The New York Times

Dita që Shtetet e Bashkuara hapën ambasadën e saj në Jerusalem është një ditë që bota ka dëshiruar prej kohësh, për shkak të asaj që duhej të përfaqësonte: fundin e një konflikti në dukje të pafundmë, një tragjedi e gjakosur me drejtësi dhe mizori në të dyja anët. Izraelitët dhe palestinezët kanë përfytyruar një kryeqytet në Jerusalem dhe për disa breza, amerikanët, ndërmjetësit e ndershëm në kërkim të paqes, nuk kanë pranuar pretendimet e secilës palë, në pritje të një traktati që përmes kompromisit të vështirë do të zgjidhte të gjitha kërkesat konkurruese.

Por të hënën Presidenti Trump e dorëzoi ambasadën si një dhuratë pa koncesion ose kusht për qeverinë izraelite të Benjamin Netanjahut dhe si një goditje ndaj palestinezëve. Bota nuk ishte dëshmitare e një agimi të ri të paqes dhe sigurisë për dy popuj që kanë ëndërruar për të dy për kaq shumë kohë. Në vend të kësaj, ajo shihte si ushtarë izraelitë qëlluan dhe vranë një sërë protestuesish palestinezë dhe plagosën mijëra të tjerë, përgjatë kufirit të Izraelit me Rripin e Gazës.

Veprimi i njëanshëm, në vend të negocimit dhe kompromisit, ka shërbyer qëllimeve të qeverive të njëpasnjëshme izraelite të krahut të djathtë. Ata kanë zgjeruar në mënyrë të qëndrueshme vendbanimet hebraike në Bregun Perëndimor, një tokë që palestinezët pritej të ishte pjesë e ndonjë shteti palestinez.
Gjithashtu, edhe kur izraelitët çrrënjosën vendbanimet në Gaza më 2005, ata e bënë këtë pa negociuar një marrëveshje që do të kishte fuqizuar një qeveri më të moderuar palestineze. Ata vepruan për të rritur sigurinë izraelite në afat të shkurtër, duke rritur dëshpërimin palestinez dhe fuqinë e grupeve militante si Hamasi. Për vite me radhë, qeveritë izraelite kanë insistuar që të mos kenë partnerë të paqes në anën tjetër, ndërsa sillen në një mënyrë që e përjetëson atë realitet. Mundësia e paqes ka vazhduar të pakësohet, dhe karakteri demokratik i Izraelit ka vazhduar të përkeqësohet nën presionin e një pushtimi afatgjatë të miliona palestinezëve që nuk kanë sovranitetin e tyre.

Trump ka premtuar në mënyrë të përsëritur një plan të madh paqeje por pa rezultate, dhe ai tani i ka ngarkuar peshën Amerikës kësaj strategjie maksimale izraelite. Për dekada me radhë, Shtetet e Bashkuara ishin të kënaqura me ndërmjetësimin midis Izraelit dhe palestinezëve. Administratat e njëpasnjëshme kërkuan një formulë paqeje në të cilën të dy palët do të negociojnë çështjet thelbësore – vendosjen e kufijve midis dy shteteve; mbrojtjen e sigurisë së Izraelit; duke vendosur se si të merren me refugjatët që u larguan vetë apo me forcë pas shtetësisë izraelite në vitin 1948; dhe duke vendosur të ardhmen e Jerusalemit, që pritej të bëhej kryeqyteti i përbashkët i izraelitëve dhe palestinezëve.
Njoftimi i z. Trump se ai po e njihte Jerusalemin si kryeqytetin e Izraelit dhe zhvendosja e ambasadës nga Tel Avivi, zhduku 70 vjet neutralitet amerikan.

Ceremonia e të hënës për shënimin e hapjen së ambasadës, vështirë se mund të ketë qenë më shumë shpërfillëse ndaj palestinezëve. Ishte koha për të bërë paragjykimet amerikane të qarta, duke ardhur në 70 vjetorin e pavarësisë së Izraelit të vitit 1948 – dhe një ditë para se Palestinezët të vëzhgonin Nakba, ose Katastrofën, dëbimin e paraardhësve të tyre nga shteti hebre të sapoformuar. Fakti që Robert Jeffress, një pastor i Dallasit që ka denigruar hebrenjtë, mormonët dhe myslimanët, dhe Rev John Hagee, një televangelist që kishte pohuar se Hitleri vinte prej një “gjysmë race hebrenjsh” dhe ishte pjesë e planit të Perëndisë për të kthyer hebrenjtë në Izrael, kishin role të shquara në ceremoni, duhet të turpëronin të gjithë ata që morën pjesë.

Izraeli ka të drejtë të mbrojë kufijtë e tij, duke përfshirë kufirin me Gazën. Por zyrtarët nuk janë bindës kur argumentojnë se vetëm municionet e vërteta – në vend të gazit lotsjellës, topat e ujit dhe masat e tjera jo-vdekjeprurëse – mund ta mbronin Izraelin nga mosbindja.

Të udhëhequr për një kohë të gjatë nga njerëzit që ishin të korruptuar, të dhunshëm ose të dyja, palestinezët kanë dështuar dhe dështuan sërish për të bërë përpjekjet më të mira për paqen. Edhe tani, njerëzit e Gazës po e dëmtojnë çështjen e tyre duke përdorur dhunën, në vend që t’i mbajnë protestat e tyre në mënyrë rigoroze paqësore.

Por kontrasti të hënën, mes ngazëllimit në Jerusalem dhe agonisë së palestinezëve në Gaza, nuk mund të kishte qenë më e zymtë, ose dëshpëruese për ata që vazhdojnë të shpresojnë për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme./The New York Times – Lexo.al/