Në një paraqitje në platformën e tij të emëruar “Public Square”, ish-kryediplomati shqiptar, Ditmir Bushati i ka bërë një rezyme të shkurtër vitit 2022 dhe ka renditur 5 pika kryesore që mund ta karakterizojnë vitin 2023.

Bushati ka thënë se në vitin që shkoi NATO rizbuloi arsyen e ekzistencës së saj, për shkak të agresionit rus në Ukrainë si dhe ka vlerësuar se edhe ky vit do të jetë i lidhur ngushtë me luftën dhe pasojat e saj.

1. Rusia do të jetë kërcënim serioz edhe këtë vit

“Deri tani, Rusia e ka mbajtur luftën kundër Ukrainës brenda vendit, duke shmangur konfrontimin e drejtpëdrejtë me NATO-n me shpresën e lodhjes së Perëndimit në mbështetjen e Kievit”, ka thënë Bushati.

Ai ka thënë se Perëndimi me mbështetjen që po i ofron Ukrainës, po e trajton de-fakto si shtet anëtar të NATO-s, por sipas tij, do të evitohet me çdo kusht konflikti i drejtpërdrejtë me një ndër supefuqitë më të mëdha bërthamore.

2. Kosovë-Serbi

Bushati ka thënë se lufta në Ukrainë ka rindezur edhe konfliktet në Ballkan, ndonëse rajoni nuk është i rrezikuar nga sulmet e drejtpërdrejta nga Rusia.

“Më shqetësues është kapaciteti i Moskës për të shfrytëzuar konfliktet e papërfunduara dhe për të ndezur fitilat e destabilitetit…  Serbia mbetet qendra e ndikimit rus dhe kinez në rajon”, ka thënë ai.

Sipas Bushatit, BE dhe SHBA po ndjekin të paktën tri objektiva në raport me Serbinë që kanë të bëjnë me kufizimin e ndikimit të Rusisë dhe Kinës, normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi dhe mbrojtjen e integritetit territorial të Bosnjë dhe Hercegovinës.

“Pyetja që shtrohet është nëse do të kemi vit një marrëveshje përfundimtare mes Kosovës dhe Serbisë, bazuar te njohja e ndërsjellë apo nëse do të kemi një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve të tyre, si një hap i ndërmjetmë”, ka pyetur Bushati.

Megjithatë, për Bushatin, shanset për një zgjidhje të qëndrueshme gjatë këtij viti “duken të vogla”.

“Serbia nuk duket e gatshme për ta njohur Kosovën apo realitetin faktik”, ka vlerësuar Bushati.

3. 20-vjetori i Samitit të Selanikut

Bushati ka deklaruar se prej Samitit të Selanikut në vitin 2023, procesi i anëtarësimi të shteteve të Evropës Juglindore, duke përjashtuar Kroacinë, nuk ka gjetur rrugën përpara, ndonëse dy dekada më parë zotimet premtonin vizion tjetër.

“Nëse BE-ja dëshiron ta transformojë realisht kontinentin, ta zgjerojë modelin e vet të qeverisjes, t’i inkurajojë reformat demokratike dhe të jetë një aktor me peshë globale, ajo duhet ta bëj ofertën e saj të prekshme përmes ofrimit të mekanizmave ndihmues dhe përcaktimit të një afati kohor për anëtarësimin sa më të shpejtë në BE të gjashtë shteteve të rajonit tonë”, ka vlerësuar ish-kryediplomati.

“Nevojitet një proces anëtarësimi i rrept, por i drejtë, i parashikueshëm.”

Ai ka thënë se një ogur i mirë do të ishte që ky vit, që përkon me 20 vjetorin e samitit, ta gjente Shqipërinë në tavolinën e negociatave për anëtarësim në BE.

4. Zgjedhjet në Turqi

Për shkak të rëndësisë së saj dhe raporteve të ngushta që ka Shqipëria me Turqinë, Bushati ka vlerësuar se zgjedhjet e sivjetme në Turqi priten me interes.

“Presidenti Erdogan ka pasur disa muaj mjaft të mirë. Ai është i vetmi lider i G-20 që mban marrëdhënie të mira pune si me Presidentin e Ukrainës, ashtu edhe me Presidentin e Rusisë, gjë që e ndihmoi atë ta ndërmjetësonte një marrëveshje historike për grurin në Detin e Zi, së bashku me sekretarin e përgjithshëm të OKB-së”, ka theksuar Bushati.

Bushati ka vlerësuar se me rritjen e pagave dhe ndërmarrjen e politikave të tjera ekonomike, Erdogan shkon më i sigurt në zgjedhjet e qershorit.

5. Polikrizat dhe fragmentimi i botës

Bushati ka vlerësuar se nga takimi në Davos, konfirmoi se sfidat ndaj globalizimit nuk e kanë origjinën te krizat e ditës, por janë strukturore.

“Nuk nxiten nga rënia e fundit ekonomike”, ka theksuar ai.

Sipas Bushatit, ndaj sifdave të shumta që përballet njerëzimi, përgjigjet ka të ngjarë të jenë më pak se globale, për shkak të fragmentimit të botës.