RRAHMAN PAÇARIZI

• E kujt është pushka?
• Nuk e di, na nuk kemi armë.
• Qysh nuk keni armë? Po kjo?
• Nuk e di, na nuk kemi armë.
• Oj kafshë, a po e sheh që është armë?
• Po e shoh, por nuk është e jona. Na nuk kemi armë.
• Çka po përpiqesh të thuash? Ta kemi montuar ne?
• Jo, nuk po them asgjë, veçse na nuk kemi armë.
• Po në ahurin e lopëve tuaja e gjetëm. Qysh nuk paskeni armë?! Hajt merreni!

***

Nedimja, siç e thërrisnin Nadian gratë e mahallës, ish bë e famshme së fundi. Tashmë shtëpia e saj ish bë kinema. Çdo natë, përveç fundjavave nga ora 6.00 deri në orën 8.00 të mbramjes, mblidheshin nga njëzet e tridhjetë gra. Ato nguteshin me i kry punët e shtëpisë dhe në orën gjashtë merrnin udhën katundit përpjetë për në shtëpinë ku Nadia jetonte me katër fëmijët e saj, me kunatin e kunatën dhe dy fëmijët e tyre, ndërsa burrin e kishte në gyrbet. Nadia ishte me origjinë nga Polonia, por ishte njohur me Bajramin në Gjermani. Qysh e tek s’e dinte askush, por ata kalonin mirë, kishin katër fëmijë si drita, një shtëpi të bukur që Nadia e mbante pastër dhe kush fjalë të keqe s’mund t’i ngjitte. Ishte e vetmja grua e fshatit që kishte patentë shoferi dhe vishej me shumë stil. Djemtë e rinj të fshatit, ndonëse e ëndërronin shpesh, as sytë s’guxonin me ia lëshu, se ajo ishte joshpërfillëse, por aq njerëzore sa ta vriste çdo synim të lig. E Nadia tash ishte qendra e fshatit, ndonëse shtëpia e saj ishte në një pozicion koxha të shmangur nga fshati. Edhe ajo i kishte kry punët e shtëpisë, i kishte vënë në gjumë, djalin dhe vajzën e vogël, ndërsa të mëdhenjtë po merreshin me detyra shtëpie në katin e sipërm të shtëpisë, e kunati rrinte zakonisht në odë dhe nuk sillej kah shtëpia, sidomos në dy-tri orët e mbrëmjes. Zijadini e dinte që gratë e katundit mblidheshin në atë orë dhe nuk habitej më. Këto mbledhi kishin nisë diku në shtator…

***

 Zijadinit iu prenë këmbët kur e hapi derën e shtëpisë dhe pa korridorin plot me këpucë, opinga e sandale grash. Nuk guxonte me ecë ma tutje e me hapë derën e dhomës së ndejës. Kapi kokën me të dy duart. Kaq gra mblidheshin  vetëm në dasma a në të pame. Dasmë nuk kishin. Ç’të ishin gjithë ato këpucë, opinga e sandale grash? Nuk kaluan dy minuta dhe nga kllapia e zgjoi krisma e rezes së derës. Sa s’iu ndal zemra. Gruaja e njërit prej fqinjëve doli me sytë e ënjtur nga të qarat dhe fshinte hundën me cepin e fundit me dizajn leopardi. “Diq”, tha me gjysmë zëri dhe u fut në banjo. Zijadinit nuk i binte ndërmend asgjë tjetër, veç vëllait që ish në Gjermani. Çka ta kam ba o Zot, thirri me gjysmë zëri dhe ra në gjunjë…

