Shkruan: Prof. dr. Fejzulla BERISHA

Për të përmirësuar perspektivat e integrimit të Republikës së Kosovës në organizatat ndërkombëtare, është thelbësore që qeveria të ndërmarrë një qasje të plotë dhe të mbështetur në fakte, duke përfshirë hapa strategjikë në disa fusha kyçe. Përmes një analize të thelluar, mund të identifikohen fushat prioritare dhe masat konkrete që duhet të ndërmerren për të avancuar në këtë drejtim. Integrimi ndërkombëtar i Kosovës nuk varet vetëm nga përmbushja e kritereve teknike, por edhe nga faktorë politikë, diplomatikë dhe strategjikë.
Diplomacia aktive: Sigurimi i njohjeve ndërkombëtare. Kosova deri më sot është njohur nga më shumë se 100 shtete anëtare të Kombeve të Bashkuara, përfshirë shumicën e vendeve të BE-së dhe ShBA-në. Megjithatë, disa vende kyçe, përfshirë pesë anëtarë të BE-së (Spanja, Sllovakia, Qiproja, Greqia dhe Rumania), ende nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës. Për të përshpejtuar procesin e njohjeve, Kosova duhet të përqendrohet në përforcimin e diplomacisë bilaterale dhe multilaterale. Kjo përfshin zhvillimin e marrëdhënieve të qëndrueshme me vendet që nuk e kanë njohur ende pavarësinë e saj, si dhe sigurimin e mbështetjes nga organizata ndërkombëtare të rëndësishme si OKB, BE, OSBE dhe UNESCO, etj.
Rasti i UNESCO-s dhe INTERPOL-it: Para disa viteve, Kosova u përpoq të bëhej anëtare e UNESCO-s, por nuk arriti të sigurojë votat e nevojshme. Pavarësisht kësaj, vazhdimi i përpjekjeve diplomatike në këto organizata do të ishte një hap strategjik për njohjen e mëtejshme të Kosovës dhe për përfshirjen në forumet ndërkombëtare që luajnë rol të rëndësishëm në politikën globale. Veçanërisht, anëtarësimi në INTERPOL është një domosdoshmëri për bashkëpunimin ndërkombëtar në fushën e sigurisë.
Njohja nga shtetet anëtare të OKB-së: Për të siguruar njohjen nga vendet që ende nuk e kanë njohur, qeveria e Kosovës duhet të përqendrohet në forcimin e marrëdhënieve me shtete si India, Kina dhe Rusia. Këto vende, si anëtarë të përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, kanë një ndikim të madh në pranimin e Kosovës në këtë organizatë.
Zbatimi i reformave demokratike dhe të shtetit të së drejtës: Një nga kërkesat kryesore të BE-së dhe institucioneve të tjera ndërkombëtare për anëtarësimin e vendeve të reja është përmbushja e standardeve të shtetit të së drejtës, demokracisë dhe të drejtave të njeriut. Për Kosovën, kjo përfshin reformimin e sistemit gjyqësor, rritjen e transparencës dhe luftën kundër korrupsionit.
Lufta kundër korrupsionit: Indeksi i Perceptimit të Korrupsionit (CPI) nga Transparency International e ka renditur Kosovën në pozicione relativisht të ulëta krahasuar me vendet e rajonit. Rritja e përpjekjeve për të luftuar korrupsionin dhe për të ndërtuar një sistem drejtësie të pavarur është kyçe për përmbushjen e kërkesave ndërkombëtare.
Transparenca dhe efikasiteti i institucioneve shtetërore: Qeveria e Kosovës ka ndërmarrë disa hapa për të rritur transparencën dhe përgjegjshmërinë e institucioneve, por ende mbetet punë për të bërë. Kjo përfshin përmirësimin e proceseve të prokurimit publik, si dhe rritjen e efikasitetit të sistemit të drejtësisë, për të ndërtuar besim në komunitetin ndërkombëtar dhe për të përmbushur kërkesat e BE-së për sundimin e ligjit.
Angazhimi në dialogun me Serbinë: Normalizimi i marrëdhënieve. Një çështje e rëndësishme për integrimin ndërkombëtar të Kosovës është dialogu me Serbinë për normalizimin e marrëdhënieve. Ky proces, i ndërmjetësuar nga BE, është një kërkesë thelbësore për përparimin drejt anëtarësimit në BE dhe organizata të tjera ndërkombëtare.
Marrëveshjet e Brukselit: Kosova dhe Serbia kanë nënshkruar disa marrëveshje nën ndërmjetësimin e BE-së, përfshirë marrëveshjen e vitit 2013 për normalizimin e marrëdhënieve. Megjithatë, zbatimi i këtyre marrëveshjeve ka qenë i ngadaltë (dekorativ-deklarativ), dhe përparimi në këtë proces është një element kyç për sigurimin e mbështetjes ndërkombëtare.
Rëndësia e normalizimit të marrëdhënieve për integrimin në BE: Normalizimi i marrëdhënieve me Serbinë është një nga kushtet kryesore që BE ka vendosur për anëtarësimin e Kosovës në këtë organizatë. Përparimi në këtë dialog mund të shërbejë si një katalizator për integrimin në BE dhe për përmirësimin e marrëdhënieve ndërkombëtare në tërësi.
Rritja e bashkëpunimit rajonal dhe ndërkombëtar: Një politikë e jashtme e orientuar nga rajoni dhe partnerët strategjikë. Kosova duhet të forcojë marrëdhëniet me vendet e Ballkanit Perëndimor dhe të marrë një rol më proaktiv në nismat rajonale. Përmes angazhimit në nisma si Procesi i Berlinit dhe Marrëveshja CEFTA, Kosova mund të përforcojë pozicionin e saj në rajon dhe të tregojë angazhimin për bashkëpunim dhe zhvillim ekonomik.
Procesi i Berlinit dhe CEFTA. Marrëveshjet si CEFTA ofrojnë mundësi për integrimin ekonomik të Kosovës në rajon dhe për rritjen e shkëmbimeve tregtare. Kosova duhet të vazhdojë të shfrytëzojë këto mundësi për të forcuar marrëdhëniet rajonale dhe për të përmirësuar zhvillimin e saj ekonomik.
Aleatët strategjikë: Marrëdhëniet me ShBA-në dhe vendet kryesore të BE-së janë thelbësore për mbështetjen ndërkombëtare të Kosovës. ShBA-ja ka qenë mbështetësi kryesor i pavarësisë së Kosovës, dhe vazhdimi i bashkëpunimit me këtë aleat strategjik është thelbësor për avancimin në organizatat ndërkombëtare.
Rritja e kapaciteteve diplomatike dhe lobuese. Kosova duhet të rrisë kapacitetet e saj diplomatike dhe të investojë në ndërtimin e një rrjeti të fuqishëm lobimi në vendet kyçe. Rritja e përfaqësive diplomatike në vendet strategjike dhe krijimi i një rrjeti ndërkombëtar për lobim është një nga hapat më të rëndësishëm për të siguruar mbështetje për çështjet e Kosovës në arenën ndërkombëtare.
Promovimi i imazhit ndërkombëtar .Një element kritik për integrimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare është imazhi që projekton në arenën globale. Një fushatë për promovimin e Kosovës si një shtet demokratik, multietnik dhe ekonomikisht të qëndrueshëm, do të përmirësojë perceptimin ndërkombëtar dhe do të rrisë mbështetjen për integrimin e saj.