pakënaqësitë me qeverinë Kurti për të rritur ndikimin e saj politik.

4. Implikimet për politikën kosovare

Deklarata e Bedri Hamzës nuk është thjesht një refuzim i një koalicioni të mundshëm, por një tregues i një ristrukturimi të madh politik në Kosovë:
PDK po pozicionohet si partia që do të riparojë marrëdhëniet me SHBA-në dhe BE-në. LVV po izolohet gjithnjë e më shumë, duke vështirësuar ndërtimin e aleancave të ardhshme.
Presioni mbi Kurtin do të rritet nga brenda dhe jashtë vendit, duke e detyruar ose të ndryshojë kursin politik ose të përballet me një izolim më të madh.
Në këtë kontekst, raportet me Perëndimin po bëhen përcaktuese për të ardhmen e çdo partie politike në Kosovë. PDK, përmes kësaj deklarate, është përpjekur dhe po përpiqet të kapitalizojë mbi këtë moment politik për të rikthyer veten në qendër të skenës politike për të ardhmen politike bashkëpunuese dhe integrimin e Kosovës në organizmat më të fuqishëm ndërkombëtar, si në OKB, BE dhe në Paktin Veriatlantik (NATO).