Nga Washington DC shkruan: Prof. Dr. Fejzulla Berisha

Gjatë një vizite zyrtare në Poloni, zëvendëskryeministri i Kosovës, Besnik Bislimi, mori pjesë në një diskutim të organizuar nga Trans-European Policy Studies Association (TEPSA). Ai vuri në pah sfidat kryesore që pengojnë Kosovën në rrugën e saj drejt integrimit në Bashkimin Evropian dhe institucionet ndërkombëtare. Sipas Bislimit, pavarësisht disa përparimeve, Kosova vazhdon të përballet me pengesa komplekse politike, institucionale dhe diplomatike.

Sipas një analize që bëra sot…faktorët kryesorë të bllokadës janë:

1. Mungesa e unitetit politik dhe institucional

• Polarizimi politik dhe mungesa e bashkëpunimit ndërmjet institucioneve kryesore të Kosovës kanë ndikuar negativisht në formulimin e politikave të qëndrueshme. Debatet mbi Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe përbëjnë një shembull të këtyre përçarjeve.

2. Rezistenca e pesë shteteve mosnjohëse të BE-së

• Pesë shtetet e BE-së që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës – Spanja, Greqia, Rumania, Sllovakia dhe Qiproja – vazhdojnë të jenë pengesa serioze. Këto qëndrime burojnë kryesisht nga çështje të brendshme politike dhe precedentët e tyre kombëtarë.

3. Mungesa e bashkëpunimit për propozimin franko-gjerman

• Refuzimi për të dorëzuar draft-statutin e Asociacionit në Gjykatën Kushtetuese, siç kërkohej nga Franca dhe Gjermania, ka ekspozuar mungesën e koordinimit ndërmjet Kryeministrit Albin Kurti, Presidentes Vjosa Osmani dhe Ministres së Jashtme Donika Gërvalla. Kjo ka dëmtuar përpjekjet për anëtarësim në Këshillin e Evropës dhe përparimin në diplomacinë ndërkombëtare.

4. Pengesa për liberalizimin e vizave

• Spanja, si një nga shtetet mosnjohëse, ka kundërshtuar liberalizimin e vizave për qytetarët e Kosovës, duke ndikuar negativisht në perspektivën evropiane të vendit,(fjala është për kohën kur është votuar për liberalizimin e vizave në periudhën kohore.

5. Mungesa e përparimit në proceset ndërkombëtare

• Dështimi për të avancuar procesin e anëtarësimit në Këshillin e Evropës përbën një humbje strategjike për Kosovën dhe dobëson pozicionin e saj ndërkombëtar.

Mësimet nga shembulli i Maqedonisë së Veriut

Marrëveshja e Prespës e vitit 2018, që zgjidhi mosmarrëveshjen për emrin mes Maqedonisë së Veriut dhe Greqisë, tregon se vendimet e guximshme politike dhe kompromiset strategjike mund të sjellin përfitime kombëtare. Kjo marrëveshje i hapi rrugën Maqedonisë së Veriut për anëtarësim në NATO dhe përparim drejt BE-së, duke shërbyer si një shembull i rëndësishëm për Kosovën.

Rekomandime për veprim në të ardhmen:

1. Harmonizimi institucional

• Një qasje e koordinuar dhe unifikimi i qëndrimeve ndërmjet qeverisë, presidentes dhe diplomacisë është thelbësore për të kapërcyer sfidat diplomatike.

2. Angazhim më i thelluar me Francën dhe Gjermaninë

• Intensifikimi i dialogut me këto shtete kyçe dhe tregimi i pragmatizmit janë të domosdoshme për të siguruar mbështetjen e tyre.

3. Diplomaci aktive me shtetet mosnjohëse

• Përmirësimi i marrëdhënieve me Spanjën, Greqinë dhe shtetet e tjera mosnjohëse është thelbësor për të zbutur pengesat politike.

4. Forcimi i politikës së brendshme

• Reforma institucionale, forcimi i sundimit të ligjit dhe lufta kundër korrupsionit janë parakushte për të ndërtuar besimin e partnerëve ndërkombëtarë.

5. Vendime të guximshme dhe vizion afatgjatë

• Kosova duhet të ndjekë një qasje strategjike që vendos interesat kombëtare mbi përçarjet politike të brendshme.

Kosova duhet të demonstrojë lidership të unifikuar dhe vizion të qartë për të realizuar aspiratat e saj evropiane. Shembulli i Maqedonisë së Veriut dëshmon se përparimi është i mundur me hapa të guximshëm dhe diplomaci efektive. Në mungesë të një qasjeje të tillë, bllokadat aktuale do të vazhdojnë të kufizojnë ndjeshëm perspektivat ndërkombëtare të vendit.