MUHAMET MAVRAJ

PANAIRI I PAFUQISË

 (Prekazi, Srebrenica, Reçaku, Alepo…: Një kopje për Akademinë Suedeze. Nga Prishtina, më 10 dhjetor 2019)

Edhe një përvjetor erdhi dhe ja po shkon

politikanët i kanë dërguar fjalimet

gazetarët nuk u panë

do të publikojnë fotografi të përvjetorëve të mëhershëm

dhe fjalimet po ashtu

Drejtësia nuk ka fotografi

Tani thjesht s’dimë Si të mendojmë

me këto Trutë e Drunjta

arsyeshëm, drejt, matur, butë,

me empati, s’dimë Kush jemi

Për Çka dhe për Kënd, Ku dhe Kur dhe Pse të mendojmë

Drejtësia nuk ka fotografi

Një lëmsh përdredh lukthin e fluturës

asgjë për shqetësim

bazë nervore ka ky Asht, thotë mjeku, është kalimtare

(Thoshte libri, që mendohet i shenjtë, se

edhe njerëzit janë kalimtarë, si bari)

Gurë të fabrikuar, simetrikë, të bardhë, me majë verbues si vellot e nuseve

me simbolika, anembanë. Dhe xehnajat e fshehta që

mbulojnë gratë e fëmijët e therur nga Kolonët, në të vërtetë

që fshehin pafuqinë e mizorëve përballë pafajësisë së ngratë

thënë troç edhe mendjelehtësinë e juristëve

Ata poshtë mermerëve besonin se i mbron Karta

Konventat ndërkombëtare

Vetvetiu

secili nen, paragraf, secila fjalë, secila germë, madje

secila pikë e presje, veshur me fuqi

të mbinatyrshme

Aq më shumë që Perëndimi pat mposhtë Lindjen

se komunizmi i pat la duart një herë e mirë

befas, secili ishte i lirë. Dhe Historia mori Fund

e ngeli veç Njeriu i Fundit. I përkryeri

ideal këmbë e krye

Por, dikund dhe dikur njerëzia pat bërë gabimin fatal

mu atë ditë kur një Idiot, I Pari, nguli hurin në lëndinën e truve

dhe tha: Unë jam Tjetri! Ky territor është i imi

e atë hu Tjerët nuk ia thyen copash në shpinën e tij

Indiferentë

e spontanë si delet

shoqe pas shoqes, një e nga një

fqinjtë territorialë u hodhën

me stil dallëndyshe

në lumenjtë e damarëve, me blegërima për Hartën

Historia u rikthye! Huri i Parë mbet

i ngulur në Ndërgjegjen e Njeriut të Fundit

i cili, në të vërtetë, s’ka ekzistuar kurrë

apo s’ka lindur ende

Tash s’dimë Si duhet të mendojmë

Sekushi e vendos standardin e mendimit

e Sekushi moralin e botës a domethënien e Paqes

mendon makina në vend të trurit, teknologjia

na i fshin fajet eventuale me një prekje “delete”

