Ekrem Bardha përherë në shërbim të çështjes shqiptare.

Prof. Elez Osmani

Njeriu që i takoi shtatë Presidentë të SHBA-ve.

“Nësa ka diçka që më ka ndjekur gjithë jetën, edhe në kohë fatkeqësish, edhe në kohë suksesi, është pikërisht dashuria për Atdheun. Jeta në demokracinë amerikane më bëri të reflektoj mbi shumë gjëra. Kuptova që nuk duhet të hakmerremi për të shkuarën, por të punojmë për të ardhmen, të ndihmojmë në përparimin dhe mbarëvajtjen e Atdheut tonë. Çdo shqiptar duhet të pyesë veten ç’ka bërë dhe ç’duhet të bëjë për Shqipërinë dhe Kosovën. Së bashku kemi shumë për të bërë…” -Ekrem Bardha.

Në librin e fundit, “E vërteta, pavarësia e Kosovës, Amerika dhe diaspora” të z. Ekrem Bardha, një njeri që tërë jetën ia ka kushtuar çështjes shqiptare, lirisë së Kosovës dhe demokracisë së Shqipërisë, gjendjes së shqiptarëve nën Maqedoninë, si dhe jetës së shqiptarëve kudo që jetojnë, por në mënyrë të veçantë veprimtarisë atdhetare të Mërgatës shqiptare në SHBA për lirinë e Kosovës. Prandaj, vepra e tij, thuajse një kronikë jetësore e autorit Ekrem Bardha, në radhë të parë është një burim informacioni i pashtershëm, jo vetëm për rolin e secilit shqiptar, edhe si individ, por edhe të gjitha format e organizimit të mërgatës shqiptare atje, në shërbim të luftës për liri të shqiptarëve të Kosovës. Në veprimtarinë e tij për ta bërë të njohur çështjen shqiptare, edhe sot e kësaj dite e pa zgjidhur, Ekrem Bardha nuk është lodhur shumë, se cilët organizime , parti, shoqata, apo forma të tjera të organizimit kanë punuar, por është marrë me çështjen se si të ndihmohet çështja shqiptare nga administrata më e fuqishme në botë, ajo amerikane. Në mbështetje të te dhënave që ka botuar të libri i tij i fundit, del se gjatë gjithë veprimtarisë së tij nuk ka kursyer asgjë, jo vetëm ai, por edhe familja, që nga koha kur kishte migruar në SHBA. Një i ri, që kishte arritur të ikte nga shërbimi ushtarak në Shqipëri, një familjar, vëllain e të cilit, Sami Bardhën, e kishte pushkatuar sistemi, e kishte pasur të qartë se jeta e më tejshme në atdhe ishte e pamundur. Prandaj, mërgimi i tij, siç mund të kuptohej, edhe për shumë familje të tjera atdhetare, ishte diçka e domosdoshme, për të mos thënë e pashmangëshme, ngase në mënyrën si po ecnin gjerat, në Shqipërinë socialiste, mundësia për të bërë jetë normale dhe me dinjitet ishte e pamundur.
