Akademia Suedeze e Shkencave sivjet shpërbleu me çmimin Nobel për Letërsi, autorin austriak Peter Handke, një mbështetës i gjenocidit dhe luftërave në ish-Jugosllavi nën regjimin e Sllobodan Millosheviqit.

Ndarja e Nobelit për Handke u cilësia vendim skandaloz nga përfaqësuesit e institucioneve të Kosovës por edhe nga njohës të letërsisë botërore. Madje, në Prishtinë të hënë pritet të mbahet protestë para Ambasadës së Suedisë, duke kërkuar anulimin e Nobelit për Letërsi 2019.

Për profesorin Bardh Rugova, ndarja e Nobelit për Letërsi 2019, për shkrimtari austriak Peter Handke, është zgjedhje e gabuar dhe shumë e dëmshme.

Sipas tij, e njëjta vë në pikëpyetje rolin e artit për njerëzimin. “Ekziston edhe ana tjetër e problemit, që është ana njerëzore, humane e këtij shkrimtari, një mbështetës i gjenocidit dhe luftërave në ish-Jugosllavi, nuk besoj se do të mund të kualifikohej për të marrë çmim dhe për t’u bërë shembull për diçka. Kjo vë në dilemë arsyen pse japin çmime, çka dëshirojmë si komunitet njerëzor të arrijmë përmes këtyre çmimeve. Dhe në këtë kuadër, e quaj, për hesapin tim një zgjedhje shumë të gabuar dhe të dëmshme e cila mbi të gjitha vë në pikëpyetje rolin e artit për njerëzimin”, thotë ai.

Rugova thotë të ketë lexuar një libër nga Peter Handke, dhe sipas tij, nuk ishte ndonjë vlerë e tillë sa të meritonte një çmim të këtij niveli. Ai thotë se ka pasur edhe raste të tjera kur Nobeli i është ndarë personave që nuk kanë pasur ndonjë vlerë, mirëpo, ai thekson që këtë e vendosë juria dhe është përgjegjësi e tyre. Sipas Rugovës, një rast i tillë si i Peter Handke duhet vetëm të shpërfillet.

“Si njëri që merret me komunikimin, përgjithësi me gjuhën unë do të kisha thënë të gjithëve që nuk ekziston diçka si reklamë negative, çdo manifestim vetëm e bën më interesant autorin.. Unë mendoj që duhet të shpërfillet”, thotë ai.

Ndërsa regjisori Ben Apolloni, i ka thënë KosovaPress-it, se të hënën nga ora 11:00, do të organizohet protestë para ambasadës suedeze në Prishtinë, për të kërkuar anulimin e Nobelit për Letërsi 2019.

Anulimin e vendimit të Akademisë Suedeze e ka kërkuar edhe Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, si “akt mirëkuptimi e solidariteti me të gjithë popujt e botës që luftojnë për liri dhe vlera demokratike”.

AShAK është shprehur e zhgënjyer thellësisht me ndarjen e sivjetshme të çmimit Nobel për Letërsi për shkrimtarin austriak, Peter Handke.

“Peter Handke nuk ishte në anën e drejtë të historisë së popujve të Ballkanit dhe as të Kosovës; nuk ishte në anën e ndritshme të ideve, por gjeti strehë në anën e errët të ngjarjeve tragjike të Ballkanit”, thuhet në reagimin e Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës.

Për ndarjen e Nobelit për Letërsi 2019, ka reaguar edhe presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, sipas të cilit, vendimi i Nobel ka sjell dhimbje të pamasë te viktimat e panumërta.

“Ai gjenocid në Bosnjë dhe Kosovë e kishte një kryes. Handke zgjodhi që t’i mbështes kryesit e krimit”, ka shkruar Thaçi në Twitter.

Edhe Ministria e Punëve të Jashtme të Kosovës ka reaguar duke thënë se Komiteti i Nobel’it i ka dhënë çmimin njeriut të gabuar. Menjëherë pas vendimit të Akademisë Suedeze, ka reaguar edhe ambasadorja e Kosovës në Nju Jork, Vlora Çitaku duke e konsideruar skandaloz vendimin e komitetit Nobel për të shpërblyer shkrimtarin Peter Handke.

Sipas saj, ky vendim është absurd dhe i turpshëm Handke ishte një njeri që lavdëroi “Kasapin e Ballkanit” dhe ka mbështeti regjimin e tij gjenocidial.

Ndërsa sot, Çitaku ka shkruar se duhet t’i marrim të gjitha email adresat e anëtarëve të akademisë që lejuan që një mohues i gjenocidit ta fitojë çmimin Nobel dhe t’u dërgojmë atyre emrat dhe fotografitë e të gjitha viktimave në Bosnje e Kosovë.

Edhe Rrjeti i Grave të Kosovës i është bashkuar zërave vendorë dhe atyre ndërkombëtarë duke dënuar ashpër ndarjen e çmimit për shkrimtarin austriak, Peter Handke.

Jo vetëm institucionet e Kosovës, por edhe profesorë botërorë nuk janë pajtuar me këtë vendim. Profesoresha në universitetin e Nju Jork-ut, Ana Di Lellia, ka thënë se ishte i akuzuar për mbrojtjen e Millosheviqit. Ajo ka shkruar se në funeralin e presidentit serb Handke kishte thënë “Unë nuk e di të vërtetën. Por unë shoh. Unë dëgjoj. Unë ndiej. Më kujtohet. Kjo është arsyeja pse unë jam këtu sot, afër Jugosllavisë, afër Serbisë, afër Sllobodan Millosheviq”.

Revokimin e Çmimit Nobel për Letërsi 2019 për Peter Handke e kanë kërkuar edhe nënat e Srebrenciës.

Reagime ka pasur edhe nga institucionet e Shqipërisë, ku kryeministri Edi Rama e ka quajtur të turpshëm vendimin e Komitetit të Nobelit, ndërkohë që Akademia e Shkencave atje ka thënë se është absurde që një akademi që promovon paqen, të vlerësojë me Nobel dikë që nxit urrejtjen.

Dy ditë më parë, në Akademinë Suedeze në Stokholm u ndanë çmimet “Nobel” për letërsi ku shkrimtarja polake Olga Tokarczuk është fituese për vitin 2018, ndërsa autori austriak Peter Handke për çmimin “Nobel” në letërsi 2019.

Pas reagimeve të jashtëzakonshme që shkaktoi dhënia e Nobelit të sivjetshëm të letërsisë shkrimtarit Peter Handke, një përkrahës i regjimit të Sllobodan Milloshevicit, foli dhe Akademia Suedeze.

Sekretari i përhershëm i saj, Mats Malm, ka thënë për New York Times se komiteti i bën përzgjedhjet mbi baza letrare dhe estetike dhe se “nuk është mandati i akademisë të balancojë cilësinë letrare kundrejt konsideratave politike”./kp/