Picërruar mbi ekrane të vogla duke shfletuar njëri-tjetrin fshehtas

në përvjetorë bëjmë sikur solidarizohemi

nëpër rrjetet sociale, e në rrugë nuk flasim mes vete

me rutinë patriotike e dënojmë barbarinë,

ashpër, prerazi, pa asnjë kompromis, por

ajo s’është në pranga

se qingji ka faj, siç dihet, dhe jo Ujku. Ja, sapo e mori Nobelin e radhës

Dëgjo mik-o, nuk është qeni i fqinjit territorial

po leh ashti im

jo veç në Srebrenicë, Prekaz, Reçak, Batajnicë…

në Panairin e Prishtinës,

me 1432 pemë për fëmijët e therur

dhe 20 mijë fustane në tela, radhitur në stadiumin e Prishtinës

e pafund mijëra ndër fytyra e ngjyra të tjera

Gjenerata e re e deleve nuk ka frikë

Konventat janë bari i përhershëm, universal

Karta është po ajo

Germat po aty, të shenjta, si përherë

nga një kopje për secilin mermer

secilin fustan, secilën pemë, secilin mindil

Dekadë pas dekade, blegërimë pas blegërime

shekull pas shekulli

një fëmijë shqiptar, boshnjak, kroat, kurd, një Tjetër

një grua shqiptare, kataloneze, tutsi, një çfarëdo Tjetër

mijëra mindila dhe mijëra fustane me ngjyra

në Prekaz, Srebrenicë, Alepo a Tjetërkund

s’ka rëndësi

janë konventat, është Karta

dhe mermerët e rinj që po formësohen

zbardhëlluse, plot simbolika, me gjasë simetrike edhe këto

Ato që na mungojnë i krijojmë vetë

duke u dhënë forma në qiell

me shtëllungat e reve, sipas dëshirës

një Hark Triumfi

në parakalim një Hyjneshë, një Peshore e një Shpatë prej reve

për mijëra fustanet e mindilat

që ulërijnë çdo ditë, Këtu, Atje dhe në Lindje e Perëndim

e Ashti im i leh Hanës për dy fjalë goje:

Gjenocidi është panair i pafuqisë

që e mbolli Idioti i Parë dhe

për të vuan Njeriu i Fundit që nuk ka ekzistuar kurrë

Drejtësia nuk ka fotografi

DREJTËSIA S’KA FOTOGRAFI

(15.12.2019)

Varësisht se në cilën parcelë të planetit

t’i kanë shkërmoqur fulqinjtë

T’i kanë çmontuar brinjët

Të kanë tretur në acid

Kafkën ta kanë bërë llambadar

Dhe bashkë me të u tërhoqën në atë vrimën e miut

Ke veç një faj

të lindur bashkë me ty:

Ti s’je si ata

Drejtësia s’ka fotografi

Varësisht se çfarë feje ndoqi gruaja jote

Se në cilin varr masiv ka njërën këmbë

ta kanë bërë hi

nga hiri sapun për fytyrën e humbur

të Alfredit

Dhe u tërhoqën në atë rutinën shpellare

Drejtësia s’ka fotografi

Varësisht çfarë ngjyre ke ti, çift i ri

Të kanë larë në kabinat kolektive me tush gazi

T’i kanë zgjidhur dhëmbët

T’i kanë vjedhur flokët

unazat e dashnisë t’i kanë prerë

Dhe me to u kthyen në atë zgavrën e dhelprës

Drejtësia s’ka fotografi

Vitet ngjeshen si fishekë plumbash

Dekadat palosen në kuti bombash

Mileniumi zgërdhihet me të qeshura atomike

Çmenden, fshihen nga kujtesa a vdesin dëshmitarët

Vejushat shqyejnë rrobat me gratë e tjera

gërvishtin fytyrën a hidhen nga shkëmbinjtë

Bijtë duan t’u ngjajnë etërve gjahtarë e

mohuesit e gjenocidit marrin Nobelin për Paqe

Drejtësia s’ka fotografi

Se fajet i kanë gratë e fëmijët

Civilët e strukur në faltore për një trohë shpresë

kolonat e refugjatëve drejt askundit nëpër botë

Të mbijetuarit që operohen pa anestezion

Mjekët që nuk shërojnë terpinë për territore

Karrocieri që shtyn bukën e gojës në pazar

por nënës ia shpie veç kokën e vet në darkë

Pa panik

S’po dridhet planeti

çekani i monstrës vulos vendime

Asgjë e panjohur s’po ndodh

Drejtësia s’ka fotografi

Mos u ligshto

Luftëtar i Dritës

I cilësdo fare e ngjyrë

Ti ke pas, ke dhe do të kesh gjithmonë diçka

që ata nuk dinë as ta ëndërrojnë:

Dignity!

  (Këto poezi janë botuar në sprovën për antologji “Dritë mbi plagë”, botuar nga Qendra “Gjenocidi në Kosovë – Plagë e Hapur”, Gjenevë, 2020)