Në SHBA, kishte provuar të gjitha punët e mundshme, derisa kishte arritur të krijonte të mira materiale, për të krijuar mundësi që të bëhej vetë bartës i organizimit të punës dhe të familjes. Kishte arritur që të botonte gazetën Iliria, një kohë shumë të gjatë, por veprimtaria e tij themelore ishte angazhimi për të krijuar mundësi që administrata amerikane të vihej në mbështetje të çështjes shqiptare. Për herë të parë, në vitin 1986, e kishte takuar Presidentin e parë amerikan, Nikson, nga i cili kishte kërkuar që të mos lejonte copëtimin e mëtejmë të shtetit shqiptar, ngase qeveria e kolonelëve grekë, që kishte ardhur në pushtet në Greqi, kishte shfaqur hapur pretendimet e tyre për territoret shqiptare në jug të vendit. Presidenti Nikson, pasi e kishte dëgjuar me vëmendje, i kishte premtuar se Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nuk do ta lejonin një gjë të tillë. Ky ishte takimi i parë me një President amerikan në shërbim të interesave të Shqipërisë. Gjashtë Presidentët e tjerë të SHBA-ve, që i kishte takuar, para tyre kishte paraqitur gjendjen e Kosovës, jo vetëm gjatë Luftës së UÇK-së, jo vetëm pas përfundimit të kësaj lufte, por edhe në kohën pa filluar lufta e armatosur në mes shtetit serb dhe luftëtarëve të UÇK-së. Ekrem Bardha kishte njohuri të gjera të politikës së administratës amerikane, andaj jo rastësisht ai kishte pasur mundësi të takonte, siç u tha më sipër, shtatë Presidentë amerikanë, për të kërkuar nga ata ndërhyrjen e duhur në shërbim të çështje shqiptare në përgjithësi, por të Kosovës në veçanti. Siç del edhe në veprën e tij, pas gjenocidit që kishte kryer administrata e Millosheviqit në Bosnjë dhe Hercegovinë, ishte e mundshme që diçka e tillë do të ndodhte edhe në Kosovë. Por, siç dihet, Ekrem Bardha është ndër të parët që ka folur para Kongresit Amerikan, ku ka paraqitur gjendjen e rëndë, thuajse shpërthyese, jo vetëm në Kosovë, por kudo ku jetonin shqiptarët jashtë kufijve të shtetit amë, Shqipërisë.
Kujtimet e Ekrem Bardhës, botuar te libri “E vërteta: Pavarësia e Kosovës, Amerika dhe Diaspora’’, në një mënyrë, ose në një tjetër, përmbush mirë atë thënien e mençur të shkrimtarit francez, Standalit, se ‘‘meriton të hidhet në letër vetëm ajo që mbetet interesante edhe pasi historia e ka dhënë fjalën e saj’’. Nëse diçka në jetën e njeriut, që ka zgjedhur rrugën për të qenë në shërbim të çëshjes së atdheut, pa marrë paraysh se çfarë padrejtësish të ka sjellë historia dhe njerëzit e asaj historie, atëherë ajo është lënia anash e hakmarrjes, ngase atdheu, edhe sipas Ekrem Bardhës, është kudo ku janë shqiptarët. Prandaj, në veprën e tij, ai ka të drejtë kur thotë, se pa lirinë e Kosovës nuk ka Shqipëri. Pra, këtë veprë lexuesi e konsideron ‘‘Një libër pa mllef, gjë e pazakontë, për ata që kanë pasur më shumë dhimbje! Me plot besim se e ardhmja e kombit fillimisht duhet të ketë lirinë e Kosovës. Pa këtë nuk mund të ketë Shqipëri etnike dhe as besim se një ditë do të ndodhë bashkimi i shqiptarëve’’.
Gjatshtë Presidentë amerikan, kanë pasur durimin ta dëgjojnë për çështjen e Kosovës, ta dëgojnë kërkesëne tij dhe të shqiptarëve, që të mos lejohet gjenocidi në Kosovë, që të mos bëhet pastrami etnik i Kosovës dhe viseve të tjera shqiptare jashtë shteti amë, që të bëhet diçka, ku prania e SHBA-ve të jetë e përhershme, si arma kryesore e sigurisë së paqes në atë pjesë të tokave shqiptare. Si gjatë angazhimit të tij, si gjatë udhëheqjes së gazetës Iliria, por shumë e theksuar në librin e tij të kujtimeve, të mbushur me aq shumë fakte, të dhëna, dëshmi, fotografi, që ndonjëheë flasin më shumë se njëmijë fjalë, me dokumente në të dy gjuhët, shqip e anglisht, Ekrem Bardha e ka ndjerë të nevojshme ta theksojë, pa ju dridhur çerpiku, si thuhet, se “unë i takoj së djathtës, por partia ime është Shqipëria”? Prandaj, jo vetëm i kishte hije, por edhe i takonte të reagonte në atë mënyrë, kur ambasadori Gelbart e quan UÇK-në organizatë terroriste, në njjë takim që kishte me veprimtarë të Këshillit Nacional Shqiptar. ‘‘– E dini ju se çfarë janë këta të UÇK? Këta janë terroristë! – tha Gelbard, prerë dhe me ton të lartë. Në atë moment më zuri gjaku i shqiptarit, nuk e përmbajta dot veten dhe iu ktheva me një gjuhë të drejtpërdrejtë, aspak diplomatike. – Shame on you! (Turp të kesh!), i thashë. UÇK nuk është terroriste! Ata djem dhe vajza luftojnë kundër një gjenocidi të pashembullt në qendër të Evropës dhe për të drejtat e tyre njerëzore’’.
