Artan Lame

Midis 100 miliard galaktikave të Universit vijon të rrotullohet edhe Galaktika jonë, në të cilën midis 200 milion yjeve të saj vijon të rrotullohet edhe Dielli ynë, përreth të cilit vijon të rrotullohet prej 4 miliard vjetësh edhe Toka jonë, në të cilën prej një milion vjetësh lëvrin një specie dykëmbëshe që në latinçe i thonë “homo sapiens sapiens”, nja dymilion e gjysëm prej të cilëve zihen e krihen ditë e natë në një vend që prej 110 vjetësh i thonë Shqipëri.

Gjeni një gjysmë ore nge dhe hiquni mënjanë furtunës në gotë ku po mbytemi të gjithë, burgu, tenderi, korrupsioni, vula, Spaku, prona, shpia, avllia, hipoteka, gjykata, Beleri, avokati, droga, noteri, themelimi, rithemelimi antithemelimi, eskorta, hoteli, Dubai, Londra, komisioni, e plot e plot të tjera dhe shikoni që për inat tonë bota vazhdon të lëvizë pa e vrarë shumë mendjen. Ja, sot ma tërhoqi vëmendjen një lajm nga ato që në gjithë botën bëhen sebep luftrash, por që këtu për fat të mirë kthehet në qyfyr. Ambasadori i Bullgarisë, me flamur të Bullgarisë, shkoi në Pustec të Shqipërisë, t’i çojë ndihma fshatit që mban flamur të Maqedonisë. Bollëku që e ka zënë Pustecin këto vitet e fundit është i paparë. I deklaruar si maqedonas, me shtesën (i Veriut) që këmbëngulin t’ja shtojnë grekët sa herë e zënë në gojë, ai fshat merr paratë e shtetit shqiptar që do të tregohet xhymert me pakicat, merr ndihma nga Maqedonia që do të duket që mbështet pakicat e saj, merr edhe nga Bullgaria që i numëron për bullgarë.

Kam qenë vetë në Pustec dhe atje djelmuria nuk e vrisnin shumë mendjen, ishte na-nëm. Një vëlla kishte pasaportë bullgare, se dilnin në Evropë pa viza kur hyri Bullgaria në BE, tjetri e kishte pasaportën maqedonase. Ca të tjerë kishin provuar (me thënë të drejtën pa sukses) të shpalleshin edhe grekë. Shqipëria është plot gallata të tilla si ajo e egjiptianëve (!!!) që u shpikën në këtë vend dhe kërkuan që t’i njihte për të vetët Republika e Egjiptit, e cila tha s’kam punë me ta, apo vetë shqiptarët që deklarohen njëri me kombësi greke se ka zënë punë në Karpenis të Greqisë dhe vëllai tjetër shqiptar se rron në Bulqizë të Shqipërisë.

Nuk e kam këtë shkrim për këto çështje, por thjesht më tërhoqi vëmendjen dhe më kujtoi çorbën etnike (asgjë e keqe) që gëlonte dikur në vorbën osmane dhe që, kur me luftrat Ballkanike vorba u thye, çorba u derdh dhe secili prej mini-shteteve ballkanike lëshoi garuzhden të hante sa më shumë e të rritej. Të vetmit që nuk kishin jo garuzhde a lugë, por as lugë kafeje, ishin shqipot, të cilët siç kishin bërë jetë e mot që prej krijimit të Universit 13,7 miliard vjet të shkuara, vazhdonin të sherrosesin mes vedit. S’kishin as një gjuhë të njohur, as shkolla të tyret, as një zot të vetëm, as kishë a xhami që t’i mbidhte bashkë, as flamur e as libra në gjuhë të nënës, se siç thosh Faik beu “shqiptarit ja ka ngrënë dhia librat”. Dhe si të mos mbaronin këto, ishin edhe bandat e grekut e të bullgarit, të serbit e malazezit që bënin terror dhe përpiqeshin t’i bënin të deklaroheshin sipas dyfekut që kishte banda e radhës.

Që të mos ju duken përralla dimri këto, mendoni sot qindramijë shqiptarët që për hall pune a shkolle kanë ndërruar emrin lart e poshtë Ballkanit. Veç për një jetë më të mirë apo për shkollën e djalit, a për vëndin e punës e kanë bërë. Po kur? Tani, që shteti shqiptar ka 110 vjet që egziston, që përpiqet të na ngulë në kokë “oh sa mirë me qen shqiptar”, që ka shkolla e libra, që ka një shtet që na mbledh e një flamur që e shohim përditë! Po aso kohe që, le që s’kishte asnjë nga këto, por ishte edhe frika e dyfekut e masakrave, e përzënies nga vatra dhe ku më të shumtit as nuk e dinin veten se ç’ishin.

