Besnik Kelmendi  shkoi  në moshën 12-vjeçare në Gjermani si refugjat me familjen e tij.  Ai  mësoi  shpejt  atje gjuhën  dhe u integrua në shoqërinë gjermane. Nga marsi i vitit të kaluar Kelmendi është zyrtar i Ministrisë së Brendshme të landit të Rajnës Veriore dhe Vestfalisë (NRW). Është anëtar i kryesisë së CDU-së në Essen.

Në dhjetor të vitit 2016 ai ishte pjesë e Kongresit të XXIX federal të CDU-së si njëri nga bashkëpunëtorët organizativ të tij, me ç’rast kancelarja dr. Angela Merkel u rizgjodh si kandidate për kancelare e CDU-së.

Intervistën në vazhdim e zhvilluam në qytetin e Essenit vetëm disa ditë pasi që ai ishte kthyer nga Tirana ku ishte pjesëmarrës në cilësinë e panelistit në Samitin e Dytë të Diasporës.

Kelmendi është njëri nga veprimtarët më të dalluar të diasporës sonë në Gjermani.  Falë lidhjeve të mira që ka brenda partisë së tij CDU dhe në qeverinë e landit dhe atë federale, ai shumë herë ka aranzhuar e përshpejtuar takime të udhëheqësve politikë  dhe ministrave shqiptarë  me kolegët e tyre gjermanë.

Ai  kohë më parë ishte me të dërguarin special të kancelares Merkel Pter Beier në Prishtinë ku Beier pati takime me udhëheqësit kryesor të shtetit të Kosovës. Kelmendi është gjithmonë i gatshëm për të ndihmuar secilin udhëheqës  politik a zyrtar të lartë shqiptar nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e viset e tjera shqiptare për të vënë kontakte pune me politikanë e udhëheqës të niveleve të ndryshme në Gjermani.

Ai është i bindur që diaspora shqiptare mund të japë një kontribut të vyer në proceset e integrimeve evropiane të shteteve tona. Natyrisht për këtë gjë kërkohet edhe një gatishmëri nga ana e  institucioneve shtetërore në hapësirën  shqiptare.

“Epoka e re”: Kohë më parë u mbajt në Tiranë Sami i Dytë i Diasporës dhe ju ishin njëri nga pjesëmarrësit e tij, madje në rolin e referuesit.  A mund të na thoni kush ju ftoi dhe si?

Besnik Kelmendi: Ftesën e kam marrë nga Kryeministria, kryeministri Edi Rama. Janë ftuar personalitete të ndryshme shqiptare në botë si në Gjermani e vende të tjera, të cilën janë aktivistë dhe kanë punuar në të mirë të bashkësisë shqiptare në vendet përkatëse dhe në përgjithësi për kombin shqiptar. Ambasada shqiptare në Berlin dhe vetë ambasadori e kanë pasur për detyrë që t’i identifikojnë aktivistët shqiptarë në Gjermani, ambasadorët e tjerë në vendet e tjera. Ambasada është interesuar për shqiptarët që jetojnë në Gjermani dhe cili ka qenë aktiviteti i tyre. Pas vlerësimit të punës së kandidatëve është bërë një listë me njerëzit që do të ftoheshin për pjesëmarrje në këtë samit. Në listë kam qenë unë, Milazim Destani dhe shumë të tjerë. Lista është dërguar në Tiranë te Ministria e Diasporës, te Pandeli Majko  dhe në Kryeministri. Pastaj atje është bërë përzgjedhja  e atyre që do të ftoheshin dhe në çfarë cilësie do të ishte pjesëmarrja  e tyre në samit. Kështu u vendos që unë të jem pjesëmarrës në samit dhe pjesë e njërit prej paneleve.

“Epoka e re”: Kur ju njoftuan se do të jeni i ftuar në cilësinë e panelistit?

Besnik Kelmendi: Nga momenti që u njoftova, unë kisha më pak kohë në dispozicion për t’ju përgjigjur organizatorëve nëse do të merrja pjesë në samit si pjesëtar i panelit. Në samit, në program isha më 1 mars, kështu që, deri më 19 shkurt  duhej t’i jepja një përgjigje organizatorit.

“Epoka e re”: Sa mund të ketë qenë numri i pjesëmarrëse në samit dhe sa nga Gjermania?

Besnik Kelmendi: Në samitin e diasporës kanë marrë pjesë rreth 800 persona, kurse nga Gjermania duhet të kenë qenë diku rreth 150 deri në 200 persona. Numrin e saktë nuk e di, por ka qenë një pjesëmarrje e madhe e shqiptarëve nga Gjermania në samit. Vetëm në grupin e Düsseldorfit kemi qenë 20 persona pjesëmarrës.

“Epoka e re”: Ju thatë se keni qenë pjesë e një paneli. Sa panele kishte dhe në cilin bënit ju pjesë?

Besnik Kelmendi: Kanë qenë katër panele me gjithsej 60 anëtarë nga shqiptarët që vinin nga shtete të ndrysh, e të botës. Unë isha caktuar si pjesëtar i panelit Vota e Diasporës dhe çka mund të bëjë politika shqiptare për diasporën.

“Epoka e re”: Po, panelet e tjera me çfarë merreshin?

Besnik Kelmendi: Paneli një ishte ky ku unë merrja pjesë, paneli i dytë ka qenë paneli për ekonomi dhe investime, pastaj ka qenë paneli për turizëm dhe paneli për mësim plotësues të gjuhës shqipe në diasporë.

“Epoka e re”: A kishte edhe ndonjë panelist tjetër nga Gjermania?

Besnik Kelmendi: Në samit kishte shumë pjesëmarrës nga Gjermania, shumë përfaqësues shoqatash si p.sh. nga Shoqata Ura-Kult, shoqata Münsterland, që është një shoqatë ombrellë, Dachverband, e disa shoqatave të tjera. Kryetari i saj është, profesor Jusuf Jusufi, i cili jeton në Münster. Pastaj ka pasur pjesëmarrës edhe nga Unioni i Biznesit. Lazim Destani ishte pjesëtar i panelit për ekonomi dhe investime. Ne ishin dy nga shqiptarët e Gjermanisë që morën pjesë në këto panelet që  përmenda më parë.

“Epoka e re”: T’i kthehemi edhe një herë përzgjedhjes për të marrë pjesë në samit. A ka qenë e rëndësishme, kriter origjina e pjesëmarrësve, p.sh. nëse kandidati ka qenë nga Shqipëria, Maqedonia, Kosova apo nga vise të tjera shqiptare në Ballkan apo thjesht ka mjaftuar fakti që një person ishte shqiptar?

Besnik Kelmendi: Siç tha edhe ministri Pandeli Majko, në ministri është shikuar  se ku ka shoqata që veprojnë dhe që janë të regjistruara dhe që kanë pasur një adresë, me të cilën mund të komunikohej me to. Pastaj janë vënë kontaktet mes tyre dhe autoriteteve shqiptare dhe janë dërguar ftesat. Ministria e Diasporës përmes ‘Facebook’-ut e pati vënë në dispozicion një formular, të cilin të interesuarit mund ta plotësonin dhe përmes këtij formulari të kërkonin pjesëmarrje në samit. Këtu bëhet fjalë për pjesëmarrje të thjeshtë, kurse për panelistët është vendosur në Ministrinë e Diasporës.

“Epoka e re”: Samiti ka zgjatur tre ditë. A mund të na thoni diçka më konkretisht se çka është bërë në të, cili ka qenë programi i tij i punës dhe i vizitave gjatë këtyre tre ditëve?