Në jetë, siç e thekson edhe vetë, e kishte mbajtur mend një thënie të Abaz Ermenjit, i cili i kishte thënë, se një ditë Shqipëia do të ndryshojë, Shqipëria nuk do të zhduket, nuk do të zhbëhet, andaj çdo angazhim për të mirën e saj, është nderi dhe obligimi i secilit njeri, që e ka mundur hakmarrjen e mosmarrëveshjeve politke nga dashuria për atdheun.
Në rrëfimit e Ekrem Bardhës, ka momente shumë emocionuese, andaj është e kuptueshme se nga një letër, që e bija e Ekrem Bardhës, Donika ia dërgon të vëllait Ilirt nga Tirana, e prek aq shumë Presidentin amerikan Bill Klinton, sa i shkojnë lotët.
Këtu, ndoshta është rasti, të citoj letërn, qe e preku aq shumë Presidentin, por edhe një letër falenderuese të Presidentit, pasi përfundon Lufta e UÇK-së në Kosovë.
Letra e Donikës
Një ditë ajo mësoi për një ngjarje të llahtarshme. Për këtë i dërgoi një letër vëllait të saj, Ilirit.
I dashur Ilir!
Të falënderoj për fjalët e tua! E vërteta është se situata është thellësisht shqetësuese. Po të tregoj vetëm një ngjarje. Ti i ke parë kampet e refugjatëve kosovarë në televizion. Një nga këto kampe ndodhet edhe në Tiranë. Në një prej çadrave janë pesë vajza të mitura, të cilat refuzojnë të dalin përjashta si të tjerët. Vajza dhjetëvjeçare, e cila është e bija e arkëtares që kemi këtu në “Piazza”, i tregoi nënës së saj për vajzat e çadrës. Ajo, së bashku me shoqet e klasës shkonte në kamp për të luajtur dhe për të argëtuar fëmijët e refugjatëve kosovarë.
“E sheh atë çadrën atje?”, – e kishin pyetur vajzën dhjetëvjeçare. Ajo është çadra e vajzave që nuk duan të dalin nga aty.”
Asaj i kanë thënë se ato janë përdhunuar nga ushtarët serbë. Vogëlushja rrëfeu se serbët i kanë zhveshur vajzat në kazermat e ushtrisë. Vajzat thonë se ndihen aq të turpëruara, sa nuk pranojnë të dalin jashtë. Ato qajnë vazhdimisht me kujë, duke shkulur flokët, duke çjerrë fytyrën e duke thënë që donin të vrisnin veten.
Unë e porosita vajzën e vogël t’i pyeste nëse mund t’i takoja. Por fatkeqësisht, ato refuzuan. Situata këtu është e rëndë sa nuk mund të përshkruhet.
Me dashuri, Donika!

SHTËPIA E BARDHË
UASHINGTON
4 tetor 1999
FAMILJES BARDHA
3300 LONE PINE ROAD
WEST BLOOMFIELD, MI 48323T
E dashur Lumtëri, Ekrem dhe Ilir!
Dua t’ju falënderoj edhe një herë që u takuat me mua gjatë vizitës në Miçigan. Gjatë përpjekjeve tona për t’i dhënë fund kryqëzatës së tmerrshme të spastrimit etnik në Kosovë, tregimet tuaja na nxisnin fuqimisht dhe na mbanin parasysh urgjencën e misionit tonë. Ne tani po hyjmë në një fazë të re të përpjekjeve tona për paqe e drejtësi në Ballkan dhe, ndërsa gjendemi përpara vështirësive të mëdha, të jeni të sigurt se do t’i vazhdojmë përpjekjet për t’i ndihmuar qytetarët e Kosovës të rindërtojnë jetën dhe atdheun e tyre. Hillary dhe unë ju urojmë çdo të mirë juve dhe familjes suaj!
