Vesel Rexhep Haxha-Galica atdhetar, luftëtar dhe mentar i shquar (3)

Shkruan: Bedri TAHIRI

Ai që ndërton me djerës, mbron me gjak.
(Populli)

Në Kosovë Lufta e Dytë Botërore qe edhe më e komplikuar dhe më e ngatërruar. Këtu u bë mishmash i vërtetë, sa, siç i thonë një fjale, nuk e njihte qeni të zonë. Kur u përzunë nazifashistët, mbi trupin e saj të përgjakur u lëshuan si lukuni ujqërish grabitçarë brigada të shumta partizanoçetnike. Këtë hile e kuptuan shpejt edhe shqiptarët, të cilët u tubuan rreth tribunit Shaban Palluzha* dhe i dolën zot atdheut. Brigadës së tij iu bashkëngjitën të gjithë ata që e ndjenin veten shqiptarë…

Grupi i Galicës, i prirë nga Rifat Galica*, e ku bënte pjesë edhe Vesel Haxha, përherë u gjend në vijën e parë të frontit. Pas betejave të përgjakshme, të zhvilluar në Rezallë, në Likoc, në Makërmal, në Abri, në Polac e në Kryshec, ata u nisën drejt Llaushës. Kapërcimi i lumthit të fryrë ishte gati i pamundur, sepse cerberët kishin zënë kodrën matanë. Plumbat të kositnin. Veseli u turr i pari mbi vig dhe kaloi pa pengesa. Pas tij vrapuan edhe të tjerë, shumica nëpër ujë. Aty, të Klysyra, mori plagë të rëndë Hamzë Haziri i Galicës, i cili më vonë ndërroi jetë në Runik. Të Qarkajt e Rakinicës u zhvillua një luftë e rreptë, ku mbetën përplot çetnikë të vrarë e të plagosur…Kur arritën në Radishevë u dha komanda për t’u shpërndarë…

“Lufta më e madhe në mes Nacionalistëve shqiptarë në një anë dhe serbëve çetnikë e disa komunistëve shqiptarë në anën tjetër, të udhëhqur nga Bashkimi Sovjetik, si supërfuqi e dytë në botë, u zhvilla në Drenicë prej 20 janar deri më 21 shkurt 1945. Lufta e Drenicës ishte një mrekulli e rrallë në trojet shqiptare, luftëtarë vullnetarë pa uniformë, bile as vetë komandanti nuk pati as këpucë as çizme, por me tesha nga zhguni dhe me opinga lëkure të lopës”.

Si shumica e luftëtarëve edhe Vesel Haxha kishte ndarë mendje të qëndronte maleve dhe të mos dorëzohej. Me të ishte edhe Sahit Syla. Zakonisht rrinin matanë Bregut. Një ditë, befas, u gjenden të rrethuar në një copë të vogël mali afër Gurinës. Partizanoçetnikët i kishin vu në shenjestër, por këta ua grabisin. E qëllojnë mitralozgjiun dhe pasi ua hodhën një bombë arrijnë të tërhiqën e të futën thellë në malin me gurë brincakë përballë Gurrecit. Nga aty rezistojnë më lehtë dhe pasi vrasin disa prej tyre kalojnë në Ashlan e pastaj në Sordov. Kur bie terri nisën sërish për në Radishevë. Para shtëpisë së Xhemë Tërnafcit shohin rojën, por, për hir të familjarëve, nuk e qëllojnë. Asaj rruge kalojnë në Kërligatë ku bashkohen me shokë dhe qëndrojnë plot tri javë. Sërish shpërndahen. Një natë buajnë te Jetullah Kotorri e të nesërmen arrijnë në Galicë. Pasi qëndrojnë edhe disa ditë në male, bëhet amnistia e përgjithshme dhe bien në dorë..
Veselin një muaj e mbajnë në burgun e Skënderajt. Aty i bie tifoja dhe detyrohen ta lirojnë. Sëmundja e mallkuar e lodhi aq shumë sa u bë asht e lëkurë dhe erdhi në 35 kg.