Besnik Kelmendi: Samiti e ka filluar punën e tij të enjten, më 28 shkurt. Rreth orës 14:00 është bërë regjistrimi i pjesëmarrësve dhe pajisja e tyre me kartelën e pjesëmarrësit në samit. Pastaj është bërë transferimi ynë nga Pallati i Kongreseve në Pallatin e Brigadave dhe aty është bërë hapja e punimeve të samitit. Hapjen e bëri kryeministri Edi Rama. Pra hapja u bë në orën 19:00 dhe zgjati gjysmë ore, pastaj ka pasur një koktel. Pas kotelit kemi pasur rastin të njiheshim individualisht me pjesëmarrësit nga vende të ndryshme të botës, nga Amerika, Kanadaja, Austria, Italia, etj. Këta ishin njerëz që i kisha parë pjesërisht në samitin e kaluar,sepse unë kam marrë pjesë edhe në Samitin e Parë të Diasporës para dy vitesh. Pastaj kam qenë disa herë edhe në aktivitete që janë organizuar për diasporën nga ana e Qeverisë së Kosovë. Kështu që, me shumë prej tyre njihesha, kurse me një pjesë tjetër njihesha përmes kontakteve në ‘Facebook’. Në këto takime kemi folur për punën tonë në vendet përkatëse, për problemet e vështirësitë specifike me të cilat ballafaqohemi, etj, me fjalë të tjera edhe këto takime mund të thuhet se ishin takime pune. Gjatë këtyre bisedave secili shfaqte mendimin e tij se çfarë mund të bëhet për shqiptarët atje ku jetonte mërgimtari, duke  përfshirë këtu edhe kontaktet dhe bashkëpunimin me qeverinë e vendit përkatës.

“Epoka e re”: Gjatë këtyre bisedave a ka pasur ndonjë nismë që edhe shqiptarët si popujt e tjerë të organizohen në organizata që përfshijnë gjithë diasporën, d.m.th. gjithë shqiptarët e organizuar në shoqata që jetojnë jashtë kudo në botë. Disa popuj kanë organizata të tilla që, bie fjala, quhen Kongresi Botëror i Serbëve, etj.?

Besnik Kelmendi: Po, ka nisma të tilla. Por unë mendoj se tani për tani ne më shumë duhet të përqendrohemi në organizatat në shtete të veçanta sesa në një organizatë, ta themi, botërore. Do të kishte komunikim të vështirësuar dhe fenomene të tjera përcjellëse si konkurrenca, mospajtime,  kush me qenë  i pari, kush me udhëheq, etj. Me një fjalë, një organizim në shkallë kontinentale apo edhe botërore nuk besoj se mund të jetë shumë efektiv.

“Epoka e re”: Ju në këtë mënyrë  me njëfarë mënyre  doni të thoni se shoqatat jashtë më mirë do të ishte të koordinohen përmes Ministrisë së Diasporës  apo jo?

Besnik Kelmendi: Tani për tani mendoj se kjo do të ishte zgjidhja më e mirë. Organizimi përmes institucioneve të shtetit gjithçkaje i jep një dimension tjetër serioziteti. Duke mos u njohur mirë njerëzit mes vete me siguri që do të lindin shumë keqkuptimi, çfarë interesash ndjek një individ i veçantë, etj. Por kur pas një shoqate qëndron edhe Ministria e Diasporës, d.m.th. shteti shqiptar, atëherë gjithë  puna do të shihej me një sy tjetër.

“Epoka e re”: Po, këtu në Gjermania, si janë punët? Kam përshtypjen se më përpara ka pasur më shumë shoqata e organizata se tani dhe se  aktiviteti i tyre ka qenë shumë herë më i madh?

Besnik Kelmendi: Po, ashtu është. Mund  të thuhet se aktiviteti ka rënë në mënyrë drastike, nëse do të me lejohej të shprehesha me përqindje, atëherë do të thosha se aktiviteti ka rënë për 70 për qind, d.m.th. ka shumë më pak aktivitet se përpara. Përpara shumica e mërgimtarëve kanë qenë refugjatë, ka qenë koha e luftës, mërgimtarët kanë pasur familjet atje poshtë, komunikimi ka qenë më intensiv, veç kësaj ata kishin edhe më shumë kohë të lirë në dispozicion. Shumë pak prej tyre punonin, sepse në vitet 1990 shumica nuk kishin të drejtë pune, jetonin nga ndihmat sociale të shtetit, kurse tani këta refugjatë të djeshëm janë integruar, shumë prej tyre madje e kanë edhe pasaportën gjermane, pothuajse të gjithë punojnë. 90 për qind e shqiptarëve këtu punojnë, madje një pjesë prej tyre janë afaristë të suksesshëm. Kjo bën që ata të mos kenë më shumë kohë të lirë në dispozicion për aktivitete si dikur. Ndikim kanë edhe rrethanat e reja në shtetit tonë, sidomos ato pas shpalljes së pavarësisë  në shkurt të vitit 2008. Tani është zvogëluar interesi për aktivitetin me përmbajtjen që ai kishte dikur. Tani njerëzit këtu mendojnë se shteti ka nevojë për ndihmë financiare, për ndihmë zhvillimore, të ndihmohet ai në procesin e integrimeve evropiane, me fjalë të tjera  nuk janë më të njëjtat emocione si kur atdheu ishte i rrezikuar ekzistencialisht gjatë luftës.  Forma e aktivitetit ka ndryshuar në tërësi, por interesi për organizim vazhdon të jetë i pranishëm në diasporën e këtushme.

“Epoka e re”: Ju mendoni se tani është koha për rishikimin e metodave tradicionale të organizimit dhe përqafimin e metodave bashkëkohore?

Besnik Kelmendi: Po, gjithsesi. Tani më nuk bëhet fjalë për refugjatë, por për qytetarë të integruar në mesin ku jetojnë e punojnë. Mundësitë dhe interesat kanë ndryshuar. Edhe vendet që i përkasin BE-së dhe që kanë emigracion këtu në Gjermani si Polonia, Bullgaria, etj. edhe ata kanë shoqatat e tyre dhe ato duhet t’i kemi edhe ne.  Shoqata të tilla do t’i ndihmonin dy shteteve shqiptare për integrimin e tyre të  përshpejtuar në BE. Sigurisht organizimi në shoqata ka edhe efekte për imazhin e vendit tonë, sepse një shoqatë  e organizuar mirë përmes aktivitetit të saj do të tërhiqte njerëzi t nga rruga, do të  bënte që  kriminaliteti të ulej, etj. Kjo sidomos vlen për ata mërgimtarë që vijnë rishtazi dhe nuk i kanë familjet e tyre këtu. Për ne që jemi prej kohësh këtu dhe kemi familjet me vete sigurisht ky aspekt nuk është aq interesant, mirëpo për ata që janë të rinj këtu kjo luan një rol të madh, sepse ata kanë nevojë për ndihmë në situata të ndryshme jetësore, p.sh. vizita te mjeku, rregullim të dokumenteve të ndryshme si njohja e patentshoferit a diçka të ngjashme dhe në këtë rast ekzistimi i shoqatave përbën një mundësi ndihme për këta mërgimtarë që duan të integrohen në jetën e këtushme e cila, kjo duhet theksuar, është shumë më dinamike se jeta në vendin e  origjinës.

“Epoka e re”: Për shoqata të tilla besoj nuk mungon përvoja dhe mundësitë, mirëpo ndoshta tani ka ardhur koha që të bëhen organizime të mërgimtarëve edhe në nivele të tjera, më të larta.  Polakët për shembull në Düsseldorf kanë Institutin Polak, kurse  ne ende nuk kemi ndonjë institut të tillë në Gjermani. A ka nisma edhe për këtë formë të organizimit?

