Anijet shqiptare nuk do të lejohen të peshkojnë në hapësirën detare që do të zgjerohet në 12 milje në Jon. Kështu rezulton nga projektligji që po miratohet me urgjencë në Parlamentin e Greqisë. Gazeta Reforma zbardh draftin e dorëzuar nga Ministria e Jashtme e Greqisë në parlament, të firmosur nga Nikos Dendias.

Neni 4 i projektligjit përfshin peshkimin nga anijet e BE-së, të cilat do të kejohen përkohësisht deri në një afat që do ta vendosë qeveria. Duke qene së Shqipëria nuk është akoma anëtare e BE-së, me anë të këtij ligji do të privohet të peshkojë në këto zona detare.

Në veçanti, projektligji thotë se “zona detare deri në 12 milje dhe ujërat e ujërave territoriale midis 6 dhe 12 milje detare mund, pavarësisht nga neni 32 i dekretit legjislativ 420/1970, siç është zëvendësuar nga neni 59 i ligjit 2538/1997 (A ‘242), për të lejuar, mbi baza të përkohshme, me vendime të Ministrit të Zhvillimit Rural dhe Ushqimit dhe për periudhën e përcaktuar në këto vendime, peshkimin nga anijet vendeve anëtare të BE-së siç përcaktohet në pikën 5 të Nenit 4 të Rregullores së BE 1380/2013 ”. Sipas draftit, projektligji hyn me botimin e tij në Gazetën e Qeverisë.

Diskutimi në parlamentin grek

Projekt-ligji i Ministrisë së Punëve të Jashtme për “përcaktimin e gjerësisë së zonës bregdetare në zonën detare të Jonit nga ishujt Jon deri në Kepin Tainaro të Peloponezit” u paraqit në Parlament në ditët e para të vitit 2021.
Projektligji që shtrin kufirn detar të Greqisë në 12 milje detare në Detin Jon, është planifikuar të paraqitet për përpunim në Komisionin për Punët e Jashtme dhe Mbrojtjen në Parlamentit të martën e ardhshme, 12 Janar, Leximi i tij i dytë do të zhvillohet të premten, më 15 Janar dhe do të prezantohet në seancë plenare të martën, 19 Janar 2021.

Për shkak se ky projektligj zgjeron kufijtë e vendit, Kryetari i Parlamentit, Konstantinos Tassoulas njoftoi se ai do të ushtrojë të drejtën që ka nga Rregullorja e Punës së Parlamentit, për të mbajtur një votim me thirrje me zë në mënyrë që të dallohet qartë shumica.

Çfarë përfshin zgjerimi i kufirit detar?

Projektligji, i cili rrit kufijtë e territorit me shtrirjen në 12 milje detare në Detin Jon, përbëhet nga pesë nene.
Konkretisht, neni i parë përcakton qëllimin. Siç është përmendur në paragrafin e tij të parë, ky ligj zbatohet për të gjithë zonën detare nga pika më veriore e Rajonit të Ishujve Jon në Kepin Tainaro në Peloponez. Bëhet e qartë se zona e mësipërme përfshin brigjet kontinentale të territorit grek, si dhe ishujt dhe shkëmbinjtë e saj sipas Nenit 121 të Konventës së Kombeve të Bashkuara të 10 Dhjetorit 1982 mbi Detin. Paragrafi i dytë thotë se Republika Greke rezervon të drejtën të ushtrojë të drejtat e saj përkatëse në zona të tjera të territorit të saj, pasi ato rrjedhin nga Konventa e Kombeve të Bashkuara për Detin, e cila pasqyron të drejtën zakonore ndërkombëtare.

Neni i dytë i projektligjit, në dy paragrafët e tij, i referohet shtrirjes së zonës bregdetare. Siç është cekur në paragrafin e saj të parë, gjerësia e zonës bregdetare dhe hapësirës ajrore në zonën e përcaktuar në paragrafin e parë të nenit 1 do të jetë 12 milje detare dhe do të llogaritet nga vija fillestare, duke përfshirë mbylljen e gjirit dhe vijat e drejta bazë. Në paragrafin e dytë të këtij neni bëhet e qartë se si bazë për matjen e gjerësisë së zonës bregdetare, përdoret vija bregdetare natyrore, mbështetur në Dekretin Presidencial për zgjerimin.

Më pas, neni i tretë thekson se kur në legjislacionin e brendshëm bëhet referencë për zonën bregdetare ose për shtrirjen e zonës bregdetare, kjo do të nënkuptojë një zonë bregdetare e gjerë 12 milje detare.
Projekt-ligji i paraqitur në Parlament përfshin gjithashtu memorandumin shpjegues, i cili thekson, ndër të tjera, se ky projektligj nuk shkakton asnjë shpenzim në buxhetin e Ministrisë së Punëve të Jashtme të viteve aktuale dhe të ardhshme financiare.

Zgjerimi i njëkohshëm i hapësirës ajrore mbi det

Duke komentuar këtë vendim, disa muaj më parë, burimet diplomatike theksuan se territori në të cilin Greqia ushtron sovranitetin po zgjerohet ndjeshëm, për herë të parë në shumë vite. Në të njëjtën kohë, ata vunë në dukje se është e vetëkuptueshme që ky zgjerim nënkupton zgjerimin e njëkohshëm të hapësirës ajrore sipër detit. Ata gjithashtu theksuan se Greqia, si çdo vend tjetër, ushtron sovranitet të plotë mbi hapësirën e tij ajrore, ujërat e tij territoriale, përfshirë shtratin e detit dhe nëntokën e tij.

Burimet diplomatike, gjithashtu theksuan se ky zhvillim i rëndësishëm është pjesë e strategjisë më të gjerë të Greqisë për të ushtruar të drejtat e dhëna nga e konventa ndërkombëtare, por edhe për të kërkuar konsensus me vendet fqinje (Shqipëria, Turqia), për të përfunduar marrëveshje me ta për caktimin e zonave detare, duke promovuar marrëdhënie të mira dhe promovimin e sigurisë, prosperitetit dhe bashkëpunimit midis vendeve të rajonit.

Ky zgjerim bëhet pas përcaktimit të zonave detare që Greqia bëri me Italinë në 9 qershor 2020.
Qeveria shqiptare ka deklaruar se së bashku me greqinë kanë rënë dakord që ndarjen e kufirit detar ta bëjnë në Gjykatën e Hagës. Pas kthimit nga vizita në Greqi të Kryeministrit Rama, ku u takua me ministrin Densias dhe homologun Mitsotaqis, nuk u bë ndonjë deklaratë zyrtare mbi këtë çështje.