Nga: Jorge Luis Borges
Përktheu: Bajram Karabolli

Unë besoj se ekzistojnë vetëm individët: gjithë të tjerat, nacionalitetet dhe klasat shoqërore janë thjesht komoditete intelektuale.

Iluzionet e patriotizmit nuk kanë fund. Në shekullin e parë të erës sonë, Plutarku u tall me ata që deklaronin se hëna e Athinës qenkësh më e mirë nga hëna e Korintit; Miltoni, në shekullin XVII, vuri në dukje se Zoti paskësh zakon t’u shfaqej së pari anglezëve të Tij; Fichte, në fillim të shekullit XIX, deklaronte se të kesh karakter dhe të jesh gjerman është, padiskutim, e njëjta gjë. Këtu, tek ne, nacionalistët gëlojnë; sipas tyre, ata i nxit qëllimi i denjë ose i patëkeq për të mbrojtur tiparet më të mira argjentinase.

Megjithatë, ata i injorojnë argjentinasit; në polemikë ata parapëlqejnë t’i përcaktojnë në funksion të ndonjë fakti të jashtëm: me pushtuesit spanjollë (po themi), të një tradite katolike imagjinare apo të “imperializmit anglosakson”.

Argjentinasi, ndryshe nga amerikanët e veriut dhe nga pothuajse të gjithë evropianët, nuk identifikohet me shtetin. Kjo mund të ketë të bëjë me veçorinë se, në këtë vend, qeveritë zakonisht janë shumë të këqija ose faktit të përgjithshëm se shteti është një abstragim* i pakonceptueshëm; e vërteta është se argjentinasi është një individ, jo një qytetar.

Thënia e Hegelit, “Shteti është realiteti i idesë morale”, ngjan me një shaka të kobshme. Filmat e prodhuar në Hollivud, në mënyrë të përsëritur, parashtrojnë për admirim rastin e një njeriu (përgjithësisht një gazetar) që synon miqësinë e një krimineli, me qëllim që t’ia dorëzojë atë policisë; argjentinasi, për të cilin miqësia është një pasion dhe policia një mafie, ka ndjesinë se ky “hero” është një horr i pakuptueshëm.

Po ashtu, njësoj si Don Kishoti, ai mendon: “Secili në hall të vet”, apo: “Nuk është mirë që njeriu i ndershëm të bëhen xhelati i të tjerëve, nëse ata nuk i kanë rënë në qafë”. Para simetrive të kota të stilit spanjoll, më shumë se një herë kam dyshuar se jemi krejt ndryshe nga Spanja; mjaftuan dy rreshtat e mësipërme marrë nga Don Kishoti për të më bindur se e kisha gabim; thënie që janë si një simbol i fshehtë dhe i qartë i afërsisë sonë. Këtë e pohon qartësisht një natë e letërsisë argjentinase: ajo natë e pashpresë, kur një rreshter i policisë së fshatit bërtiti se nuk do të lejonte që të vritej një trim dhe u kthye kundër ushtarëve të tij, në mbrojtje të dezertorit Martin Fierro.