Shkruan: Nazmi Jusufi

Në shtetet demokratike, zgjedhjet nuk janë fundi i procesit politik, ato janë vetëm fillimi. Ajo që vjen pas tyre është thelbësore për stabilitetin dhe funksionalitetin e shtetit: konstituimi i institucioneve.
Nëse këto institucione nuk formohen në kohë, ose pengohen përmes pazareve politike, atëherë kemi të bëjmë me një gjendje të paralizës institucionale – një “sëmundje” që ngadalë, por sigurt, e gërryen shtetin nga brenda.

Sot, më shumë se kurrë, Kosova po përballet me sfidën e mungesës së institucioneve të plota dhe funksionale. Situata e krijuar pas zgjedhjeve, me zvarritje në formimin e Kuvendit apo të Qeverisë, nuk është thjesht një çështje procedurale apo teknike. Ajo është një krizë e vërtetë politike që ndikon direkt në jetën e qytetarëve, në funksionimin e drejtësisë, në marrëdhëniet ndërkombëtare dhe mbi të gjitha, në legjitimitetin e vet shtetit.

Pa Kuvend të konstituuar, nuk ka ligje të reja, nuk ka mbikëqyrje parlamentare, nuk ka përfaqësim të qytetarëve. Pa Qeveri funksionale, nuk ka politika publike, nuk ka buxhet, nuk ka vendimmarrje për çështje jetike. Dhe kur këto institucione nuk janë në funksion, shteti nuk është më një organizëm i gjallë, por një strukturë e ngrirë, e paaftë për të vepruar.

Përtej pasojave praktike, ka edhe një rrezik tjetër shumë më serioz: rënia e besimit të qytetarëve në sistem. Një popull që sheh se institucionet nuk merren me hallet e tij, që sheh se klasa politike i përdor zgjedhjet vetëm si mjet për pushtet, e jo si përgjegjësi për të qeverisur, fillon të largohet nga proceset demokratike. Kjo është rruga më e shkurtër drejt apatisë, zhgënjimit, e në fund të fundit, drejt destabilizimit.

Kjo situatë nuk mund të konsiderohet më si normale. As nuk mund të relativizohet me justifikime të lodhshme për “negociata politike” apo “marrëveshje ndërpartiake”. Kushtetuta është e qartë: institucionet duhet të konstituohen në afatet e përcaktuara. Çdo tejkalim i tyre është jo vetëm shkelje e rendit kushtetues, por edhe shenjë e mungesës së vullnetit për të ndërtuar një shtet funksional.

Prandaj, është koha që qytetarët, shoqëria civile, media dhe të gjithë faktorët relevantë, të ushtrojnë presion të qëndrueshëm mbi klasën politike për të përmbushur detyrat kushtetuese. Shteti nuk është pronë e partive. Shteti është përgjegjësi ndaj qytetarëve.

Një shtet pa institucione është një shtet në krizë të thellë. Një shtet në paralizë nuk mund të ecë përpara. Dhe një shtet që nuk ecën përpara, është i destinuar të kthehet prapa.