Shkruan: Prof. Dr. Fejzulla Berisha

Parashtrohet pyetja: “Pse ShBA dhe BE mbështesin integrimin ndërkombëtar të Kosovës?” është mjaft domethënëse, pasi nënvizon përkushtimin e këtyre aktorëve të rëndësishëm ndërkombëtarë për përfshirjen e Kosovës në skenën ndërkombëtare. Mbështetja e ShBA-së dhe BE-së për Kosovën rrjedh nga disa faktorë kryesorë:
Pas luftës së Kosovës në vitet 1998-1999, Ballkani u përball me tensione të vazhdueshme etnike dhe politike, veçanërisht ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. ShBA dhe BE kanë ndërhyrë shpesh për të ndërmjetësuar dialogun Kosovë-Serbi, një proces që synon njohjen reciproke dhe pajtimin.
Një Kosovë sovrane dhe e integruar në strukturat ndërkombëtare, sipas Perëndimit, do të ndihmonte në stabilizimin e marrëdhënieve në Ballkan dhe në reduktimin e rrezikut të konflikteve të reja.
Një shembull i këtij ndërmjetësimi është Marrëveshja e Brukselit (2013), që synonte krijimin e një rruge të përbashkët për integrimin e të dy vendeve në BE, duke e konsideruar integrimin e Kosovës në strukturat ndërkombëtare si një pjesë kyçe për sigurinë dhe stabilitetin rajonal.
Rusia dhe Kina, që kanë mbështetur Serbinë në mosnjohjen e Kosovës, kanë ndikuar në rajon përmes mbështetjes ekonomike dhe politike. Rusia ka përdorur të drejtën e vetos në Këshillin e Sigurimit të OKB-së për të bllokuar njohjen ndërkombëtare të Kosovës, duke synuar ruajtjen e ndikimit të saj në Ballkan dhe pengimin e zgjerimit të influencës perëndimore.
Për t’iu kundërvënë këtij ndikimi, BE dhe ShBA kanë organizuar takime të nivelit të lartë, si Dialogu i Berlinit (2019), ku përfaqësues të Kosovës dhe Serbisë u ftuan të bisedonin për një marrëveshje të qëndrueshme që do të çonte drejt sovranizimit të Kosovës dhe integrimit të saj në BE dhe NATO, struktura ku ndikimi rus është i kufizuar. Kosova ka përfituar gjithashtu nga programet e mbështetura nga BE dhe ShBA për forcimin e sundimit të ligjit dhe ndërtimin e institucioneve demokratike.
Për shembull, Misioni i BE-së për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX) ka punuar për përmirësimin e sistemit gjyqësor dhe luftën kundër korrupsionit, që janë të rëndësishme për një sovranitet të qëndrueshëm.
Ndërkohë, BE-ja ka ndihmuar edhe në monitorimin e zgjedhjeve në Kosovë, duke mbështetur zhvillimin e zgjedhjeve të lira e të ndershme dhe përforcuar stabilitetin demokratik të vendit.
Ekonomikisht, Kosova është pjesë e CEFTA-s, një marrëveshje që lejon lirinë e tregtisë mes vendeve të Evropës Juglindore.
Me mbështetjen e ShBA-së dhe BE-së, Kosova ka krijuar lidhje ekonomike me fqinjët e saj, duke rritur eksportet dhe zhvillimin ekonomik. Investimet perëndimore në infrastrukturë dhe energjetikë, të mbështetura nga ShBA dhe BE, kanë kontribuar në përmirësimin e kushteve ekonomike në vend dhe e kanë integruar më mirë atë në tregjet evropiane, një faktor kyç për stabilitetin dhe integrimin ndërkombëtar.
NATO, gjithashtu, ka pasur një mision të gjatë paqeruajtës në Kosovë që nga përfundimi i luftës. KFOR-i garanton një mjedis të sigurt në Kosovë, duke mbështetur paqen dhe stabilitetin, dhe duke sinjalizuar Serbisë dhe vendeve të tjera se Kosova është e mbrojtur dhe se nuk do të tolerohen kthimet në situata konflikti.
Procesi i dialogut Kosovë-Serbi është prioritet për ShBA dhe BE, duke u parë si një mekanizëm për të siguruar stabilitetin dhe sovranitetin e Kosovës, si dhe për t’i dhënë fund konflikteve të vjetra që pengojnë sigurinë rajonale.
Në përfundim, ShBA dhe BE e shohin integrimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare si një investim në paqen, stabilitetin dhe prosperitetin afatgjatë të Ballkanit. Me ndërhyrjet e tyre diplomatike, ekonomike dhe të sigurisë, ata synojnë të ndihmojnë në ndërtimin e një Kosove të fuqishme dhe të integruar, që do të kontribuojë në një Evropë më të sigurt dhe më të bashkuar, duke shërbyer si themel për zhvillimin demokratik të rajonit të Ballkanit dhe Evropës në tërësi.