Besnik Kelmendi: Ekzistojnë iniciativa të tilla, por çdo gjë në kohën e saj. Duke qenë se unë jam në CDU, pra aktiv në politikë, kam pasur ndihmën e nevojshme. Tani kemi shoqatën ombrellë, për të cilën fola përpara dhe ajo është regjistruar, Jusuf Jusufi është kryetar i këtij Dachverband, jemi në rrugë të mirë. Në kryesi jam edhe unë si zëvendëskryetar. Këtu në Nord Rhein Westfalen kemi nja 12 shoqata nën ombrellën tonë. Gjithë kjo ka ndodhur para një viti, kurse tani në Düssledorf do të hapet Shtëpia e Kulturës. Së shpejti, pra brenda pak javësh, do të fillojë edhe puna e Konsullatës së Kosovës në Düsseldorf. Në ambasadën e Kosovës do të ketë edhe një atashe për kulturë.

“Epoka e re”: Sa mund të jetë numri i shqiptarëve në landin Rajnës Veriore dhe Vestfalisë (NRW)?

Besnik Kelmendi: Në NRW jetojnë 77 mijë shqiptarë, 82 mijë banorë shqiptarë i ka Baden – Würtembergu, Bavaria i ka 72 mijë, kurse në landin e Hesenit jetojnë  20 mijë e kështu me radhë. Por sa i përket afaristëve, biznesmenëve dhe  shqiptarëve me përgatitje akademike, NRW-ja është numër një.

“Epoka e re”: Pra, duke parë se po bëhen disa punë të nevojshme infrastrukturore, atëherë në të ardhmen mund të pritet edhe themelimi i instituteve shqiptare.

Besnik Kelmendi: Albanischer Dachverband ekziston, tani të presim se çfarë do të bëjë ai.

“Epoka e re”: Para do kohësh shtypi gjerman prezantoi një statistikë për sa i përket papunësisë ku përfshiheshin edhe të huajte të kombësive të ndryshme. P.sh. Libanezët ishin, sipas kësaj statistike, 96 për qind ishin të papunë, kurse shqiptarët vetëm diçka mbi 8 për qind, pothuajse sa është edhe përqindja e gjermanëve të papunë. Shqiptarët dalin si një bashkësi shumë punëtore.

Besnik Kelmendi: Duke qenë se punoj në Ministrin e Brendshme të NRW-së, e kam një ide më të qartë në lidhje me këtë aspekt. Shqiptarët në Gjermani janë më të mirët sa i përket integrimit. Komuniteti shqiptar merr më së paku ndihma sociale nga shteti. Shqiptarët janë shembull këtu. Kur e krahasojmë përqindjen e shqiptarëve të papunë p.sh. me përqindjen e migrantëve të popujve të tjerë si p.sh. polakëve, te të cilët  përqindja e atyre që jetojnë  nga ndihmat sociale të shtetit është më e lartë se në komunitetin tonë.  Përqindja e shqiptarëve që marrin ndihma sociale është pothuajse e njëjtë me atë të gjermanëve. Gjen rrallë një familje shqiptare ku nuk punon asnjëri nga anëtarët e saj.

“Epoka e re”: Në samit në ditën e dytë dhe të tretë çka u bisedua?

Besnik Kelmendi: Në ditën e dytë dhe të tretë morën pjesë dhe folën kryeministri Edi Rama, presidenti Hashim Thaçi, ministrat e diasporës Majko, Dardan Gasi dhe ai nga Maqedonia, Edmond Ahmeti. Foli gjithashtu edhe Mark Gjonaj, nga shqiptarët në Gjermani foli Lazim Destani, pastaj në emër të shoqatave shqiptare në Itali e Greqi folën përfaqësuesit e tyre. Me fjalë të tjera secili shtet kishte një njeri që i prezantoi komunitetin përkatës në samit.

“Epoka e re”: Për çka folën Edi Rama, Hashim Thaçi, ministrat e diasporës…?

Besnik Kelmendi: Rama foli për shumë gjëra. Së pari ai foli për diasporën shqiptare, por pjesën më të madhe të fjalës së tij ia kushtoi politikës së ditës, ndërsa ministrat e diasporës folën vetëm për problemet e diasporës. Rama dhe Thaçi u përqendruan në problemet aktuale në Shqipëri, përkatësisht në Kosovë ku ata kontestohen në politikën e tyre.

“Epoka e re”: Ky ishte Samiti i Dytë i Diasporës, d.m.th. kishte edhe një samit para tij. Kur është mbajtur ai?

Besnik Kelmendi: Po, ashtu është. Samiti i Parë i Diasporës është mbajtur para dy vitesh, në vitin 2017, por ai krahasuar me këtë tani ka qenë shumë më i vogël. Ai samit pati shërbyer vetëm për t’u njohur shqiptarët jashtë dhe për të vënë kontakte me ta, kurse në këtë samit mund të thuhet se po kalohet në një program pune. Në shtator të këtij viti do të mbahen takimet e grupeve të punës që u formuan gjatë samitit. Ministri Majko do të dërgojë ftesat. Besoj se edhe unë do të jem pjesëtar i njërit nga këto grupe që do të fillojnë të merren me punë konkrete. Unë do të jem në grupin e ekspertëve për integrim dhe lobim para së gjithash në politikën gjermane, te deputetët e politikanët e këtij vendi të rëndësishëm për integrimin e shteteve tona.

“Epoka e re”: Emigracioni ynë është i përbërë nga shqiptarët e viseve të ndryshme. A ka qenë ai i pranishëm  në samit nga të gjitha këto vise?

Besnik Kelmendi: Po, ka qenë mirë e prezantuar. Pjesa më e madhe e pjesëmarrësve ishte nga diaspora kosovare. Në krejt samitin mund të thuhet se 75 për qind e pjesëmarrësve ishin kosovarë, 20 për qind të Shqipërisë dhe rreth 5 për qind nga Maqedonia e viset e tjera shqiptare. Kishte pjesëmarrës nga Amerika,Australia, Kanadaja, shtetet evropiane, etj. Për secilin shtet janë shpallur ambasadorët e kombit. Për Gjermani Lazim Destani, për Suedi një miku im, Avni Dervishi, për Greqi ky titull iu dha një mësuese shqiptare që ka bërë atje një punë të jashtëzakont për shkollën shqipe. Për secilin vend ku ka shqiptarë është shpallur nga një ambasador i  kombit.

“Epoka e re”: Tani kjo është diaspora e re, e këtyre 20-30 viteve të fundit, mirëpo shqiptarët kanë edhe një diasporë tjetër, të vjetër. A kishte edhe prej saj pjesëmarrës në samit?

Besnik Kelmendi: Po, prezent në samit ishte edhe kryetari i arbëreshëve të Italisë. Ai foli në arbërisht, në gjuhën e vjetër shqipe.

“Epoka e re”: Mërgimtarë arvanitas, a kishte?

Besnik Kelmendi: Shqiptarë nga Greqia kishte shumë, por a ka pasur në mesin e tyre arvanitas apo jo, këtë gjë nuk mund ta them.

“Epoka e re”: A mund të na flisni diçka edhe për përshtypjet  tuaja personale nga takimet me mërgimtarët shqiptarë nga shtete të ndryshme, sepse, siç thatë më parë, qysh në ditën e parë keni pasur kohë dhe mundësi që të njiheni mes vete?