E kam vrarë mendjen gjatë për këtë punë dhe sa më shumë e vras, aq më shumë më rritet nderimi gati fetar për ata 30 a 50 a ndoshta shumë shumë, 100 burra të urtë që, prej mesit të shekullit XIX zunë fill të krijonin kombin dhe që mrekullisht, duke i patur të gjitha e të gjithë kundër, ja dolën. Janë ata burrat që ne tani jua zëmë emrat veç si emra rrugësh a shkollash, pa e kuptuar më se ishin njerëz prej vërteti, Jeronim de Rada, Naum Veqilharxhi, Zef Jubani, Kostandin Kristoforidhi, motrat Qiriazi dhe vëllezërit Frashëri, Petro Nini Luarasi e capak të tjerë, që u përmblodhën me një fjalë e u qojtën RILINDES. Zor se bëhen nja 50. Ja për lehtësi llogaritje po i quaj 100.

Ja dolën t’u fusin ndenjësve ngatërrestarë të këtyre maleve “virusin” e mrekullushëm të kombësisë. Ashtu me zë të ulët e me durim: -Ej, ti fshatari i maleve të Kolonjës nuk je elin a osman, je shqiptar. -Shqiptar, ç’është ky “jení bidad” (gjë e re)?! -Ja shihe, gjuha jote mund të shkruhet, ashtu sikundër elinçja apo turçja. Ja, shihe tek ky libri këtu, të shkruar në gjuhen që ti flet kur numëron bagëtinë e bën punët e bujqësisë, mund të shkruhet edhe fjala e Ungjillit të shenjtë.

Shkruan në kujtimet e tij Guri Sevo se “nga grekoman u bëra shqiptar kur m’u çel si një mbrekulli mejtimi që llafet që flisja mund të shkruheshin pa qenë nevoja t’i ktheje sefte në greqishten”. Kaq ishte magjia. Ai që e merrte “virusin”, djelmuria sefte, kthehej në fanatik i fesë së re që aso kohe u bë kombësia. Dhe virusi i përparonte aq shumë sa ai që e kish marrë një herë ishte gati edhe të vdiste për këtë fe të re, apo të kërkonte me ngulm që t’i bënte vënd mbi dhé kombit që po krijohej, siç vjershëronte Sali Butka “Ç’kërkon greku e bullgari / duk’ me qenë këtu shqiptari!”.

Le pastaj kur kuptuam që në këtë gjuhë edhe mund të vazhdonim të ziheshim e të sherrosesim siç na i donte mideja. Mjaftoi që kadiut t’i themi gjykatës, jatroit – doktor, valiut – prefekt, vatanit – atdhe, farmakut – ilaç, amanetit – testament dhe mund të vazhdonim t’i merrnim njësoj njëri-jatrit fytyrën në librin e fytyrës (facebook). Kjo e sherrosjes edhe pasi të bëhej Shqipëria, ishte e vetmja gjë që as e kishin parashikuar Rilindësit e as e kishin parë as në ëndërr, madje as ai midis tyre që e hodhi në letër dhe e ktheu në libër ëndrrën e vet, Sami beu me “Shqipëria ç’ka qenë ç’është e ç’do të bëhetë”.

Këto e të tjera si këto më shkojnë ndër mend kohë pas kohe kur mejtohem me nge, apo si sot kur dëgjoja atë lajmin e Pustecit. Dhe sa herë e mendoj, aq herë them se u do ngritur nga një shtatore atyre të paktëve burra që e bënë këtë mrekulli. Shtatore brënda truve tona se, kur jua bëjmë pe bronxi në më të shumtën e radhës vidhen për skrap.

O njerëz, qetohuni dhe do shikoni se sa e vockël është sherrnaja jonë a, në s’qetoheni dot, le të vazhdojmë të zihemi e sherrosemi, burgu, tenderi, korrupsioni, vula, Spaku, prona, shpia, avllia, hipoteka, gjykata, Beleri, avokati, droga, noteri, themelimi, rithemelimi, antithemelimi, eskorta, hoteli, Dubai, Londra, komisioni, deputeti, kryetari, drejtori, partia, Vipi, e njëmijë sherre që veç ne dijmë të çpikim; pooor mos harroni që kohë pas kohe të kujtoheni për ata 50 a 70 a 100 burrat që e bënë këtë vënd dhe ju ngulën në kokë gjyshërve tanë kokëshkretë fjalën shqipe. Shqipen, pa të cilët ne sot ndoshta do bënim të njëjtat sherre, por do t’i bënim ca në greqisht, ca në turqisht, në maqedonisht, në malazezisht, bullgarisht, rumanisht, në romanisht, në serbisht, në bosnjakisht a në egjyptianisht.