Shkruan Arben Dashevci, njohës te çështjeve të sigurisë

Siguria kibernetike është një përgjegjësi e përbashkët dhe na prek të gjithëve. Ne duhet të punojmë së bashku për të mbrojtur kombet tona dhe infrastrukturën dixhitale globale.” – Angela Merkel, ish kancelare e Gjermanisë

Një sulm kibernetikë është përpjekje e kriminelëve kibernetikë, hakerëve ose kundërshtarëve të tjerë dixhitalë për të hyrë në një rrjet ose sistem kompjuterik, zakonisht me qëllim të ndryshimit, vjedhjes, shkatërrimit ose ekspozimit të informacionit.

Sulmet kibernetike mund të synojnë një gamë të gjerë viktimash nga përdoruesit individualë tek ndërmarrjet apo edhe qeveritë.

Në botën e sotme të ndërlidhur, siguria kombëtare ka marrë një dimension të ri me rritjen e sulmeve kibernetike. Ndërsa teknologjia vazhdon të përparojë, po ashtu edhe kërcënimet e paraqitura nga aktorët keqdashës që kërkojnë të shfrytëzojnë dobësitë në hapësirën kibernetike.

Është e domosdoshme që t’i japim përparësi dhe të forcojmë mbrojtjen tonë kundër sulmeve kibernetike për të mbrojtur qytetarët ,infrastrukturën kritike dhe informacionin e ndjeshëm.

Ky shkrim ka për qëllim  të eksplorojë rëndësinë e sigurisë kombëtare përballë sulmeve kibernetike, duke theksuar nevojën tonë për mbrojtje të fuqishme, bashkëpunim ndërkombëtar dhe masa proaktive për të zbutur rreziqet që na kanosen si shtet.

Siguria kombëtare kundër sulmeve kibernetike është një shqetësim urgjent në epokën e sotme moderne. Me rritjen e mbështetjes në infrastrukturën dixhitale, duhet të njohim pasojat e mundshme të kërcënimeve kibernetike dhe të ndërmarrim hapa proaktivë për të mbrojtur shtetin tonë

Ky shkrim gjithashtu diskuton rëndësinë e sigurisë kombëtare në kontekstin e sulmeve kibernetike, duke theksuar nevojën për mbrojtje të forta, bashkëpunim ndërkombëtar dhe masa proaktive për të zbutur rreziqet.

Një nga argumentet kryesore për sigurinë kombëtare kundër sulmeve kibernetike është nevoja për mbrojtje të fuqishme. Duhet të investojmë në teknologjitë dhe infrastrukturën më të fundit të sigurisë kibernetike për të mbrojtur sistemet dhe rrjetet tona kritike.

Për shembull, krijimi i mureve të sigurta të zjarrit, zbatimi i protokolleve të enkriptimit dhe kryerja e auditimeve të rregullta të sigurisë mund të ndihmojë në identifikimin dhe adresimin e dobësive.

Për më tepër, trajnimi dhe edukimi i personelit mbi praktikat më të mira për sigurinë kibernetike mund të rrisë qëndrueshmërinë e përgjithshme të infrastrukturës dixhitale të një vendi.

Një aspekt tjetër thelbësor i sigurisë kombëtare kundër sulmeve kibernetike është bashkëpunimi ndërkombëtar.

Kërcënimet kibernetike i tejkalojnë kufijtë kombëtarë, duke e bërë thelbësore që kombet të bashkëpunojnë dhe të ndajnë informacione për t’i luftuar këto kërcënime në mënyrë efektive.

Duke krijuar partneritete me vende të tjera mike, mund të shkëmbejmë inteligjencë, të koordinojmë përgjigjet dhe të zhvillojmë kolektivisht strategji për të luftuar sulmet kibernetike. Marrëveshjet dhe kornizat ndërkombëtare, si Konventa e Budapestit për krimin kibernetikë, ofrojnë një platformë për bashkëpunim dhe na lehtësojnë ekstradimin e kriminelëve kibernetikë.

Siguria kombëtare kundër sulmeve kibernetike kërkon gjithashtu masa proaktive për të zbutur rreziqet. Duhet të investojmë në kërkime dhe zhvillim për të qëndruar përpara kërcënimeve në zhvillim.

Duke nxitur inovacionin dhe duke mbështetur startup-et e sigurisë kibernetike, mund të zhvillojmë teknologji të avancuara për të zbuluar dhe parandaluar sulmet kibernetike.

Për më tepër, krijimi i ekipeve të dedikuara të reagimit kibernetik dhe kryerja e simulimeve dhe stërvitjeve të rregullta mund të na ndihmojë në identifikimin e dobësive dhe përmirësimin e aftësive të reagimit ndaj incidenteve.

Si shembull:

Për të ilustruar rëndësinë e sigurisë kombëtare kundër sulmeve kibernetike, mund të shohim shembuj të botës reale.

Në vitin 2017, sulmi ransomware WannaCry preku mbi 200,000 kompjuterë në 150 vende, duke përfshirë infrastrukturën kritike si spitalet dhe sistemet e transportit. Ky incident theksoi nevojën për mbrojtje të fuqishme dhe masa proaktive për të parandaluar ndërprerje të tilla të përhapura. Në mënyrë të ngjashme, sulmi kibernetik SolarWinds në vitin 2020 komprometoi shumë agjenci qeveritare dhe organizata private, duke nënvizuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar në luftimin e kërcënimeve të sofistikuara kibernetike.

Në fund, Siguria kombëtare kundër sulmeve kibernetike është e një rëndësie të madhe në epokën e sotme dixhitale.

Duhet t’i japim përparësi mbrojtjes së qytetarëve, infrastrukturës kritike dhe informacionit të ndjeshëm duke investuar në mbrojtje të fuqishme, duke nxitur bashkëpunimin ndërkombëtar dhe duke zbatuar masa proaktive.

Duke adoptuar një qasje gjithëpërfshirëse për sigurinë kibernetike, mund të zbusim rreziqet, të pengojmë sulmuesit e mundshëm dhe të sigurojmë stabilitetin dhe qëndrueshmërinë e ekosistemeve dixhitale.

Vetëm përmes përpjekjeve tona  kolektive mund të mbrojmë sigurinë tonë kombëtare përballë kërcënimeve kibernetike në zhvillim.