Besnik Kelmendi: Për mua kjo pjesëmarrje në samit ishte me shumë vlerë, sepse pata mundësinë të takojë shumë shqiptarë që kanë përvoja në lëmi të ndryshme. Më duhet ta theksoj se askush nga diaspora nuk ka qenë atje për të  bërë politikë partiake, pra që të përkrah këtë apo atë parti, por thjesht për të përkrahur vendet tona në çështjet e integrimeve, në fushën ekonomike, të investimeve, të turizmit etj. Unë pata rastin të takojë shumë njerëz, shokë. Takova Mark Gjonajn, me të cilin pimë kafe dhe biseduam. Nga ai mësova se njëri nga këshilltarët e tij ishte një nipi im, Valon Nikçi. Këtë gjë nuk e kisha ditur më parë. Mark Gjonaj ishte me grupin e ushtarëve të UÇK-së, batalioni Atlantiku. Ai organizoi një takim të veçantë, shtroi një darkë  ku kishte ftuar shumë mërgimtarë, në mesin e të ftuarve isha edhe unë. Gjatë bisedës me Gjonajn unë i fola atij për punën time në Gjermani, kurse ai më foli për punën e tij në Nju Jork. Ai më tha se në zgjedhjet e ardhshme  do të jetë në garë për senator në Senatin Amerikan.

“Epoka e re”: A mendoni se  në të ardhmen mund të keni ndonjë bashkëpunimi me Mark Gjonajn.

Besnik Kelmendi: Ne e kemi lënë që të takohemi bashkë. Unë do të shkojë në Amerikë në vitin tjetër për të marrë pjesë në fushatën e tij për senator. Unë kam familjarë në Nju Jork, Texas, etj. Do të përpiqem të japë ndihmën time në mobilizimin e shqiptarëve atje në përkrahje të, të shpresojmë, senatorit të ardhshëm Mark Gjonajn, senatorit të parë shqiptar në historinë e  Senatit Amerikan. Në të ardhmen, kur ne do të kemi nevojë për të në fushatat zgjedhore, Mark Gjonaj mund të vijë këtu në Gjermani për të  ndihmuar kandidatët shqiptarë. Me Mark Gjonajn ishin së bashku edhe në Tuz në mbështetje të partive politike të koalicionit shqiptar. Shumë nga pjesëmarrësit e samitit ishin atje në shenjë solidariteti me shqiptarët që këtë herë u bashkuan dhe fituan. Dhe mund të thuhet se ne si shqiptarë nga jashtë  dhamë një kontribut të vogël në fitoren e madhe shqiptare. Tuzi duhet të na shërbejë si model suksesi në të ardhmen.

 “Epoka e re”: Ju keni një vlerësim të lartë për fitoren në Tuz?

Besnik Kelmendi: Patjetër. E konsideroj një fitore të madhe. Tuzi tregoi se, nëse shqiptarët bashkohen, ata fitojnë. Vetëm së bashku ne mund të kemi sukses në çdo ndërmarrje tonë.

“Epoka e re”: Në fakt ju u bëtë pjesë direkte e kësaj fushate në një moment shumë vendimtar të saj.

Besnik Kelmendi: Po, ne ishim pjesëmarrës direkt në fushatë dhe, me sa kam lexuar e dëgjuar, ka pasur ankesa nga ana malazeze. Por ne, edhe kjo duhet të thuhet, shqiptarët i gjetëm të bashkuar. Sa më përket mua, kjo është puna më e vogël që mund të bëja. Kur ishte lufta në Kosovë, unë isha  tepër i ri për të marrë  pjesë në të, mirëpo tani unë jam bërë pjesë në një front tjetër lufte, në politikën gjermane ku mendoj se mund të japë ndihmesën time. Unë i shfrytëzoj kontaktet e mia në të mirë të shqiptarëve. Tani mesatarja e moshës së qeveritarëve dhe deputetëve gjermanë është rreth të dyzetave-pesëdhjetave, kurse lufta në Kosovë ishte para njëzetë vitesh në një kohë kur këta ishin të rinj dhe nuk e kishin interesimin  që kanë tani për politikën. Atëherë ata ishin studentë të preokupuar me studimet e tyre  dhe nuk ishin shumë kohë për t’u informuar më hollësisht për Kosovën dhe luftën e saj për pavarësi. Me një fjalë kemi ndërrim brezash në politikën gjermane. Nga ata që e kanë përjetuar Luftën e Kosovës si politikan të rangut të lartë siç ishin  Klaus Kinkel, Joschka Fischer etj., një pjesë e tyre tashmë janë në pension apo jashtë politikës, apo edhe kanë vdekur si Helmut Kohl apo Klaus Kinkel, i cili vdiq këto ditë. Tani kemi një elitë të re në politikën gjermane që në përgjithësi i përket brezit tim dhe unë, duke qenë se kam kontakte të mira me rrethet e sotme qeveritare, këto kontakte i kam shfrytëzuar për të mirën e Kosovës dhe të shqiptarëve në përgjithësi. Samitin e kam shfrytëzuar edhe për të vizituar bregdetin shqiptar. Gjatë kësaj kohe unë kam bërë shumë fotografi e video, një pjesë të të cilave ua kam dërguar përmes adresave private politikanëve dhe deputetëve gjermanë. Shumë prej tyre menjëherë reaguan, duke më bërë pyetje se për cilin vend, bregdet bëhej fjalë. Iu thash se bëhej fjalë për  një vend jo shumë larg Gjermanisë, për Shqipërinë, ata mahnitën me bukuritë natyrore që ofron Shqipëria për turistët. Ka pasur madje  në ndërkohë edhe rezervime për në Golem etj. Verën që po vjen do të shkojnë disa  nga miqtë e mi në Shqipëri.  Ky është një efekt anësor i pjesëmarrjes sime në samit. Por, sa kam marrë vesh nga mediet shqiptare, ka pasur mjaft kritika për pjesëmarrjen tonë në samit, të cilin disa madje e kanë barazuar me dasmat shqiptare.

 “Epoka e re”: Cila është përgjigjja juaj ndaj këtyre kritikave?

Besnik Kelmendi: Unë mendoj se në këtë samit shihej çka do të thotë të kesh një shtet. Intonimi i himnit kombëtar nga orkestra ushtarake ishte një emocion i fuqishëm për mua. Pritja ka qenë shumë e mirë. Sigurisht që në pikëpamje organizative mund dhe do të bëhen përmirësime, sepse ende jemi në  fillimin e një rruge të gjatë. Vizita në Lezhë, në Plazhin e Shëngjinit, etj, bukuritë natyrore  të Shqipërisë janë mahnitëse. Për ne që shkojmë më rrallë, krahasuar me rrethanat e para 10 viteve, gjendja ka ndryshuar rrënjësisht për të mirë. Si shqiptarë ne gëzohemi për çdo gjë, ndryshim  të mirë, pozitiv.

“Epoka e re”: Kur e keni vizituar ju, z. Kelmendi, për herë të parë Shqipërinë?

Besnik Kelmendi: Në vitin 2002, por kam qenë vetëm në bregdet. Isha në Ulqin dhe përmes Vladimirit kaluam në Shqipëri, shkuam në Shkodër dhe në Velipojë. Gruaja ime ka qenë si refugjate gjatë luftës në Golem dhe ajo tregon se aty nuk kishte pothuajse asgjë, asnjë ndërtim, kurse sot? Sot në Golem ke shumë hotele, hotele të mira, luksoze.

“Epoka e re”: Pse deri më tani gjermanët si turistë e kanë shmangur Shqipërinë, shumë pak e kanë vizituar atë?

Besnik Kelmendi: Deri në rënien e komunizmit në vitin 1990 Shqipëria ishte e mbyllur, prandaj gjermanët nuk kishin si të shkonin atje. Pas kthesës, Shqipëria kaloi një kohë shumë turbulente, kriminalitet i madh, vjedhje, kidnapime etj. Kishte një imazh shumë të keq për Shqipërinë në Gjermani dhe këtu njerëzit janë shumë mirë të informuar për këto punë dhe natyrisht i shmangin vendet pa stabilitet., pa siguri. Pastaj sigurisht këtu një rol të madh ka lozur edhe fakti që infrastruktura turistike në Shqipëri ka qenë larg parametrave që kërkon një turist gjerman. Ende sot Shqipëria nuk ka kapacitete të mjaftueshme hoteliere për një turizëm masiv, por me standarde evropiane. Përpara nuk kishte edhe linja të rregullta fluturimesh ose ato ishin shumë të rralla. Tani kemi linja të rregullta fluturimesh nga shumë aeroporte gjermane si  Dortmundi, Frankfurti, Düsseldorfi, etj. Agjencia turistike Holiday organizon udhëtime turistike. Gjërat kanë ndryshuar.

