CHARLES BAUDELAIRE

Ju më lodhni me të vërtetë pa masë dhe pa mëshirë, e dashur. Kur ju dëgjoj që psherëtini, më krijohet përshtypja sikur vuani më tepër se gratë gjashtëdhjetëvjeçare që mbledhin kallinjtë e grurit në fushë apo plakat lypsare që mbledhin krodhet e bukës te dyert e kabareve.

Psherëtimat tuaja do t’ju nderonin në qoftë se do ta shprehnin brejtjen e ndërgjegjes të paktën, por ato nuk shprehin gjë tjetër veçse makutërinë e mirëqenies dhe topitjen e pushimit. Për më tepër, ju nuk pushoni së dërdëllituri me këmbë e me duar fjalë të kota:

– Ju duhet të më dashuroni! Kam shumë nevojë për dashurinë tuaj! Më ngushëlloni dhe më përkëdhelni pak.

Mos u mërzisni se do të përpiqem t’ju shëroj. Do të gjejmë ndoshta një mënyrë me pak shpenzime, diku në mes të një feste, dhe pa shkuar shumë larg.

Përfytyroni një kafaz të fortë prej hekuri brenda të cilit lëviz pa pushim, duke bërtitur si një i burgosur, duke tundur shufrat si një orangutang i dëshpëruar nga internimi, duke imituar me përsosmëri, herë kërcimet rrethore të tigrit, herë tundjet dhe shkundjet idiote të ariut të bardhë, një përbindësh, trajtat e të cilit ngjajnë turbullisht me tuajat.

Ky përbindësh bën pjesë tek ato kafshë, që zakonisht i quajmë “engjëlli im”, domethënë një femër. Ai përbindëshi tjetër atje, me një shkop në dorë, që ulërin aq fort saqë të shpon veshët, është i shoqi. E ka lidhur gruan e tij të ligjshme sikur të ishte një egërsirë dhe e shëtit nëpër qytet gjatë ditëve të panairit, me lejen e gjykatësve kuptohet.

Kini mendjen! E shihni se me çfarë grykësie (që, ndoshta, nuk është e shtirur) i shqyen lepujt e gjallë dhe shpendët kakaritës që i hedh kornaku[1] i saj.

“Hej, mos i ha të gjitha brenda ditës” – i thotë ai dhe pas kësaj fjale të urtë, ia shkul mizorisht gjahun, zorrët e shpështjella të të cilit qëndrojnë të varura për një çast te dhëmbët e egërsirës gjakatare, të femrës desha të thosha.

“Duhet t’i jap një dru të mirë që të qetësohet, sepse po i hedh një vështrim të tmerrshëm dhe lakmues ushqimit që ia hoqa nga goja”.

O Zot i madh! Shkopi nuk është fals si në teatër. A e dëgjuat se si ushtonte mbi trupin e saj edhe pse është i mbuluar nga qime artificiale? Sytë po i zgurdullohen dhe tani po ulërin më natyrshëm. Në tërbim e sipër, ajo duket sikur lëshon xixa, siç lëshon hekuri kur e rrahim.

Të tilla janë, o Zoti im, zakonet bashkëshortore të krijesave që ke bërë me duart e tua, të këtyre pasardhësve të Evës dhe Adamit! Kjo grua është pa dyshim fatkeqe por, ku i dihet, edhe ajo mund t’i ketë përjetuar orët e veta të lavdisë. Ka vuajtje për të cilat nuk ka shërim dhe as nuk shpërblehesh. Por në botën ku e kanë hedhur, asaj s’i ka shkuar kurrë ndër mend se femra mund mëri­tonte një fat tjetër.

Tani le t’i kthehemi rastit tonë preciozia[2] ime e dashur! Duke e parë se në ç’skëterrë jeton bota, çfarë kujtoni ju se mendoj unë për skëterrën tuaj të bukur, për ju që shplodheni mbi stofra të buta si lëkura juaj, për ju që hani vetëm mish të pjekur, të cilin shërbëtori i shkathët jua pret me kujdes në copa të vogla? Çfarë kuptimi kanë këto psherëtima që fryjnë kraha­rorin tuaj të parfumuar, lozonjarja ime e vërtetë? Po këto sjellje të mësuara nëpër libra, kjo melankoli e pafund, e bërë me qëllim që të ngjallë te njerëzit një ndjenjë krejtësisht të ndry­shme nga mëshira? Të them të drejtën, më ka shkuar shpesh­herë ndërmend t’ju mësoj se ç’do të thotë me të vërtet fatkeqësi.

Kur ju shoh kështu, o bukuroshja ime e brishtë, me këmbët e futura në llucë, me sytë të kthyer në mënyrë hyjnore drejt qiellit sikur t’i kërkonit atij t’ju gjente një mbret, më dukeni si një bretkosë e re në kërkim të idealit. Në qoftë se përbuzni traun (rolin e të cilit tani për tani e luaj unë, siç e dini fare mirë), ruajuni nga krilla, e cila do t’ju vrasë, copëtojë e gëlltisë me kënaqësi![3]

Edhe pse jam poet, nuk jam edhe aq mendjelehtë sa kujtoni ju, dhe në qoftë se do të më lodhni me të qarat tuaja prej precioze, do t’ju trajtoj siç trajtohej një grua e egër, ose do t’ju flak nga dritarja si një shishe bosh.

[1] Nga portugalishtja cornaca që është shndërruar nga një gjuhë e Ceilonit kuraua-najaka. Person që merret me zbutjen dhe përdorimin e elefantëve në punët shtëpiake në vendet e Azisë juglindore. Person që merret me zbutjen e kafshëve në përgjithësi.

[2] Nga frëngjishtja précieuse. Grua e familjeve të pasura që dallohej për mendjemadhësinë dhe mendjelehtësinë e saj. Personazhi i preciozes është vënë në lojë nga Molieri në veprën e tij “Preciozet qesharake” (Les précieuses ridicules).

[3] Në këtë paragraf alegorik autori i referohet fabulës së shkrimtarit francez Zhan dë la Fonten (Jean de la Fontaine) (1621-1695) “Bretkosat që kërkojnë një mbret” (Les grenouilles qui demandent un roi), e cila është bazuar te fabula me të njëjtin titull e shkrimtarit grek Ezop (Aisopos). Te kjo fabul bretkosat që ishin të mërzitura nga demokracia, i kërkuan Zeusit që t’i sillte një mbret. Zeusi i hodhi një tra, i cili ishte shumë i butë dhe pa autoritet. Bretkosat i hipën menjëherë në qafë këtij mbreti dhe të pakënaqura i kërkuan Zeusit t’i sillte një mbret tjetër. Atë­herë Zeusi i solli atyre një krillë, e cila filloi t’i hante të tëra pa mëshirë. Bretkosat u ankuan përsëri, por këtë radhë Zeusi iu përgjigj se ato do të kishin bërë mirë ta ruanin qeverinë e tyre demokratike ose mbretin e parë që ishte i butë dhe i këshilloi të kënaqeshin me krillën, përndryshe do të kishin një mbret tjetër që mund të ishte edhe më i keq.

Përktheu nga frëngishtja për revistën “Akademia”, Roland Çipa