***

Nadia ishte bërë gruaja më e dashur për gratë e fshatit dhe më e urryera për burrat e fshatit. Nadia që e lakmonin të gjithë burrat, qoftë për bukurinë, qoftë për hijeshinë, qoftë për veshjen e stilin, qoftë për pastërtinë e nikoqirllëkun, tashmë ishte bërë therrë në sytë e burrave. Ajo nuk mërzitej fare për këtë. Burrat e fshatit fillimisht nuk ndiheshin keq kur gratë e tyre shkonin te Nadia, pasi rrinin rehat nja dy orë a tri dhe gratë sikur kishin hequr dorë nga ankesat e përditshme. Madje, as që merreshin fare me ta, pasi gjatë gjithë ditës sikur mendonin për të shku te Nadia. Pastaj, burrat nisën të rebeloheshin, pasi gratë nuk ua bënin bukën, ose ua bënin shkel e shko. Pastaj, prapë u qetësuan, pasi rrinin rehat në shtëpi dhe shikonin filma e seriale tinëz grave dhe kënaqeshin duke shikuar filma e seriale me ngjarje interesante e me gra të bukura…

Çdo natë Nadias i shkonin dhurata dhe gratë e katundit bëheshin sy e veshë për ta dëgju atë që ajo ua thoshte. Nadia ishte e vetmja grua e fshatit që dinte serbisht dhe ua përkthente grave serialet latino-amerikane që shfaqeshin në kanalin e tretë të Televizionit të Beogradit në gjysmën e viteve ’90, disa vjet pasi Televizioni i Prishtinës qe pushtu nga policia e Serbisë dhe në të qenë vendosë masat e dhunshme. Prandaj, serialet në gjuhën spanjolle përktheheshin me titra në serbisht dhe vetëm Nadia ishte ajo që arrinte të komunikonte me ato seriale. Gratë ishin lidhur aq shumë me serialet saqë gjithë ditën mendonin se çka do të ndodhte me sekuencën e fundit të episodit të mbrëmshëm.

Ngadalë e pa u kuptuar edhe burrat ishin zhytur në seriale, pasi ata e dinin serbishten, se të paktën kishin qenë në ushtrinë e Jugosllavisë, ku serbishtja ishte gjuhë zyrtare dhe mësohej medoemos. Gratë shikon seriale, burrat shikonin seriale dhe kishin vendosur një paqe të heshtur midis tyre.

Xhejlanja ishte grua e mbajtur, rreth 45 vjeçe. Kishte një trup jo të shëndoshë dhe bythë të gjera. Vishej më mirë se gratë e tjera dhe ishte më e mirëqenë, por Nadias nuk i afrohej. Pasi u krye seriali nuk e zgjati shumë ndejën – ia bëri me shenjë kunatës më të re që të çoheshin. Nuk priti që Nadia t’i sillte mollët e t’ua shpjegonte edhe një herë shkurtimisht krejt rrethanat e episodit dhe t’i diskutonin mundësitë se çfarë do të ndodhte në episodin e nesërm. U ngrit dhe u nis drejt derës, duke e tërheqë fundin e plishit me dizajn tigri që i ishte futur ndërmjet felave të gjera të bythës së trashë, proces që zakonisht zgjaste që kur ngrihej e deri arrinte te dera, duke i bë me qeshë disa nga nuset e reja…

***

• Fort m’u dhimt Kasandra, diqysh krejt jetën tuj vujtë…
• Ma shumë m’u dhimt nana e saj që vdiq.
• Po bre, e shkreta…
• Shkoi me merak pa e ditë që çika iu feju me atë djalin e pashëm.
• Valla, fort bre i pashëm. Diqysh tepër tepër, edhe kjo e mirë, veç ai, aiiii…
• Shuj shuj!
• Jo mos shuj hiç, a e ke pa qysh i kanë hije teshat në trup, i gjatë, flokët e zeza, me pak mjekër ashtu për qefi.
• I mirë valla…
• Jo i mirë, po fort mirë, elegant, me stil, e jo si këta zhyllat tanë.
• Aiii çka ke folë, këta si arusha, veç na si nafakpreme…
• S’kanë thanë badihava “çika – darka e dreqit”.
• Janë ba si arusha. Ani tash dimnit, me sy s’po muj e shoh atë temin, kur po më bjen në mend ai i Kasandrës…
• Hahaha, shuj moj.
• Hiç s’po shuj valla, njerëz jemi edhe na dreqi e marrtë!
• Me t’thanë të drejtën, ma shumë se për atë djalin, po i marr lakmi që dul çika e atij biznesmenit, a e ke pa ku ka rrnu deri tash e ku po rrnon tash, bash si princeshë.