As në ditët e lirisë së rreme ky atdhetar nuk u shpërblye nga fati. Atë përherë e përcollën zezona të reja… Pushteti sllavokomunist e pati halë në sy. Derisa u shpërngul në Sfaraçak të Vushtrrisë, më 1964, shërbeu imam në Galicë. Të njëjtën detyrë e kreu edhe në Svaraçak. Atje vdiq dhe u varros më 1974.
Të mos harrojmë se ky personalitet, pas veprimtarisë së tij luftarake, e pati edhe atë diturore e mjeshtërore. Ishte i hollë nga mendja dhe çka i shihte syri ia punonte dora. Ka qenë mjeshtër i përsosur i shpatave për vegje. Ato ia quan zërin aq larg, edhe përtej Drenicës, saqë u bë i njohur edhe me emrin tjetër: Vesel Shpata.

Mendjehollësia e tij hetohej edhe nëpër ndeja e kuvende burrash. Ajo shoqërohej edhe me guximin. Kështu, kur erdhën Brigadat shqiptare të Malë Sadikut në Galicë, u ndalen dhe pushuan të Kodra e Haxhisë. E ftuan popullin dhe e mbajtën një fjalim. Aty, pos tjerash u tha se tash e tutje nuk do të këtë problem, sepse jemi vëllaznue me serbët. Në të përfunduar Veseli e kërkoj fjalën dhe tha:
– Më vjen keq prej jush se ne e kemi provuar shkaun dhe sot e shtatëqindmijë vjet atë nuk mund ta bëjmë vëlla!
– Edhe mua më vjen keq qe ta dhashë fjalën se përndryshe do ta jipja plumbin në kokë!-ia kishte kthyer komandanti i zemëruar.
Ose, ta zëmë njëherë tjetër, kur njëfarë Smajl majori i Dukagjinit, në një tubim në Galicë, kishte folur e folur për vëllaznim-bashkimin, sa këtij i erdhi në fyt dhe i tha:
– Ka qenë një rrogtar, të cilin zotëria e përdorte për çdo punë. Ai i shkreti, kur nisej për punë, ia thoshte këngës në gjuhën e vet, por, kur afrohej tek dyert e zotërisë detyrohej ta mbyllte gojën dhe t’i harronte të gjitha.
– O mixhë, ti po kërkon sot me e martue djalin e nesër me të lind fëmijë!
– Jo mixho, jo, veç po ta jap besën e shqiptarit se sot e pesëdhjetë vjet reja nuk ka me pas fëmijë!!!
“Më 1964, unë e kundërshtova babanë që vendosi për ta lëshuar Galicën. Por, kot. Vendimi i tij qe i prerë dhe pati të drejtë. “Biro, njeriu duhet të shohë përtej kodrave, fëmijët duhet shkolluar, andaj duhet afuar sa më afër shkollës e sa më afër dijes. Kjo është arsyeja pse po e lëshojmë vendlindjen, të cilën nuk duhet harruar kurrë”. Kështu më tha ai atëbotë dhe kishte pasur të drejtë,- rikujton sot djali i tij, Rexhepi, i cili edhe vetë, besnikërisht e ruajti dhe ia përcolli amanetin. Pra, dashurinë e madhe të xha Veselit për shkollim dhe arsimim e ruajti si sytë e ballit edhe Rexhepi, djemtë e të cilët kanë arritur majat e shkencës dhe tekologjisë bashkëkohere.
Nga ky lis rrënjëthellë sot kanë bulëruar degë e sytha të shumtë. Ata, me armë ndihmuan luftën çlirimtare të UÇK-së, me gjak mbëltuan Lirinë dhe me dije po e kurorëzojnë mençurinë!!!

(Vijon nesër/ Fusnotat i ka hequr redaksia)