“Epoka e re”: Ju mendoni se në të ardhmen e afërt do të rritet numri i turistëve nga Gjermania?

Besnik Kelmendi: Vitin e kaluar numri i turistëve nga Gjermania e kalonte shifrën 100.000. Sigurisht shumë prej tyre kanë qenë mërgimtarë shqiptarë me pasaportë gjermane, por nuk kanë munguar as gjermanët. Në mediet gjermane Shqipëria trajtohet si një favorite sekrete, një vend që duhet vizituar patjetër. Vitin e kaluar, unë kam qenë në Shqipëri së bashku me kryetarin e Essenit. Ka pasur edhe deputetë të Bundestagut që kanë qenë në Shqipëri. Kanë vizituar Sarandën, Beratin, i cili iu ka bërë përshtypje të mëdha, pastaj kanë vizituar Durrësin, kanë parë jetën e natës në qytetet shqiptare si Tirana, etj. Janë tepër të kënaqur. Me ta, me deputetët e Bundestagut dhe eurodeputetët, kam qenë edhe në Prishtinë, në Rugovë, në vendin e paraardhësve të mi. Ata e kanë përjetuar nga afër realitetin tonë. Dhe nga gjithë këta, që e kanë vizituar Shqipërinë apo Kosovën, asnjëri prej tyre nuk është kthyer në Gjermani i zhgënjyer. Përkundrazi, ata i kanë bërë propagandë pozitive vendeve tona, duke postuar fotografi e shkrime nga këto vizita, madje dhe në faqe zyrtare siç është faqja e qytetit të Essenit. Kryetari i Essenit, qytet me mbi 600 mijë banorë,siç thashë më parë, verën e kaluar ishte për vizitë në Itali, Izrael dhe në Shqipëri. Në një intervistë ai fton gjermanët që të shkojnë në Shqipëri, e cila, thotë ai këtu, është një vend mikpritës dhe ofron një bregdet të bukur, por edhe gjëra interesante për sa i takon turizmit kulturor, kurse për Kosovën ai thotë se është një vend interesant për turizëm sportiv, malor.

“Epoka e re”: Tani t’i kthehemi edhe një herë politikës shqiptare. Në kohën e samitit në Shqipëri kishte një situatë të nderë politike, e cila ende vazhdon dhe ashpërsohet nga dita në ditë, kemi një kontestim total  të institucioneve qendrore të shtetit nga ana e opozitës. Cili është mendimi, opinioni juaj lidhur me këto zhvillime?

Besnik Kelmendi: Shqipëria po përjeton një fazë dramatike në politikën e saj, por ajo po ecën përpara dhe kjo, mendoj, është gjëja më e rëndësishmja tani për tani. Në një vend që doli vetëm një çerekshekulli më parë nga izolimi i plotë  nga pjesa tjetër e kontinentit dhe e botës gjithsesi gjithçka është më e vështirë e më e ndërlikuar se në një vend me histori tjetër. Këto konfrontime të brendshme barten për fat të keq edhe jashtë. Ky është një gabim i madh. Politikanët tanë do të duhej  të prezantoheshin më unik para Evropës, sepse jemi në një moment shumë të rëndësishëm historik që kërkon përgjegjësi para së gjithash nga politikanët. Ne si diasporë mund të bëjmë punë të madhe lobuese, mirëpo kur vjen një  ministër a kryeministër, i cilësdo parti qoftë ai, apo udhëheqësi i opozitës dhe, bie fjala, në Berlin bëjnë luftë kundër njëri-tjetrit, gjë që e kam përjetuar vetë në disa raste, atëherë puna jonë si mërgimtarë, efekti i saj humbet, neutralizohet. Unë e di që në Shqipëri nuk shkon çdo gjë  mirë, në mënyrë perfekte se në fund të fundit  asnjë shtet nuk është perfekt, nuk ka vende pa probleme dhe pa vështirësi specifike, por kjo nuk do të thotë që përfaqësuesit tanë politikë të mos bëjnë kujdes si e prezanton vendin. Për të folur kundër nesh ka mjaft, shtetet ballkanike flasin vazhdimisht  kundër nesh, kështu që ne nuk do të duhej ta bëjmë të njëjtën gjë si ata, pra të flasim keq për veten tonë, sepse fjalët tona klane tjetër peshë, kanë peshë rrënuese. Kur të dalim jashtë ne do të duhej shpesh të mbyllim  jo njërin sy, por të dy për disa të meta që hasen në jetën tonë politike, nuk duhet të flasim vetëm për anët negative të realitetit tonë, por, ndoshta, më shumë duhet të përqendrohemi në anët pozitive, të cilat ç’është e vërteta  nuk mungojnë. Ku ka më keq se kur shqiptarët të flasin keq për vetveten, boll flasin keq për ne serbët e grekët, ne duhet ta bëjmë të kundërtën: të punojmë dhe të flasim mirë për veten tonë. Një deputet a ministër gjermanë, kur takon kolegun e tij shqiptar, ai ka tashmë një  informacion paraprak negativ për shqiptarët nga tjetërkush, por kur ai të njëjtat gjëra  negative i dëgjon edhe nga vetë shqiptarët, atëherë ai ato që ka dëgjuar nga të tjerët jodashamirës ndaj shqiptarëve  nis t’i besoj, t’i bëjë bindje të tij. Ti thuaj sa të duash që unë jam i mirë dhe tjetri është i keq, ai në fund do të mendoj se ju jeni të njëjtë, jeni shqiptarë, d.m.th. kështu si prezantoheni nuk mund të jeni të mirë.

Në politikën e brendshme mendoj se e para gjë që duhet bërë është ndryshimi i sjelljes verbale me kontrahentin. Fjalori që përdorin deputetët në Kuvendin e Shqipërisë është i tmerrshëm, i pa denjë për një deputet, do të thosha i pa denjë për çdo njeri me pak kulturë dhe edukatë. E njëjta gjë vlen edhe për Kuvendin e Kosovës. Deputetët tanë shpesh arsyetohen se kështu si te ne u folka edhe në Berlin. Natyrisht në Bundestagun gjerman ka polemika të ashpra, bie fjala mes CDU-së dhe SPD-së, mirëpo këtu debati, edhe kur është i ashpër dhe pa pardon, është debat pune, flitet për gjëra konkrete që duheshin bërë dhe nuk janë bërë, por kurrë në Gjermani ky debat i ashpër nuk degjeneron në fyerje  personale, familjare. Te ne shkohet edhe deri aty sa të akuzohet edhe gjyshi për pozicionet e tij politike. Po çfarë faji ka politikani i tanishëm për mëkatet e gjyshit të tij?! Pastaj merren nëpër gojë  deri edhe gratë e politikanëve, njëri i thotë tjetrit ti je kështu e ashtu se i ke marrë gruan shokut etj. etj.  Këso gjërash nuk dëgjon kurrë në Gjermani, sepse, ndër të tjera, ka edhe ligje  që ndalojnë këtë gjë. Në Shqipëri dhe në Kosovë ka shumë, shumë shpifje. Mendoj se duhet të ketë sanksione ligjore ndaj atyre që shpifin dhe dënimet mos të jenë simbolike., por të ndjeshme. Për fat të keq në realitetin tonë sjellja e politikanëve duhet të disiplinohet edhe përmes kësaj politike ndëshkimore ligjore. Ata duhet të mësohen të jenë të ndërgjegjshëm në komunikimin publik. Ta marrim p.sh. një ministër që e bën në mënyrë të përkushtuar punën e tij dhe, ja vjen një gazetar, i cili ushqehet nga qarqe e klane të caktuara, mediet në Shqipëri janë kryesisht partiake, njëra mbështet këtë parti, tjera atë tjetrën, ky gazetar shpik gjëra të paqena në mënyrë që të dëmtojë prestigjin e akëcil  ministrit. Në këtë rast dëmi është shumë i madh, ndoshta një parti përfiton përkohësisht diçka nga ky dezinformim, por shqiptarët kështu humbin shumë.  Neve si shqiptarë që jetojmë jashtë na tmerron kjo logjikë e bërjes politikë, politikë pa fije morali dhe etike.