***

Gratë mezi prisnin të vinte ora e serialet për të shkuar te Nadia e burrat mezi prisnin që gratë të dilnin nga shtëpia e ata t’i kënaqnin sytë me gratë e bukura të serialeve. Kur gratë ktheheshin nga Nadia, i gjenin burrat fjetë. Ata flinin më herët me imazhet e grave të bukura. Edhe gratë në anë tjetër flinin me imazhet e burrave të pashëm të serialeve. Asnjëra palë nuk kishte nevojë për palën tjetër, vetëm se gratë e shikon serialin së bashku, me përkthimin e Nadias, e burrat e shikonin veç e veç…

• Valla na kanë lodhë me do seriale.
• Edhe juve a?
• Po, pse edhe juve a?
• Po bre, e kqyra një episod një natë, isha vetë dhe s’kisha çka me ba, haj medet haj…
• Çka bre haj medet? Ah pisi që je!
• Pse pis?
• Po tyben e paçe kqyrë serialin ti, veç atë aktoren kaçurrele me flokë të zeza e sy të gjelbër e paske kqyrë…
• Cilën more me flokë kaçurrela? Jo bre ajo me flokë të verdha e të lëshume. Ajo e gjata, çika e atij biznesmenit ma e hijshme.
• Jo valla as në të jo. Kaçurrelja vlla me ta djegë krejt instalimin. Edhe, s’e paske kqyrë mirë, se bash qajo kaçurrelja është çika e atij biznesmenit, po s’e paske marrë vesh.
• Qysh s’e kam marrë vesh more! I kanë ndërru në spital si beba.
• Jo hejdi.
• Po krejt valla. Tash kaçurrelja ka me dalë çika e biznesmenit dhe ka me u lidhë me atë djalin e pashëm me flokë të zeza e me pak si mjekër.
• Kasandra aaa?
• Po de, po i kthehej shikimi, m’kallxoi vëllai në Spanjë që është se atje ishin përpara me episoda.
• Qy qy qy…, ama edhe ai djali i pashëm valla.
• Heu bre nanën…
• Mos flliq!
• Jo bre s’e kam me ty.
• Po?
• Gratë e kqyrin e lakmojnë tybe, bash si na për Kasandrën dhe atë flokëverdhën.
• ..
• Hiç ai valla…

