Janë bërë një muaj prej fillimit të vendosjes së çmimeve tavan për derivatet nga Ministria e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, gjë që sipas ekspertëve, ka stabilizuar çmimet. Por ka rënë shitja prej 25%, si dhe janë tkurrur bizneset. E derisa thonë se Kosova ka hyrë në krizë dhe kjo duhet të pranohet, ekspertët e sektorit të ekonomisë shtojnë se vendosja e çmimeve tavan edhe për produktet bazike, si dhe heqja e TVSh-së për këto produkte, do të ishte ndihmesë për qytetarët.

Njohësi i ekonomisë, Edison Jakurti, ka thënë se vendosja e çmimeve tavan prej derivateve ka qenë një politike e duhur dhe kjo shihet prej numrave.

“Efekti parë është rënia e çmimeve të derivateve. Një prej funksioneve të çmimeve tavan është fillimisht ndalja e hovit të rritjes së çmimeve dhe rënia e çmimeve në rast se ka pas keqpërdorime në marzhën e fitimit… Është një rënie prej 10 për qind për naftën dhe diku 17 për qind për benzinën… Për nga funksioni i vendosjes së çmimit tavan ka ndaljen e rritjes së mëtejshme të këtyre çmimeve. Është dashur të vendoset edhe me herët çmimi tavan për produktet bazë, mirëpo edhe tash ka rëndësi. Efekti i cili do të jetë, fillimisht do të jetë ndalja e hovit të rritjes së çmimeve të këtyre produkteve, por nëse shohim në matjet që i bënë ASK-ja, janë edhe 22 produkte tjera përpos naftës dhe benzinës dhe në dhjetë nga këto 22 produkte veç kemi rënie të çmimeve…Duhet një analizë pak më e thellë për ta parë nëse ka ndikuar kosto e transportit, ose ka ndikuar rënia e kërkesës apo nëse ka ndikuar zhvillimi i marzhës së fitimit, i cili ndoshta ka qenë i padrejtë në këtë kohen fasionare që është bërë prej anës së tregtareve. Vendosja e çmimeve tavan prej derivateve ka qenë një politike e duhur dhe kjo shihet prej numrave. Hapi tjetër që është duke ndërmarrë qeveria për vendosjen e çmimeve tavan për produktet bazë është një hap shumë i mirë dhe i drejtë”, tha ai.

Sa i përket heqjes së akcizës dhe TVSh-së, ai tha se Qeveria mundet ta shqyrtojë këtë kërkesë. Sipas tij, Banka Qendrore mund të ndikojë të rezervat minimale të bankave komerciale dhe me lëvizjen e rezervave, bankat komerciale ndikojnë në normat e interesit të cilat ndikojnë në qarkullimin e parasë, në ekonomi dhe inflacion. Ai shton se Banka Qendrore për aq sa është parë në publik, nuk ka ndërmarrë asnjë veprim për stabilizim të çmimeve.

Ish-kryetari Odës Ekonomike të Kosovës, Safet Gerxhaliu u shpreh se situata ekonomike dhe sociale në Kosovë është mjaftë e vështirësuar nga pandemia dhe lufta në Ukrainë.

“Vetë fakti që kemi këtë shtrenjtim të produkteve strategjike dhe atyre elementare, inflacioni prej 14.1% është shqetësim tjetër, vet fakti se Kosova jeton nga remitancat dhe eurozona është goditur nga inflacioni 8.4%, është shqetësimi i radhës. Në këtë drejtim hapi parë është që pandemia dhe kjo krizë ekonomike duhet të depolizohet, në rend të dytë, duhet të avancohet një dialog i mirëfilltë publiko-privat sepse vërtet nuk i bëhet nder zhvillimit ekonomik të Kosovës dhe mbështetjes së sektorit privat në qoftë se gjithmonë bie vendime vetëm nga kabinetet qeveritare dhe jo në dialog të mirëfilltë me sektorin privat. Dhe inflacionin nuk e krijon Qeveria, inflacioni krijohet por është obligim institucional që ta luftojë dhe të gjejë mekanizma si të mbështesë qytetarin, zhvillimin, si të ketë një balanc, i cili do të gjenerojë efektet pozitive dhe jo vetëm një qasje selektive. Jemi duke u ballafaquar me çmime të larta të produkteve strategjike dhe atyre elementare por besoj që Qeveria duhet në këtë drejtim të ketë alternativa si t’i mbështes qytetarët dhe si t’i minimizoj efektet negative të krizës”, tha ai.

Gërxhaliu thotë se krahas masave të çmimeve tavan, ka edhe tkurrje të bizneseve dhe ulje të shitjeve. Ai kërkoi një deklarim të qartë nga Qeveria në lidhje me krizën. /KP