Pastaj neve mërgimtarëve politikanët shqiptarë nuk duhet të na shohin si konkurrentë, si njerëz që vijmë këtu për të shitur mend. Kur shkon në Shqipëri dhe i dëgjon njerëzit se si flasin, aq bukur teorikisht, sa njeriu detyrohet të pyes veten  se si është e mundshme që ky vend me njerëz kaq inteligjentë  e me njohuri kaq të gjera e të thella të ketë mbetur kaq mbrapa. Ne që vijmë nga jashtë ka mundësi të mos kemi ndonjëherë njohuri të tilla të stërholluara teorike, por ne atje ku jemi i jetojmë ato gjëra për të cilat flitet në Shqipëri, ne e shohim çka do të thotë demokraci e mirëfilltë, ne nuk e dimë çka do të thotë vjedhje votash e falsifikime të ndryshme gjatë fushatës  dhe procesit zgjedhor, ne shohim çka do të thotë respekt ndaj gruas, ndaj institucioneve, etj. etj. Në Gjermani informacioni për kriminalitetin e përditshëm nuk vjen vetëm në sajë të punës së policisë, por para së gjithash në sajë të bashkëpunimit të qytetarëve me policinë, sepse 90 për qind e qytetarëve sapo të sheh diçka që nuk është konform ligjeve gjermane, e lajmëron pa vonuar policinë. Çdo plakë gjermane në dritare është një informatore  potenciale e policisë. Te ne është ndryshe, te ne ekziston vetëm frika ndaj njeriut të uniformuar. Ta marrin vetëm  rastin e rripit sigurues në makinë. Shqiptarët e përdorin këtë rrip vetëm kur e shohin policinë. Kështu njeriu e rrezikon në radhë të parë veten e tij e pastaj të tjerët. Mërgimtarët, pra nuk duhet të shihen si konkurrentë e mendjemëdhenj, por si njerëz që duan të përkrahin me gjithë zemër vendin e tyre, secili në lëminë me kompetencat e mundësitë e tij. Unë bie fjala kam përvojë në punën publike dhe në Ministrinë e Brendshme ku punoj, këtë përvojë do të doja ta ndaj me njerëzit në vendim tim. Por a do të na jepet ky shans apo jo, kjo gjë nuk varet më nga ne.

“Epoka e re”: Ju keni shëtitur mjaft nëpër Shqipëri, jo vetëm këtë herë. Cilat janë  përshtypja tuaja?

Besnik Kelmendi: Këtu në Gjermani ka një thënie, nëse do që ta njohësh një vend, atëherë shëtit me taksistë dhe dëgjo mirë se çka thonë ata. Taksisti është një njeri që ka kontakte me të gjitha shtresat dhe njerëzit. Në taksi hip deputeti, polici, ministri, zyrtari, etj, me një fjalë secili. Taksisti kështu ka rastin të dëgjojë njerëz nga më të ndryshëm, kështu që ai ka një tablo reale për zhvillimet në vendin e tij. Edhe unë kam shëtitur me taksistë nëpër kryeqytetin shqiptar dhe i kam pyetur ata për ndryshimet në Tiranë në periudhën e fundit.  Mua më interesonte perceptimi i tyre si vendës i këtyre ndryshimeve në Tiranë. Të gjithë më thanë se ka ndryshime, janë ndoshta të ngadalta, por drejtimi është pozitiv. Tani njerëzi shohin se dallimi mes këtij kryetari dhe atij të mëhershmit është evident. Unë tani nuk e di se përse më herët nuk janë bërë këto punë, iu mungonte paraardhësve buxheti apo dija e përkushtimi, këtë gjë unë nuk mund ta them, por mund të them se ndryshimet e tanishme  janë pozitive. Kur njerëzit bënin krahasimin mes Bashës dhe Veliajt, ata shihnin një dallim të madh dhe vazhdimisht e theksonin faktin se atyre nuk iu interesojnë partitë, por puna që bëhet. Ne shqiptarët duhet të mësohemi të mendojmë e veprojnë në periudha afatgjate, jo vetëm për gjëra që duhet bërë sot e nesër.

“Epoka e re”: Në fund të kësaj interviste të gjatë desha të bëjë edhe disa pyetje lidhur me politikën e presidentit Hashim Thaçi dhe zhvillimet më të reja në Kosovë, para së gjithash  ato që kanë të bëjnë me dialogun me Serbinë. Thaçi në samit foli për çështjen e definimit të kufijve me Serbinë në një mënyrë që nuk e kishim dëgjuar deri atëherë . Cili është mendimi juaj  lidhur me këto probleme?

Besnik Kelmendi: Thaçi e shfrytëzoi këtë forum për të folur për politikën e tij, për diçka që vetë e ka filluar, ai vetë ka qenë  ai që e hodhi idenë e korrigjimit të kufijve. Këtë ide ku e ka marrë ai,  e di vetë, është punë e tij. Por në samit ai tha se pa kaluar nëpër trupin e tij nuk do të ketë ndryshim kufijsh. Nëse ai ka folur sinqerisht, e ka parë gabimin, atëherë është në rregull. Një politikan duke u bazuar në fakte mund të ndryshojë opinionet, politikën e tij. Sigurisht është më mirë që t’i bëjë vetë  ndryshimet. Do të ishte më keq, nëse ai do të detyrohej nga të tjerët për t’i bërë këto ndryshime.

“Epoka e re”: Ju krijuat një bindje se ai e kishte ndryshuar mendimin e tij për punën e kufijve?

Besnik Kelmendi: Po, për aq sa foli para nesh unë këtë bindje e krijova aty. Disa në Kosovë po thonë se Thaçi foli para analfabetëve, pra na quajnë dhe analfabetë. Një vlerësim i tillë paushall është me të vërtetë fyes, sepse në samit nuk kishte pjesëmarrës të pashkolluar apo që nuk ka përvojë në jetën publike në shtetet më të zhvilluara të botës. Është një gabim i madh, mendoj unë që të nënvlerësohet dija e përvoja e shqiptarëve jashtë. Dija e tyre nuk është thjesht teorike, por fund e krye praktike, sepse gjërat që mësohen në libra në Shqipëri e në Kosovë në Perëndim i sheh të realizuara në praktikë dhe mërgimtarët tanë janë pjesë e këtij realiteti demokratik, protagonistë të tij. Ata nuk janë aspak naivë e leshko, siç mund t’i duken dikujt në Kosovë.

“Epoka e re”: Z. Kelmendi, ju  personalisht çfarë mendoni në lidhje me ndryshimin eventual të kufijve të Kosovës?

