Shkruan: Prof. Dr. Fejzulla Berisha, Philadelphia, SHBA

I. Stabiliteti dhe zhvillimi ekonomik.
II. Kufizimi i ndikimit të Rusisë dhe Kinës në Ballkanin Perëndimor.

Për të kuptuar më mirë qasjen që administrata republikane mund të ketë në rajon, mund të shqyrtojmë disa shembuj konkretë të përvojave të mëparshme dhe objektivave që lidhen me Ballkanin dhe Kosovën.

I. 1.Stabiliteti dhe zhvillimi ekonomik Shembulli konkret: Gjatë mandatit të kaluar, Administrata e Trumpit organizoi Marrëveshjen e Uashingtonit në vitin 2020 ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, një dokument që synonte përmirësimin e bashkëpunimit ekonomik dhe fillimin e normalizimit të marrëdhënieve. Edhe pse kjo marrëveshje nuk përfshinte njohjen e ndërsjellë, ajo kishte për qëllim lehtësimin e tensioneve dhe përmirësimin e marrëdhënieve përmes bashkëpunimit ekonomik.

Qasja e re e republikanëve në 2025: Republikanët mund të ushtrojnë më shumë presion mbi Kosovën dhe Serbinë për të zbatuar detyrimet e marrëveshjeve të mëparshme dhe për të bërë hapa konkretë drejt një marrëveshjeje përfundimtare. Një shembull mund të jetë që SHBA të vendosë kushte për ndihmën ekonomike ose mbështetjen ushtarake, duke i bërë palët më të përgjegjshme ndaj përmbushjes së marrëveshjeve.
II. 1.Kufizimi i ndikimit të Rusisë dhe Kinës: Rasti i Marrëveshjes për Gazin e Lëngshëm Shembulli konkret: Gjatë administratës së Trumpit, SHBA shtyu për bashkëpunime energjetike në rajon për të reduktuar varësinë nga energjia ruse. Për shembull, në Greqi dhe Kroaci, u zhvilluan projekte për të përmirësuar furnizimin me gaz të lëngshëm natyror, duke zvogëluar kështu ndikimin rus.

Qasja e re e republikanëve në 2025: Një qasje e ngjashme mund të zbatohet edhe në Kosovë dhe rajonin e Ballkanit për të krijuar aleanca energjetike dhe ushtarake që synojnë të përjashtojnë ndikimin e Rusisë dhe Kinës. SHBA mund të mbështesë Kosovën dhe fqinjët në zhvillimin e infrastrukturës energjetike që redukton varësinë nga furnizuesit lindorë, duke rritur sigurinë energjetike dhe ndikimin perëndimor në rajon.

Administrata e Trumpit mbështeti idenë e “Mini-Schengen” (tani e njohur si “Ballkani i Hapur”), një nismë për lehtësimin e lëvizjes së lirë të njerëzve dhe mallrave midis disa vendeve të Ballkanit. Kjo përfshinte investime në infrastrukturë, si ndërtimi i autostradave dhe rrugëve që lidhin vendet e rajonit.

Qasja e re e republikanëve në 2025 mund të vazhdojë të inkurajojë projekte të tilla rajonale që mbështesin stabilitetin ekonomik. Për shembull, Kosova mund të përfitojë nga investime amerikane në rrjetet e transportit ose energjisë, duke lehtësuar tregtinë dhe duke forcuar lidhjet me partnerët fqinjë.
Në të kaluarën, administrata amerikane ka ofruar asistencë dhe trajnime për forcat e drejtësisë në Kosovë për të forcuar sundimin e ligjit dhe luftën kundër korrupsionit. SHBA ka ndihmuar në ndërtimin e kapaciteteve për institucionet kosovare të drejtësisë përmes programeve të USAID dhe trajnimeve të ofruara nga FBI. Qasja e re e republikanëve në 2025:

Një administratë republikane mund të ofrojë mbështetje të ngjashme, duke shtuar ndihmën në teknologji dhe ekspertizë për të ndihmuar Kosovën të ndjekë dhe dënojë rastet e korrupsionit në nivelet më të larta të qeverisë. Kjo mund të përfshijë një rishikim të ndihmës ekonomike të lidhur me përmbushjen e reformave konkrete në drejtësi.

SHBA ka zhvilluar ushtrime ushtarake si “Defender Europe”, ku Kosova ka marrë pjesë së bashku me aleatët perëndimorë. Këto ushtrime përmirësojnë kapacitetet ushtarake të Kosovës dhe kontribuojnë në stabilitetin rajonal. Kosova ka marrë pjesë në këto ushtrime përmes bashkëpunimit me NATO-n dhe SHBA-në, duke forcua kapacitetet e sigurisë dhe mbështetur angazhimet ndërkombëtare.

Qasja e re e republikanëve në 2025: Administrata e re republikane mund të rrisë mbështetjen për Forcat e Sigurisë së Kosovës përmes trajnimeve të avancuara dhe furnizimit me pajisje të sofistikuara. Po ashtu, mund të ketë më shumë angazhime ushtarake dypalëshe me Kosovën, duke forcuar mbrojtjen dhe sigurinë rajonale. Këta shembuj konkretë ilustrojnë mënyrën sesi një administratë republikane mund të veprojë për të ruajtur ndikimin e saj në rajon dhe për të mbështetur stabilitetin dhe zhvillimin e Kosovës në mënyrë më të qëndrueshme dhe të qartë. Për këto objektiva të republikanëve lidhur me Ballkanin Perëndimor dhe Kosovën, pritet që të dëshmohet praktika e përgjithshme shoqërore në Ballkanin Perëndimor dhe veçanërisht në Kosovë.