Afrimi i vazhdueshëm midis Presidentit të SHBA Donald Trump dhe homologut të tij rus Vladimir Putin duket se po ecën me shpejtësi paralelisht me përkeqësimin e marrëdhënieve të SHBA me Ukrainën dhe partnerët e saj historikë evropianë. Përveç dyshimeve për aftësinë e ushtrisë së Kievit për të qëndruar pas pauzës në shkëmbimin e inteligjencës dhe ndihmën ushtarake të vendosur nga Uashingtoni, kancelaritë e Kontinentit të Vjetër po pyesin tani për mundësinë që në një të ardhme jo aq të largët Amerika, gjithnjë e më shumë një rivale sesa një aleate, mund të vendosë të “fikë” sistemet e mbrojtjes dhe armatimet e furnizuara në Evropë. Në hijen e përshkallëzimit të tensioneve midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara mbi angazhimet e NATO-s dhe luftës në Ukrainë, një mit i vazhdueshëm për F-35 Lightning II ka shpërthyer në internet: nocioni se Pentagoni ka futur një “çelës vrasës” në avionin luftarak të gjeneratës së pestë, duke e lejuar atë të çaktivizojë nga distanca ose të operojë nga të gjitha avionët e huaj.

Skenari shqetësues

Skenari shqetësues u trajtua orët e fundit nga Financial Times, e cila raportoi shqetësimet e ngritura nga ekzistenca e “çelësave të mundshëm të vrasjes”, “çelësave” realë sekretë që amerikanët mund të aktivizonin për të imobilizuar avionët dhe armët e prodhimit të tyre në kontinentin evropian. Një hipotezë që sipas ekspertëve, nëse jo në versionin e saj më ekstrem, tashmë do të ishte e realizueshme nëpërmjet përdorimit të kodeve të thjeshta softuerike. Avionët luftarakë F-35 dhe F-16 të blerë nga Uashingtoni janë ndër avionët luftarakë për të cilët shqetësohen aleatët e Amerikës. Analisti i mbrojtjes Sash Tusa pyet se çfarë kuptimi ka, për shembull, që Danimarka të dërgojë avionë të prodhuar nga SHBA për të mbrojtur Grenlandën nëse Shtëpia e Bardhë nuk e dëshiron këtë. ” Problemi me sistemet e pajisjeve të avancuara,” shpjegon Tusa, ” është se ata kanë nevojë për shumë mbështetje nga furnitorët” dhe nëse kjo mungon “ata ndalojnë së punuari, nëse jo menjëherë, shumë shpejt “.

“Çelësat e vrasjes”

Burime të tjera shqetësimi përfshijnë dronët amerikanë Reaper të përdorur nga shumë shtete evropiane dhe sistemin e parandalimit bërthamor të Mbretërisë së Bashkuar, i cili mbështetet në nëndetëse të armatosura me raketa balistike Trident D5 të furnizuara nga SHBA. Analiza e “Financial Times”, megjithatë, thekson se frika në Kontinentin e Vjetër nuk ka të bëjë aq shumë me sisteme të veçanta të armëve, sesa me mundësinë që Uashingtoni ” do të tërheqë mbështetjen për komunikimin dhe ndarjen në çdo platformë, nga avionët luftarakë te helikopterët Chinook dhe Apache, si dhe sistemet e mbrojtjes ajrore si Patriot”. Gazeta britanike thekson se ekzistenca e “çelsave të vrasjes” mund të mos jetë aq e rëndësishme duke pasur parasysh se avionët dhe armët e tjera të sofistikuara, duke përfshirë sistemet antiraketë dhe dronët, varen tashmë nga pjesët rezervë dhe përditësimet e softuerit të dërguar dhe lëshuar nga Shtetet e Bashkuara, të cilat mund të ndryshojnë efektivisht vendimet e saj në çdo kohë. Kjo u pa në Afganistan midis 2020 dhe 2021, kur, brenda pak javësh nga njoftimi i Uashingtonit për tërheqjen e tij nga Kabuli, avionët luftarakë u ndaluan për shkak të fluturimit të kontraktorëve dhe kontraktorëve .

Raporti

Sipas një raporti të publikuar nga Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes në Stokholm , midis 2019 dhe 2023 SHBA përbënin 55% të importeve të pajisjeve ushtarake të Evropës, duke u rritur ndjeshëm nga 35% në pesë vitet e mëparshme. Ndërkohë që asnjë porosi amerikane për armë nuk është anuluar deri më tani, pritet që në vitet e ardhshme vendet evropiane të kërkojnë të arrijnë një pavarësi më të madhe, me pasoja për eksportet amerikane që ekspertët i kanë cilësuar si ” katastrofike “. Parashikimet që Shtëpia e Bardhë nuk i ka marrë parasysh për momentin.