Besnik Kelmendi: Pak përpara thashë se shqiptarët shpesh nuk mendojnë politikisht në periudha afatgjate. Gjermania nuk flet për një shtet pa qenë më parë mirë e informuar. Unë kam qenë në Prishtinë me të dërguarin personal të Angela Merkelit, Peter Beier, dhe ai, para se t’i zhvillonte takimet me presidentin, kryeministrin apo kryetarin e Kuvendit, një natë para takimit më ka thirre mua dhe dy persona të tjerë  që të këshillohej me ne. Ai ka kërkuar nga ne se çka mendojmë ne si kosovarë për çështjet për të cilat ai do të fliste me udhëheqësit kosovarë. Ne ishim  në darkë private me të, kurse ai të nesërmen në mëngjes i kishte takimet zyrtare. Besnik, më pyeti ai, ti si shqiptar  i integruar në Gjermani, si do të flisje me udhëheqësit e Kosovës në lidhje me çështjen e ndryshimit të kufijve? Ato fjalë që ia kam thënë z. Beier, i them edhe sot: Në situatën momentale, pa u shëruar ende plagët e luftës, hapja e çështjes së ndryshimit të kufijve të Kosovës është një punë shumë e rrezikshme, kjo do të thoshte vënia e një zjarri të ri në Ballkan. Pas nja 30 vjetësh, kur të mos jetë gjallë ky brez që ka përjetuar gjithë tmerrin e luftës, atëherë mund të hapet edhe çështja e korrigjimit të kufijve, edhe pse, këtë duhet ta theksoj, Serbia nuk është partner i besueshëm. Ajo është mësuar të marrë nga shqiptarët, por jo edhe të japë. Unë jam nga Rugova, Peja, nuk e kam të vështirë të përfytyrojë sesi mendon një shqiptar nga Presheva a Bujanovci, i cili me këta kufijtë e sotëm do të mbetej në Serbi. Jeta e tyre kurrë nuk do të jetë e qetë dhe e lumtur për sa kohë ata jetojnë në një shtet që i shtyp dhe diskriminon. Pse them kështu? Sepse ne e kemi provuar vetë se çka do të thotë të jetosh nën Serbi. Nëse nuk preken tokat shqiptare, por vetëm ato pjesë të Kosovës që iu dhanë asaj në fundin e viteve 1950  dhe që ishin të banuara nga serbë në masën mbi 90 për qind, atëherë do ta kuptoja këtë korrigjim. Kjo për një të ardhme më të largët, por tani për tani kjo puna e kufijve është një lojë shumë e rrezikshme. Kështu i fola Peter Beierit dhe po të njëjtat fjalë mi tha edhe ai mua. Besnik, më tha ai, të njëjtin mendim e kemi edhe ne në Bundestag, edhe zonja Merkel mendon kështu. “Es ist immer noch zu früh  und man sollte nicht mit Feuer spielen” (Ende është tepër herët dhe nuk duhet të luajmë me zjarr.). Pra, është ende herët për të biseduar për këto punë. Ndryshimi i kufijve të Kosovës nuk ka lidhje vetëm me Kosovën e Shqipërinë, por me gjithë Ballkanin, kufijtë e tij. Të gjitha shtetet ballkanike do të kërkonin të ndryshonin diçka në kufijtë e tyre, Greqia, Bullgaria, Bosnja e Hercegovina, etj. Pas shumë vjetësh kur shtetet tona do të hynin në BE, atëherë mund të ndërmerren hapa të tillë për korrigjimin e kufijve, edhe pse atëherë kjo çështja e kufijve nuk do ta ketë më peshën që ka sot, sepse Presheva, Bujanoci, Kosova, Shqipëria  do të ishin brenda BE-së, atëherë nuk do të ketë barriera artificiale për bashkëpunim mes shqiptarëve kudo ata qofshin.

“Epoka e re”: Ka disa vite që zhvillohen bisedime mes Kosovës e Serbisë në Bruksel. A jeni i kënaqur me këto bisedime dhe sidomos me mënyrën se si i ka udhëhequr Mogherini?

Besnik Kelmendi: Znj. Mogherini që vjen nga Italia i përket një blloku partish në Parlamentin e Evropës që nuk ka peshë të madhe në ndërkohë. Mogherini po punon, si të thuash, kokë më vete, vetëm me stafin e saj, pa i dhënë kujt llogari për punën  e saj. Duke qenë kështu, unë mendoj se ritmi i bisedimeve nuk duhet të rritet dhe të mos nënshkruhet asnjë marrëveshje para zgjedhjeve të reja për Parlamentin e Evropës. Në maj do të jenë zgjedhjet për eurodeputetë dhe pas tyre do të kemi një situatë tjetër.

“Epoka e re”: Mediet shqiptare thonë se pas zgjedhjeve të majit në vend të zonjës Mogherini mund të vijë një gjerman. Manfred Weber është prijës i listës së gjithë partive popullore evropiane EPP. Çka mund të na thoni për bashkëpartiakun tuaj?

Besnik Kelmendi: Po, edhe këtu në Gjermani flitet se pasardhësi i Mogherinit mund të jetë nga grupi i EPP. Së pari duhet të mbahen zgjedhjet dhe të shohim se si do të dalin në to partitë që grupohen në EPP. Manfred Weber është prijësi i listës jo vetëm i  CDU-së, por i gjithë partive popullore evropiane. Me Weberin njihemi, kam pasur rastin ta takoj pesë-gjashtë herë dhe të bisedoj me të, ai je njeh mirë problemin shqiptar dhe ka shumë miq shqiptarë  në rrethinën e Shtutgartit ku ai jeton. Weber është një politikan i rangut evropian.

“Epoka e re”: Në samit u fol edhe për përfaqësimin e diasporës në parlamentin e Shqipërisë dhe të Kosovës. Cili është mendimi juaj?

Besnik Kelmendi: Po, u tha se do të jetë një numër i caktuar , ndoshta 10 vende të rezervuara për diasporën në parlament. Unë mendoj se është vështirë të kemi një përfaqësim adekuat, sepse janë dhjetë vende kurse diaspora jonë është e shpërndarë në dhjetëra vende. Diku më shumë e diku më pak, por kemi një diasporë të shpërndarë pothuajse në të gjitha kontinentet.

“Epoka e re”: A mund të zgjidhet një mërgimtarë me origjinë nga Kosova në Kuvendin e Shqipërisë?

Besnik Kelmendi: Besoj se po, sepse në samit u tha se diaspora nuk do të ndahet sipas origjinës, por thjesht ajo është diasporë shqiptare, prandaj nuk do të ketë vështirësi të tilla. Mirëpo unë jam kritik ndaj  konceptit të vendeve të rezervuara. Këtë gjë e kam thënë edhe në samit, e them edhe sot se vendet e rezervuara nuk janë të nevojshme, nëse tërhiqen ekspertët nga diaspora në grupet e punës në parlament dhe në qeveri. Kjo mënyrë mua më duket më efektive, sepse  në këtë rast nuk kemi kufizim në numër të atyre që mund të tërhiqeshin në bashkëpunim. Për shembull Kosova vitin 2019 e ka shpallur vit të ekonomisë. Atëherë ministritë që kanë të bëjnë me ekonominë mund të bashkëpunojnë me afaristë e biznesmenë nga diaspora. Nëse do të kufizojmë numrin përmes vendeve të rezervuara, atëherë do të mbetej jashtë një numër i madh i ekspertëve të fushave të ndryshme.

“Epoka e re”: Nëse ju kuptoj drejt, ju thoni se më e rëndësishme është tërheqja e ekspertëve në institucionet e ndryshme shtetërore sesa thjesht një numër i rezervuar i karrigeve në parlament?