***

Burrat e katundit kishin vendosë me shku me folë me Zijadinin. Gratë kishin nisë me u rebelu, nuk i kryenin punët e shpisë, nuk i bënin hesap hiç. Kur i treguan për hallin, Zijadinit iu kujtua dita kur gati i pati rënë të fikët kur i pati pa gjithë ato këpucë, opinga e sandale grash në korridorin e shtëpisë së tij dhe gruan që kish dalë duke qajtë nga dhoma e ndenjës. Nuk mund të ndalej së qeshuri derisa burrat u ofenduan se nuk dinin se përse qeshej Zijadini dhe përse nuk i pengonin krejt gratë e katundit që i shkonin në shpi çdo mbrëmje. E shikuan me dyshim, por ai nuk ndalej, pastaj njëri prej tyre i bërtiti me nervozë. Atëherë Zijadini u ndal dhe ua tregoi ngjarjen. “I kish pasë vdekë nëna Kasandrës, prandaj ajo gruaja kish dalë duke qajtë, se ishin pasë mbledhë me kqyrë serialin”, u rrëfye Zijadini duke e përpirë të qeshurën. Por, mllefin burrave s’mundi t’ua hiqte. Ata e panë që Zijadini nuk kish faj. Zijadini ishte burrë i lexueshëm dhe dinte shumëçka. Ai i tregoi dy bashkëfshatarëve se serialet e kishin origjinën nga Kili, diku në Amerikën e Jugut, kur gjenerali Augusto Pinochet e kishte marrë pushtetin me grushtshtet përmes juntës ushtarake dhe kishte vendosur një diktaturë në vend. Pakënaqësitë e majtistëve dhe kundërshtarëve të tjerë politikë ai i kishte shtypë me dhunë, por kur e pa se nuk mund t’ia dilte mbanë me dhunë për ta qetësu popullatën e varfër e të pakënaqur, Pinocheti financoi televizionin shtetëror që të prodhojë seriale me ngjarje interesante që zgjasnin me qindra episode. Në këtë mënyrë ai ua krijoi njerëzve një shqetësim të përditshëm dhe ata u lidhën për televizori. Gjatë gjithë ditës njerëzit mendonin se si do të përfundonte një skenë e lënë përgjysmë, dhe kur vinte koha e episodit të ri, njerëzit mbylleshin në shtëpi. Njerëzit ndërtonin ëndrra mbështetur në jetën e bujshme të personazheve. Burrat projektonin pasurimin e shpejtë duke e njëjtësuar veten me personazhet, që brenda ditës dilte se ishin fëmijë pasanikësh, ndërsa gratë projektonin ëndrrat e tyre për mirëqenie. Burrat projektonin ëndrrat e tyre për të pasur shumë femra jashtëmartesore, e gratë projektonin ëndrrat për t’i tradhtuar burrat… Bashkëfshatarët e dëgjuan gojëhapur dhe gjithçka u dukej disi e njohur.

Pastaj, teksa rrinin në odë, folën edhe për politikë. Kaq muaj s’e kishin përmendë fare politikën, as kishin kqyrë lajme. Zijadini ua shpjegoi gjithë çfarë ndodhte në politikë. U tregoi se po flitej për një marrëveshje për shkollat, për njëfarë autonomie në kuadër të Serbisë. Ata e dëgjonin sikur fliste për ndonjë vend tjetër, diku të largët, për një vend krejt ndryshe nga ai ku brenda natës mund të bëheshe fëmija i një të pasuri, bëje jetë luksoze, ngisje vetura të shtrenjta e çlodheshe në shtëpi të rehatshme, pasi ishte fresku në pishinën që shihej nga dritarja e madhe e dhomës së ndejës…  Ashtu duke ëndërru afër koftorit bubulak në odën e Zijadinit, i kish zënë gjumi duke u grindur nëse më e bukur ishte zeshkanja apo biondja.

***

• O axha Zijadin!
• Hajde djalosh!
• Baba a është te ti?
• Po, këtu është.
• Pa thirre pak!
• Çka u bë bre?
• O babë, pa dil pak…
• Çka u ba bre, se kurrë s’më latë rehat?
• Lopën na e paskan vjedhë.
• Qysh bre lopën, çka je kah flet?
• Lopën de lopën, lopën tonë, atë mështjerrën e larme?
• Kasandrën a?
• Bash Kasandrën.
• Eu bre…

Shkuan te ahuri dhe lopa mungonte. Në borë nuk shihej asnjë gjurmë lopë. Shiheshin tri palë gjurmë çizmesh që dilnin deri në rrugën kryesore dhe pastaj humbnin, pasi bora ishte shkelë edhe nga vetura e këmbë të tjera. Shikuan nëpër katund, por askund nuk e gjetën lopën. E njoftuan policinë serbe për vjedhjen. Policët u gajasën së qeshuri. Muajt e fundit pothuajse çdo natë ndodhnin vjedhje në fshat dhe gjithmonë në kohën e serialeve. Policët shkuan deri në shtëpi dhe hynë në ahur. Pas nja gjysmë ore i morën babë e bir lidhur dhe i çuan në stacion, bashkë me një armë që thoshin ta kishin gjetë në ahur. Hajni e kish lënë pushkën, pasi e kish mbulu me kashtë, ia kishte veshë lopës dy palë çizme dhe kishte ikë me gjithë lopë.