Evropa duhet të ulë varësinë e saj nga Shtetet e Bashkuara dhe të shmangë përfshirjen në një përplasje midis Kinës dhe SHBA-së për Tajvanin, tha presidenti francez Emmanuel Macron në një intervistë duke u kthyer nga vizita treditore në Kinë.

Pasi kaloi rreth gjashtë orë me presidentin kinez Xi Jinping gjatë udhëtimit të tij, Macron theksoi teorinë e tij të”autonomisë strategjike” që Evropa, me sa duket e udhëhequr nga Franca, të bëhet një “superfuqi e tretë”.

Ai tha se “rreziku i madh” me të cilin përballet Evropa është që “kapet në kriza që nuk janë tonat, gjë që e pengon atë të ndërtojë autonominë e saj strategjike”.

Xi Jinping dhe Partia Komuniste Kineze kanë mbështetur me entuziazëm konceptin e Macron për autonomi strategjike dhe zyrtarët kinezë i referohen vazhdimisht atij në marrëdhëniet e tyre me vendet evropiane.

Udhëheqësit e partive dhe teoricienët në Pekin janë të bindur se Perëndimi është në rënie dhe Kina është në rritje dhe se dobësimi i marrëdhënieve transatlantike do të ndihmojë në përshpejtimin e kësaj tendence.

“Paradoksi është që si pasojë e situatave të vështira, ne besojmë se jemi thjesht ndjekës të Amerikës”, tha Macron në intervistë.

“Pyetja që evropianët duhet t’i përgjigjen … a është në interesin tonë të përshpejtojmë [një krizë] në Tajvan? Jo. Gjëja më e keqe do të ishte të mendosh se ne evropianët duhet të ndjekim këtë temë dhe të marrim shkas nga axhenda e SHBA-së dhe një reagim i tepruar kinez,” tha ai.

Njerëz pranë Macron thanë se ai ishte i lumtur që Pekini të paktën kishte pritur derisa të dilte jashtë hapësirës ajrore kineze përpara se të niste stërvitjen e simuluar “Rrethimi i Tajvanit”.

Bisedimet në Tajvan

Macron dhe Xi diskutuan “intensivisht” për Tajvanin, sipas zyrtarëve francezë që shoqëronin presidentin, i cili duket se ka marrë një qasje më positive sesa SHBA apo edhe Bashkimi Evropian.

“Stabiliteti në ngushticën e Tajvanit është i një rëndësie të madhe,” tha presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, e cila shoqëroi Macron për një pjesë të vizitës së tij, tha se ajo i tha Xi-t gjatë takimit të tyre në Pekin të enjten e kaluar.

“Kërcënimi i përdorimit të forcës për të ndryshuar status quo-në është i papranueshëm.”

Xi u përgjigj duke thënë se kushdo që mendonte se mund të ndikonte në Pekin në Tajvan ishte mashtruar.

Macron duket se është dakord me këtë vlerësim.

“Evropianët nuk mund ta zgjidhin krizën në Ukrainë, si mund të themi në mënyrë të besueshme për Tajvanin, ‘kujdes, nëse bëni diçka të gabuar ne do të jemi atje’? Nëse vërtet dëshironi të rrisni tensionet, kjo është mënyra për ta bërë atë”, tha ai.

Në takimin e tij trepalësh me Macron dhe von der Leyen të enjten e kaluar në Pekin, Xi Jinping u largua nga skenari vetëm për dy tema – Ukrainën dhe Tajvanin – sipas dikujt që ishte i pranishëm në dhomë.

Paralajmërim i ‘vasalëve’

Macron argumentoi gjithashtu se Evropa kishte rritur varësinë e saj nga SHBA për armë dhe energji dhe tani duhet të fokusohet në nxitjen e industrive evropiane të mbrojtjes.

Ai sugjeroi gjithashtu se Evropa duhet të zvogëlojë varësinë e saj nga “jashtëterritorialiteti i dollarit amerikan”, një objektiv kyç i politikës si të Moskës ashtu edhe të Pekinit.

“Nëse tensionet midis dy superfuqive nxehen … ne nuk do të kemi kohë dhe as burime për të financuar autonominë tonë strategjike dhe do të bëhemi vasalë,” tha ai.

Macron pretendoi se kishte “fituar tashmë betejën ideologjike për autonominë strategjike” për Evropën.

Ai nuk trajtoi çështjen e garancive të vazhdueshme të sigurisë së SHBA-së për kontinentin, i cili mbështetet shumë në ndihmën amerikane të mbrojtjes në mes të luftës së parë të madhe tokësore në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Si një nga pesë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe e vetmja fuqi bërthamore në BE, Franca është në një pozitë unike ushtarakisht. Megjithatë, vendi ka kontribuar shumë më pak në mbrojtjen e Ukrainës kundër pushtimit të Rusisë sesa shumë vende të tjera.