Sinqerisht,
Bill Clinton (d.v.)
Ekrem Bardha i tregon se si e kanë lënë vendin e tyre, atë jetë të braktisur dhe është i gatshëm të marrë përsipër shumë më tepër se sa mund të pritej. Ishte nguliturt hellë ne psikën e tij se Shqipëria nuk do të zhduket, nuk do të shpërbëhet. Do të vuajë, por do të mbijetojë. Kosova, pjesa tjetër e atdheut, është në fillin e perit. Nëse ky fill këputet, atëherë nuk do të ketë më Kosovë. Do të jetë një pjesë e harruar, ashtu si viset e tjera shqiptare. Komunizmi është armiku ynë, do i thotë Ermenji, por Serbia është dy herë e armiqësuar me shqiptarët. Nëse nuk do të ketë Kosovë, atëherë nuk do të ketë as Shqipëri. Ngaj duhet dalur në krah.
Presidentët Amerikanë
Në rrugën e drejtë që zgjodhi Ekrem Bardha do të takohej me shtatë presidentë të Shteteve të Bashkuara. Me gjashtë prej tyre do të bisedojë vetëm për Kosovën; në njërin takim, në takimin e parë me një president të shquar, Riçard Nikson, do të bisedojë për Shqipërinë.
Zbuluesi shqiptar Hasan Luçi do të jetë i pari që do të informojë për këtë takim shërbimin e tij të zbulimit të jashtëm. Ai do i shkruajë shefave në Tiranë se, “Ekrem Bardha, shqiptar i njohur, është takuar me presidentin Nikson. Tema e takimit të tyre nuk dihet, por, nga informacionet e ardhura, ka të dhëna se Ekrem Bardha i ka kërkuar Presidentit amerikan mbrojtjen e territorit shqiptar nga një agresion i mundshëm i Greqisë”.Presidenti i kishte premtuar:
, “unë nuk do të lejoj që pretendimet greke për territore shqiptare të realizohen”.
Një letër e Donika Bardhës bëhet shkak madhor për reagimin e presidentit Klinton dhe nis një rrugë e re, përmes një betimi që i bën presidenti i luftës: Serbët do e paguajnë këtë që po bëjnë në Kosovë.
Është një libër i veçantë. Ndoshta më i veçanti që do ta begatojë kujtesën e diasporës. Më domethënësi.
“Nësa ka diçka që më ka ndjekur gjithë jetën, edhe në kohë fatkeqësish, edhe në kohë suksesi, është pikërisht dashuria për Atdheun.
Jeta në demokracinë amerikane më bëri të reflektoj mbi shumë gjëra. Kuptova që nuk duhet të hakmerremi për të shkuarën, por të punojmë për të ardhmen, të ndihmojmë në përparimin dhe mbarëvajtjen e Atdheut tonë.
Çdo shqiptar duhet të pyesë veten ç’ka bërë dhe ç’duhet të bëjë për Shqipërinë dhe Kosovën. Së bashku kemi shumë për të bërë…”
Autori
Po përfundoj duke cituar prof.Dr Emin Kabashin shkrimtar nga Prishtina:
“Çdo studjues që merret me veprimtarinë e gjerë të sa e sa emigrantëve, do kuptoj se ata, prioritet e patën çështjen kombëtare , dhe ky fakt është një realitet me thellësi historike. Kështu studjuesit e kujdesëshem, në të njëjtën kohë, do gjenjë edhe gjurmët e të gjithë brezave të atdhetarëve shqiptarë, qoftë para Luftës së Dytë Botërore apo edhe pas saj. Atëherë del qartë, mendimi se asgjë në jetën tonë historike, e as në jetën e mërgatës shqiptare në Evropë ,në Azi,në Amerikë, nuk ka pikur nga qielli, as nuk ka ardhur vetiu, siç thuhet, nga një faktor i jashtëm, apo nga një dorë e padukshme, në mënyrë që të vë në vijë, jo vetëm veprimtarinë e tyre, por edhe përfundimin e asaj veprimtarie” A nuk eshte ky rast i sotëm shembulli më eklatant?