Qeveria spanjolle nuk është e hapur për njohjen e Kosovës, por është duke përparuar në një normalizim gradual.

Gazeta spanjolle “El Confidencial” ka shkruar  se vendet e tjera që nuk e njohin Kosovën janë duke punuar për normalizimin e raporteve me Kosovën, siç është Greqia.

Në maj 2018, Mariano Rajoy, të cilit i kishin mbetur vetëm pak ditë si kryeministër i Spanjës edhe pse ai nuk e dinte këtë, po shëtiste nëpër Sofje, ku po mbahej një samit ballkanik. Ai nuk ishte në takim. Ai kishte marrë pjesë në darkën e udhëheqësve një ditë më parë, por kishte munguar në takimin me partnerët ballkanikë. Vendin e tij e zinte Pablo Garcia-Berdoy, në atë kohë ambasadori i përhershëm i Spanjës në Bashkimin Evropian. Arsyeja? Në të njëjtën tryezë kishte edhe përfaqësues të Kosovës.

Tani, tre vjet më vonë, Pedro Sanchez, kryeministër i Spanjës, do të ulet në të njëjtën tryezë me udhëheqësin e Kosovës, kryeministrin Albin Kurti. Pa simbole shtetërore dhe detaje që mund të gjenerojnë dyshimin më të vogël në lidhje me pozicionin spanjoll, por duke ndërmarrë një hap të rëndësishëm. Burimet diplomatike këmbëngulin se nuk ka ndryshim qëndrimi, se ky është një normalizim i situatës. Por ky normalitet është tashmë një ndryshim në pozicionin spanjoll në lidhje me këtë çështje, shkruan gazeta spanjolle.

Ky ndryshim ka filluar të ndodhte kohë më parë, me Josep Borrell ende në Santa Cruz si ministër i Jashtëm. Pastaj, ministria kishte filluar të përdorte një frazë pa pushim me të cilën Spanja ka filluar të ndryshonte qëndrimin e saj për Kosovën: “Ne nuk do të jemi më Papë sesa Papa” . Papa është Serbia: Madridi përqendron të gjithë vëmendjen në dialogun midis Kosovës dhe Serbisë, dhe ajo që është e pranueshme për serbët do të jetë e pranueshme për qeverinë spanjolle. Ajo marrëveshje, në çdo rast, është shumë komplekse. Vetëm pak ditë më parë, tensioni shpërtheu përsëri midis dy vendeve në pikat kufitare për shkak të targave.

Në vitin 2008 Kosova e ka shpallur pavarësinë e saj një dekadë pas luftës më 1998-1999. Në mars të vitit 2011, Bashkimi Evropian kishte filluar dialogun midis Kosovës dhe Serbisë me qëllimin e arritjes së një marrëveshjeje politike midis palëve që çon në njohjen e Kosovës. Dialogu është pengesë që, për aq kohë sa mbetet, qëndron në rrugën e perspektivave evropiane për Serbinë, e cila është kandidate për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Pozicioni spanjoll

Spanja nuk është i vetmi vend evropian që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës : Sllovakia, Greqia, Rumania dhe Qipro janë shtetet e tjera anëtare që nuk e njohin. Sidoqoftë, këto vende kanë një marrëdhënie disi më të qetë me Kosovën edhe pa e njohur. Athina, në fakt, ka bërë një përparim në marrëdhëniet e saj me Kosovën kohët e fundit. Në qershor, qeveria greke rriti gradën e delegacionit tregtar kosovar në Greqi dhe ministri i jashtëm grek vizitoi Prishtinën.

Si Greqia ashtu edhe Spanja apo Qiproja refuzojnë ta njohin Kosovën për arsyet e tyre të brendshme. Në rastin e Spanjës, çështja katalanase ka qenë gjithmonë e pranishme, pavarësisht dallimeve të mëdha midis dy rasteve. Qeveria spanjolle asnjëherë nuk e ka lidhur publikisht rastin e Kosovës me Katalonjën apo baskët, por dëshiron ta shmangë vendosjen e një udhërrëfyesi të qartë që tregon rrugën për ndarjen. Athina, nga ana e saj, dëshiron ta parandalojë njohjen e Kosovës që të ketë efekte nga ana e saj në Qipro. Por, si Madridi ashtu edhe Athina deklarojnë qartë se do ta njohin Kosovën sapo këtë ta bëjë Beogradi.

Por burimet tani insistojnë në një normalizim gradual në fronte të ndryshme, duke cituar si shembull ndeshjet  në mes të ekipit spanjoll dhe atij të Kosovës, shkruan “El Confidencial”.

Ky normalitet është vetëm relativ: në televizionin spanjoll, komentuesve u ishte ndaluar ta shqiptonin fjalën “Kosova” dhe iu referuan si “vend”.  Emri i Kosovës ishte shfaqur me shkronja të vogla. Një shembull tjetër i normalizimit relativ, shumë më politik dhe i lidhur me qëndrimin spanjoll ndaj Kosovës, ishte se në vitin 2020 një samit digjital i organizuar nga Kroacia lehtësoi takimin e parë në të cilin morën pjesë një udhëheqës spanjoll dhe një udhëheqës kosovar, edhe pse ‘online’.

Kjo është arsyeja pse tani burimet e konsultuara kanë treguar se është thjesht një çështje e ruajtjes së atij normaliteti, pa kuptimin që Spanja do ta njohë Kosovën. Ka të bëjë me miratimin e një qëndrimi më pragmatik, siç ka bërë Greqia kohët e fundit.

Para samitit midis Bashkimit Evropian dhe partnerëve ballkanikë, kryeministri i Spanjës, Pedro Sanchez e ka pritur në takim Edi Ramën, kryeministrin e Shqipërisë , në Madrid për të këmbëngulur edhe një herë në mbështetjen për hapjen e negociatave për anëtarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian. Në fund të samitit që do të mbahet këtë të mërkurë në Lubjanë (Slloveni), kryeministri spanjoll do të shkojë në Kroaci, një nga anëtarët ballkanikë të Bashkimit Evropian, për t’u takuar me presidentin e vendit dhe kryeministrin.

Në agjendën e samitit, i cili mbahet këtë të mërkurë, përveç Kosovës, do të përfshihen edhe Shqipëria, Bosnja e Hercegovina, Serbia, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut.