Nga: Nazmi Jusufi

Kosova, si njëra nga ekonomitë më të reja dhe më energjike në rajonin e Ballkanit, po përballet me një udhëkryq historik ekonomik. Vitet e fundit, të karakterizuara nga pasiguri globale, krizë energjetike dhe presione inflacionare, kanë testuar qëndrueshmërinë e sistemit ekonomik të vendit. Megjithatë, në këtë sfond sfidues, Kosova ka treguar fleksibilitet dhe potencial për zhvillim të mëtejshëm.

Pasojat e krizës në ekonominë vendore

Krizat globale, përfshirë pandeminë dhe pasojat e luftës në Ukrainë, kanë ndikuar ndjeshëm në ekonominë e Kosovës. Inflacioni ka arritur nivele të pazakonta në vitet 2022 dhe 2023, duke goditur fuqinë blerëse të qytetarëve dhe duke rritur koston e jetesës. Produktet bazë ushqimore dhe energjia janë bërë barrë e rëndë për buxhetet familjare.

Qeveria ka ndërhyrë përmes masave mbështetëse sociale, por këto ndërhyrje kanë rritur barrën mbi buxhetin publik dhe kanë ngjallur diskutime mbi qëndrueshmërinë e politikave fiskale në afat të gjatë.

Rritja ekonomike dhe parashikimet për të ardhmen

Pavarësisht sfidave, Kosova ka ruajtur një ritëm të qëndrueshëm të rritjes ekonomike, me projeksione që flasin për një rritje prej 3.5% deri në 4.5% për vitin 2025. Kjo rritje mbështetet kryesisht në konsumin e brendshëm, investimet publike dhe remitancat nga diaspora të cilat vazhdojnë të jenë një shtyllë e fuqishme financiare për shumë familje.

Institucione si FMN dhe BERZH e vlerësojnë Kosovën si një ekonomi me potencial të lartë për zhvillim, për sa kohë që reformat strukturore vazhdojnë dhe thellohet bashkëpunimi ndërkombëtar.

Potenciali ekonomik dhe hapat e nevojshëm

Nëse Kosova synon ta përshpejtojë tranzicionin ekonomik dhe të tërheqë investime serioze, duhet të përqendrohet në disa shtylla kryesore:
• Zhvillimi i sektorit privat, veçanërisht i ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme;
• Energjia e rinovueshme dhe investimet në burime alternative për të zvogëluar varësinë energjetike;
• Digjitalizimi i ekonomisë dhe administratës, si parakusht për efikasitet dhe transparencë;
• Arsimi profesional dhe inovacioni, në përputhje me nevojat e tregut të punës dhe teknologjisë moderne.

Një e ardhme që kërkon vendime të guximshme

Kosova ndodhet në një periudhë kritike ku vizioni politik, reformat institucionale dhe mobilizimi i burimeve njerëzore do të përcaktojnë drejtimin e zhvillimit. Krizat kanë zbuluar dobësitë strukturore, por njëkohësisht kanë hapur dritare për transformim të qëndrueshëm. Me politikë të mençur, bashkëpunim rajonal dhe angazhim qytetar, Kosova mund të shndërrohet në një shembull suksesi ekonomik për të gjithë rajonin.