Shkencëtarët thanë se kanë gjetur një mënyrë për të kuptuar fillin kryesor të të menduarit tonë duke përdorur skanimet e trurit dhe inteligjencën artificiale, që mund të jetë hapi i parë drejt leximit të vërtetë të mendjes.

Edhe pse dekoderi i gjuhës fillimisht pritet të ndihmojë ata që kanë humbur aftësinë për të komunikuar, ekspertët kanë pranuar se kjo teknologji ngre edhe disa çështje etike si çështja e “privatësisë mendore”.

Prandaj, ata kryen teste shtesë që treguan se dekoderi nuk mund të përdorej tek ato subjekte që nuk e kishin lejuar më parë AI të stërvitej për orë të tëra në aktivitetin e tyre të trurit gjatë një skanimi funksional të rezonancës magnetike (fMRI).

Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se një implant i trurit mund t’u mundësojë njerëzve që kanë humbur aftësinë për të folur të shqiptojnë fjalë apo edhe fjali. Megjithatë, neuroshkencëtari Alexander Huth nga Universiteti i Teksasit në SHBA thotë se dekoderi i ekipit të tij “punon në një parim tjetër”.

“Sistemi ynë funksionon në nivelin e ideve, semantikës, kuptimit”, tha Huth në një konferencë për shtyp.

Është një teknologji që mund të rindërtojë format e gjuhës pa një implant invaziv të trurit, domethënë, ekspertët kanë arritur të hartojnë se si fjalët, frazat dhe kuptimet shkaktojnë reagime në rajonet e trurit që përpunojnë gjuhën.

Ne përdorëm modelin GPT-1 – paraardhësi i teknologjisë së zbatuar në ChatGPT

Ata i futën ato të dhëna në një model të gjuhës së rrjetit nervor duke përdorur GPT-1, (paraardhësi i teknologjisë së implementuar në ChatGPT). Para kësaj, ata e trajnuan modelin për të parashikuar se si truri do të reagonte ndaj të folurit të perceptuar, më pas ngushtuan opsionet derisa të gjente përgjigjen më të afërt.

Për të testuar saktësinë e modelit, subjektet dëgjuan përmbajtje të ndryshme gjatë skanimit fMRI dhe dekoderi arriti të kapte thelbin e asaj që ata po mendonin. Për shembull, kur pjesëmarrësi dëgjoi fjalinë “Unë nuk kam ende patentë shoferi”, modeli u përgjigj me “ai nuk ka filluar të mësojë ende të ngasë”.

Shkencëtarët pranuan se dekoderi luftoi me vetat, si “unë” ose “ajo”, por arriti të merrte thelbin e veprimit edhe kur subjektet krijonin historitë e tyre ose shikonin filma pa zë, shkruan AFP.

Probleme etike

Shkencëtari David Rodriguez-Arias Vailhen nga Universiteti i Granadës në Spanjë, i cili nuk mori pjesë në studimin e ri, beson se këtu po hasim probleme të caktuara etike, domethënë se në këtë mënyrë po i afrohemi një të ardhmeje në të cilën makinat janë ” të aftë për të lexuar mendjet”.

Në të njëjtën kohë, ai paralajmëroi se një gjë e tillë mund të ndodhë kundër dëshirës së njerëzve, për shembull derisa ata janë duke fjetur.

Shkencëtarët që punuan në hulumtimin e INA prisnin vërejtje të tilla. Prandaj, ata kryen teste që treguan se dekoderi i tyre nuk funksiononte në atë që nuk ishte trajnuar më parë kur analizonte aktivitetin e trurit.

Përveç kësaj, tre pjesëmarrës mund të ngatërrojnë dekoderin nëse dëshirojnë. Ndërsa dëgjonin një podcast, subjekteve iu tha të numëronin deri në shtatë, të imagjinonin kafshë ose të bënin një histori tjetër në mendjen e tyre. Të gjitha ato taktika “sabotuan” dekoderin, thanë ekspertët.