Shkruan: Prof. Dr. Fejzulla Berisha

Rëndësia e rreshtimit strategjik për Kosovën

Në një botë gjithnjë e më të ndërlidhur dhe të ndërlikuar, vendet e vogla si Kosova përballen me sfida të mëdha në ruajtjen e sovranitetit dhe ndërtimin e një të ardhmeje të qëndrueshme. Rreshtimi me aleatët ndërkombëtarë, veçanërisht me ata që ndajnë vlera demokratike dhe interesa strategjike, është thelbësor për të shmangur izolimin dhe për të parandaluar përfshirjen në konflikte të ngrira. Historia ka treguar se vendet që nuk ndjekin një kurs të qartë politik të koordinuar me partnerët strategjikë rrezikojnë të izolohen ekonomikisht dhe diplomatikisht, duke u bërë më të prekshme ndaj krizave të brendshme dhe kërcënimeve të jashtme.
Në këtë kontekst, rasti i Kosovës kërkon një analizë të thelluar për të kuptuar pse rreshtimi me Perëndimin është jetik dhe çfarë rreziqesh mund të sjellë një devijim nga ky kurs. Në këtë analizë, do të shqyrtojmë raste konkrete të shteteve dhe rajoneve që janë përballur me izolim ndërkombëtar ose konflikte të ngrira për shkak të politikave të tyre të jashtme, duke nxjerrë mësime të rëndësishme për Kosovën.

Rastet e izolimit ndërkombëtar për shkak të mosrreshtimit me aleatët

1. Koreja e Veriut: Izolim Total dhe Pasoja Humanitare

Pas Luftës së Dytë Botërore, Gadishulli Korean u nda në dy shtete me ideologji të kundërta: Koreja e Veriut komuniste dhe Koreja e Jugut demokratike. Koreja e Veriut, nën udhëheqjen e Kim Il-sung dhe pasardhësve të tij, zgjodhi një politikë të vetë-mjaftueshmërisë ekstreme dhe konfrontimi me Perëndimin.
Pasojat: Izolim diplomatik dhe ekonomik: Refuzimi për t’u angazhuar me komunitetin ndërkombëtar dhe zhvillimi i programit bërthamor çuan në sanksione të ashpra ndërkombëtare, duke e izoluar vendin nga tregtia globale dhe ndihma ndërkombëtare.
Kriza humanitare: Politikat e dështuara ekonomike dhe mungesa e ndihmës së jashtme shkaktuan uri masive, varfëri ekstreme dhe shkelje sistematike të të drejtave të njeriut.
Mësimi për Kosovën: Një politikë e izolimit dhe konfrontimit me aleatët ndërkombëtarë mund të çojë në pasoja të rënda ekonomike dhe humanitare. Rreshtimi me partnerët strategjikë është thelbësor për zhvillimin dhe stabilitetin.

2. Irani: Sanksione dhe tensione të vazhdueshme

Pas Revolucionit Islamik të vitit 1979, Irani adoptoi një politikë anti-perëndimore dhe filloi zhvillimin e një programi bërthamor që shkaktoi shqetësime ndërkombëtare.
Sanksione ekonomike: Programi bërthamor dhe mbështetja për grupet militante në Lindjen e Mesme çuan në sanksione të shumta nga SHBA, BE dhe OKB, duke dëmtuar rëndë ekonominë iraniane.
Izolim diplomatik: Marrëdhëniet e tensionuara me vendet perëndimore dhe fqinjët rajonalë e lanë Iranin të izoluar në skenën ndërkombëtare.
Mësimi për Kosovën: Mosrreshtimi me aleatët ndërkombëtarë dhe ndjekja e politikave që bien ndesh me konsensusin global mund të rezultojnë në izolim dhe sanksione që dëmtojnë zhvillimin kombëtar.

3. Venezuela: Kriza ekonomike dhe politike për shkak të politikave anti-perëndimore

Nën udhëheqjen e Hugo Chávez dhe pasardhësit të tij Nicolás Maduro, Venezuela adoptoi politika populiste dhe një qëndrim konfrontues ndaj SHBA-së dhe vendeve perëndimore.
Kolaps ekonomik: Nacionalizimi i industrive dhe menaxhimi i dobët ekonomik çuan në hiperinflacion, mungesa ushqimore dhe kolaps të shërbimeve publike.
Izolim ndërkombëtar: Shkeljet e të drejtave të njeriut dhe manipulimi i zgjedhjeve rezultuan në sanksione dhe izolim diplomatik nga shumë vende.
Mësimi për Kosovën: Politikat që antagonizojnë aleatët ndërkombëtarë dhe shkelin parimet demokratike mund të çojnë në izolim dhe kolaps ekonomik.

Rastet e konflikteve të ngrira për shkak të mosrreshtimit me aleatët

1. Abkhazia dhe Osetia e Jugut: Konflikte të ngrira në Kaukaz

Pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, rajonet e Abkhazisë dhe Osetisë së Jugut shpallën pavarësinë nga Gjeorgjia, duke çuar në konflikte të armatosura.
Njohje e Kufizuar: Vetëm disa vende, përfshirë Rusinë, njohin pavarësinë e këtyre rajoneve, duke i lënë ato në një status të paqartë ndërkombëtar.
Konflikte të ngrira: Mungesa e një zgjidhjeje përfundimtare ka rezultuar në tensione të vazhdueshme dhe mungesë zhvillimi ekonomik.
Mësimi për Kosovën: Mosrreshtimi me aleatët ndërkombëtarë dhe ndjekja e politikave unilaterale mund të çojë në konflikte të ngrira dhe njohje të kufizuar ndërkombëtare.

2. Nagorno-Karabakh: Konflikti i Pambaruar midis Armenisë dhe Azerbajxhanit

Rajoni i Nagorno-Karabakhut, me shumicë armene, shpalli pavarësinë nga Azerbajxhani pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, duke çuar në një luftë të përgjakshme.
Status i paqartë: Pavarësia e Nagorno-Karabakhut nuk është njohur ndërkombëtarisht, duke e lënë rajonin në një gjendje konflikti të ngrirë për dekada.
Tensionet e vazhdueshme: Përplasjet e herëpashershme dhe lufta e vitit 2020 tregojnë se konflikti mbetet i pazgjidhur.
Mësimi për Kosovën: Kosova duhet të shmangë çdo politikë që do ta vendoste në një pozitë të ngjashme, duke ruajtur angazhimin e saj me partnerët strategjikë perëndimorë për të siguruar njohje të plotë dhe stabilitet afatgjatë.

Rruga e vetme është rreshtimi me aleatët

Kosova nuk mund të përballojë luksin e eksperimenteve gjeopolitike që rrezikojnë rreshtimin e saj perëndimor. E ardhmja e saj e qëndrueshme varet nga një politikë e mençur, që ruan marrëdhëniet me SHBA-në dhe aleatët evropianë, duke shmangur izolimin dhe konfliktet e ngrira që kanë dëmtuar vendet e tjera.