Besnik Kelmendi: Po, pikërisht këtë e mendoj. Kosova ka mjaft vende të rezervuara, ka vende të rezervuara për serbët, vende të rezervuara për minoritetet, etj. Unë i kam dy nënshtetësi dhe nëse unë kam interes të konkurrojë për një vend në parlament, atëherë vijë në Kosovë dhe futem në garë për deputet, askush nuk më pengon. Mua nuk më pëlqen aspak që bie fjala mua të më rezervohet një vend në parlament, që atë vend në parlament të mos e fitojë si deputetët e tjerë, por thjesht ta marrë si dhuratë, pasi që vijë nga diaspora.

“Epoka e re”: Disa shtete kanë rezervuar vende për diasporën e tyre, p.sh. Kroacia në rajonin tonë.

Besnik Kelmendi: Po, ashtu është, por ato shtete nuk i kanë problemet tona. Situata e tyre është e ndryshme nga e jona. Në parlamentin tonë, siç thashë më parë, ka mjaft vende të rezervuara, nëse këtij numri i shtohen edhe vendet e rezervuara për diasporën, atëherë bëhen si shumë vende të rezervuara për një parlament që në radhë të parë do të duhej të dilte nga vota e lirë dhe jo nga marrëveshje jo fort demokratike jashtë parlamentit. Shqipëria ndoshta edhe mund të rezervojë vende për diasporën, sepse ajo nuk ka vende të rezervuara siç ka Kosova.

“Epoka e re”: Ju jeni aktiv në politikë këtu në Gjermani, jeni anëtar i kryesisë së partisë qeveritare CDU në qytetin e Essenit dhe keni kontakte të mira edhe me rrethet qeveritare në Berlin, ndër të tjera edhe me ministrin e shëndetësisë, Jens Spahn. Nga viti i ardhshëm mund të fillojë një emigrim i  organizuar i të rinjve që po shkollohen në sferën e shëndetësisë. Çka mendoni në lidhje me të, si do të shkojë kjo punë?

Besnik Kelmendi: Ne ka kohë që po bashkëpunojmë në këtë sferë, kemi bashkëpunim të mirë me ministrin e shëndetësisë Jens Spahn. Kam fatin që kam njohje personale me të, sepse ai është nga rajoni ynë, ai është kurorëzuar në Essen dhe është shumë i lidhur me qytetin tonë. Gjatë fushatës për zgjedhjen e kryetarit të CDU-së, pasardhësit të zonjës Merkel, unë kam qenë në stafin e tij, mirëpo, duke qenë se Spahn nuk i mori votat e nevojshme për të vazhduar garën, atëherë unë kalova në stafin e zonjës Annegret Kramp-Karrenbauer, e cila e fitoi garën. Unë kam qenë pjesëmarrës në Kongresin e CDU-së në Hamburg, isha votues rezervë. Nëse do të mungonte dikush, atëherë e fitoja të drejtën e votës, mirëpo në këtë kongres ku morën pjesë 1100 përfaqësues nga gjithë Gjermania këtë herë nuk mungoi askush, është i vetmi kongres në historinë e CDU-së ku pjesëmarrja e delegatëve ishte 100 për qind: Interesimi ishte tepër i madh, sepse vendosej për pasardhësen e kancelares Merkel në parti. Në  kongres ishin mbi tremijë mysafirë, kishte edhe nga Kosova, nga LDK-ja si parti motër. Të kthehemi tek bashkëpunimi me ministrin Spahn. Unë kam pasur takime me të, madje unë e kam përshpejtuar një takim mes ministrit Spahn dhe ministrit të shëndetësisë Uran Ismaili. Nga bashkëpunëtorët e ministrit të shëndetësisë së Kosovës ishte bërë një kërkesë në Berlin për një takim mes ministrit Ismaili dhe ministrit gjerman Jens Spahn. Ministri gjerman merre shumë kërkesa të tilla, kështu që duhej pritur për një takim me të, mirëpo, duke qenë se unë e njoh atë personalisht dhe stafin e tij, ndërhyra që takimi të zhvillohej sa më shpejt dhe kështu edhe ndodhi. Në këtë takim u bisedua për ndihmën konkrete që mund të jap Ministria e Shëndetësisë e Republikës Federale të Gjermanisë për shtetin e Kosovës. Gjermania nuk është e interesuar që t’ia marrë infermierët Kosovës dhe ta lë atë pa ta. Ministri Spahn është i gatshëm për të dhënë çdo ndihmë të mundshme për sistemin shëndetësor kosovar, duke filluar nga përkrahja e shkollave profesionale dhe vazhduar me ekspertët, specialistët që do të dërgohen në Kosovë, pastaj dërgimi i pajisjeve mjekësore moderne etj. etj. Do të ketë edhe mjekë  kosovarë që do të vijnë këtu për specializime, me një fjalë do të ketë një bashkëpunim të gjerë në lëminë e shëndetësisë. Infermierët apo mjekët që do të vijnë këtu për të punuar fillimisht do të marrin një leje pune trevjeçare, pas kësaj kohe ata mund të vendosin vetë se a do të rrinë edhe më tej në Gjermani apo do të kthehen në vendin e tyre për të dhënë kontributin e tyre atje me përvojën që kanë fituar këtu gjatë atyre tre vjetëve. Shpresohet se nuk do të jenë të paktë kosovarët që do të kthehen sërish në atdhe dhe atje do të investojnë në sferën e shëndetësisë. Gjermania do të jap ndihmesë edhe në sferën e sigurimeve shëndetësore, duke dërguar ekspertë gjermanë në Kosovë që do të ndihmonin në krijimin e arkave të sigurimeve shëndetësore atje siç janë këtu AOK, etj.

“Epoka e re”: A ka pasur ministria federale e shëndetësisë kontakte edhe me Shqipërinë, sepse, me sa di unë, edhe atje ka shkolla profesionale që përgatisin personel ndihmës shëndetësor?

Besnik Kelmendi: Deri më tani shqiptarët nga Shqipëria kanë emigruar kryesisht në Greqi e Itali apo edhe në Britani të Madhe, kurse këtu në Gjermani numri i emigrantëve shqiptarë ka qenë i vogël. Nga Kosova këtu kemi mbi 400.000, kurse nga Shqipëria ndoshta nja 50.000 emigrantë. Tani që isha në Shqipëri pashë se edhe atje kishte shumë shkolla infermierie dhe atje, si në Kosovë, gjuha gjermane kishte hyrë në programet e studimit në këto shkolla. Shumë nga këta studentë kishin oferta individuale për të ardhur për punë në Gjermani, duke filluar nga viti 2020. Shumë flitet se tokat shqiptare po zbrazen, por unë mendoj se ky rrezik nuk është i madh ashtu si paraqitet. Në afat të shkurtër kohor ashtu duket, mirëpo në afat të gjatë nuk më rezulton real ky rrezik, sepse, së pari, ata që do të vijnë për të punuar këtu do të mbështesin familjet e tyre në Shqipëri e në Kosovë dhe, së dyti, kjo mundësi për emigrim që iu jepet punëtorëve të shëndetësisë do të ndikojë në rritjen e rrogave për infermierët, në mënyrë që ata të mos ikin nga vendi. Kështu do të përfitojë sistemin shëndetësor shtetëror, por edhe ia privat. Sa më e madhe të jetë rroga e dikujt që punon në këtë rast në shëndetësi, aq më i madh do të jetë kontributi tatimor i tij. Kompanitë private në Kosovë do të bëjnë përpjekje më të mëdha për të mbajtur punëtorët në Kosovë. Kjo do të ketë efekt pozitiv në rritjen e rrogave dhe dikush që ka një rrogë të arsyeshme në Kosovë, p.sh. 700-800 euro në muaj, nuk ka asnjë arsye të marrë rrugën e mërgimit për të ardhur e për të marrë  këtu 1200-1400 euro, sepse këtu shpenzimet e jetesës janë shumë më të larta.

/Intervistoi: Xhevat Ukshini/