Nga: Dean A. Haycock

Stalini e respektonte presidentin amerikan Franklin Delano Roosevelt. Lideri sovjetik urdhëroi që lajmi i vdekjes së Rooseveltit dhe detajet mbi funeralin e tij të botoheshin tek Pravda – gazeta zyrtare e Partisë Komuniste. Stalini i shkroi gjithashtu një letër ngushëllimi vejushës së presidentit, Eleanor Roosevelt.

“Pasi shprehu në rreshtat e parë simpatinë, diktatori sovjetik la të kuptojë se presidenti amerikan ishte helmuar dhe ofroi ndihmën e tij për çdo hetim që mund të ndërmerrte zonja Ruzvelt”, shkruajnë në librin e tyre “Paranoja politike, psikopolitika e urrejtjes”, Robert S. Robins dhe Jerrold M. Post.

Gjashtë vjet më vonë, në vitin 1951, paranoja e Stalinit u rëndua shumë, siç tregohet edhe nga sjellja e tij gjatë pushimeve. Është e kuptueshme që pushimet me tiranin sovjetik, mund të ishin çdo gjë përveçse të qeta për mysafirët. Kjo është diçka që e dinin shumë mirë Nikita Hrushov dhe Anastas Mikojani, anëtarët e rrethit të brendshëm të Stalinit.

Në kujtimet e tij, Hrushovi përmend një rast kur ai dhe Mikojanit ishin të ftuarit e tiranit në Novi Afon, qytet ky buzë Detit të Zi. Një mbrëmje, Stalini doli vetëm nga shtëpia e tij e pushimit. Të ftuarit i shkuan nga pas. Duke e vështruar ngultazi në sy Hrushovin, Stalini tha: “Jam person i degraduar. Nuk i zë dot besë askujt. Madje as vetes time”!

Hrushovi dhe Mikojani, me shumë zgjuarsi nuk bënë asnjë koment. Pas një heshtjeje të sikletshme, rifilluan bisedat normale. Hrushovi nuk e harroi kurrë atë episod me Stalinin. Më vonë, spastrimet dhe krimet e Stalinit ia atribuoi paranojës ekstreme të tiranit. “Është fakti që ai nuk i besonte asnjëherë askujt”, shkruante Hrushovi në kujtimet e tij.

Kur Stalini fillonte të dyshonte për dikë, do ta vëzhgonte gjithnjë e me më shumë kujdes viktimën e tij të ardhshme. Pas një fare kohe, sipas Hrushovit, niveli i mosbesimit do të arrinte një pikë kritike dhe i dyshuari do të eliminohej si shumë të tjerë para tij.

I ftuari tjetër, së bashku me Hrushovin në ato pushime të paharrueshme në Novi Afon, Anastas Mikojani, u bë shpejt shënjestër e paranojës së Stalinit. Mikojani kishte punuar me Stalinin dhe ishte mbështetës i tij prej gati tri dekadash. Ishte një besnik i tij. Por, kjo nuk kishte rëndësi për tiranin që kishte plot dyshime.

Stalini nisi ta kritikonte shokun e tij të vjetër. Mikojani e dinte se kishte marrë fund. Shpëtoi vetëm falë vdekjes së Stalinit në vitin 1953. Vdekja e tiranit shpëtoi potencialisht mijëra viktima të tjera të pafajshme nga një spastrim i ri i afërt që Stalini kishte planifikuar disa muaj përpara se të ndërronte jetë.

Planifikimi nisi kur një nga mjekët personalë të liderit sovjetik i sugjeroi pacientit të tij që për të ruajtur shëndetin t’i delegonte një pjesë të kompetencave të tij të tjerëve. Këshilla u interpretua nga udhëheqësi paranojak si dëshmi e qartë e një komploti kundër tij.

Si të akuzuar për planifikimin e helmimit të Stalinit dhe zyrtarëve të tjerë sovjetikë, mjekët hebrenj u arrestuan. Burgu i Lubjanka, vendi famkeq i torturës dhe vrasjes së disidentëve sovjetikë dhe viktimave të tjera, ishte gati të priste një fluks tjetër të “armiqve të popullit” – siç kishte pasur gjatë spastrimeve të mëparshme.

Vdekja e Stalinit më 5 mars 1953 – me gjasë pas një hemorragjie celebrale, dy muaj pasi mjeku i tij i sugjeroi që të mos punonte aq shumë – shmangu spastrimin e “Komplotit të doktorëve” dhe mund të ketë shmangur një masakër të tmerrshme në Bashkimin Sovjetik.

Natyrisht, Stalini nuk ishte tirani i vetëm që shfaqte tipare të rëndësishme paranoja. Një prej mjekëve të Mao Ce Dunit, dr. Li Zhisui, vërejti shenjat e para të paranojës tek lideri kinez, kur Mao ishte 65 vjeç. Mao pohoi se pishina e tij ishte helmuar. Shtatë vjet më vonë, Mao u ankua se një nga shtëpitë e tij ishte “helmuese”. Më vonë ai kishte frikë se dikush po fshihej në papafingon e shtëpisë ku po qëndronte. U krye një kontroll dhe prej andej u dëbuan disa mace, por gjithsesi Mao u zhvendos në një rezidencë tjetër. Ditë më vonë, ai u zhvendos përsëri. Një vit më vonë deklaroi se një nga ndërtesat në kompleksin e tij personal në Pekin ishte e helmuar. Dr. Li, i cili shërbeu si mjek personal i Maos për më shumë se dy dekada, tha se paranoja e Maos zgjati deri në vdekjen e tiranit në moshën 83 vjeçare, në vitin 1976.