(Qasje nga aspekti kriminalistikë)

Shkruan: Arben Dashevci, njohës i çështjeve të sigurisë dhe kriminalistikës

Ky shkrim është nga qasja kriminalistike, dhe vetëm kështu mbetët.

Ndikimi i masmedias në delikuencën e të miturve

Apel: Prindër të nderuar ndaloni TikTokun fëmijëve tuaj,nëse nuk mundeni atëherë kontrolloni telefonat e tyre,ne kur nuk do ta dimë se çka shiqojnë fëmijët tanë nëse nuk i kontrollojmë.

Nëse nuk i kontrollojmë fëmijët tanë atëhere ata po na shëndrohen në vrasës potencial.

Ne jemi prindër dhe çdo gjë fillon nga familja,aty fillon e gjitha.

Prindi e ka përgjegjësinë primare dhe fëmiu duhet ta dijë se kush janë prindërit.

A nuk po e shohim se çka është duke ndodhur ,apo po bahemi kinse asgje nuk është ka ndodhë.

Ne po jetojmë në një epokë të teknologjive të informacionit ku informacioni është vlera supreme(Rjetet e shumta sociale).

Me mjetet e komunikimit masiv ose informimit nënkuptojmë aktivitete shoqërore përmes të cilave me teknika të caktuara jepen informacione për çështje, procese marrëdhënie dhe ngjarje të tjera shoqërore.

Veprimtaria e medias nuk synon vetëm informimin e qytetarëve, por edhe nxitjen e reagimeve të caktuara emocionale tek ata. Kjo është arsyeja pse mediat, duke dhënë informacion për krimin, ndikojnë në masë të madhe në krijimin e qëndrimeve të qytetarëve për të. Për këtë arsye theksohet edhe më shumë detyrimi i medias për të informuar publikun në mënyrë objektive dhe të saktë.

Numri dhe lloji i mediave ndryshonte në periudha të ndryshme të zhvillimit të shoqërisë njerëzore, por mediat më të përhapura sot përfshijnë: shtypi, televizioni dhe veçanërisht interneti.

Besohet se mediat kryesisht kanë një ndikim pozitiv në sjelljen njerëzore, sepse ato ndikojnë në shpirtin krijues të individëve, duke e drejtuar atë në një drejtim pozitiv.

Mediat kanë një ndikim edukativ edhe te brezi i ri, sepse ato kontribuojnë në adoptimin dhe forcimin e sistemeve pozitive të vlerave, kështu që ndikimi i tyre është i afërt me ndikimin e grupeve parësore shoqërore – familja dhe shkolla.

Masmediat kanë për detyrë të informojnë në mënyrë objektive, ndër të tjera, për krimin dhe drejtësinë penale, të informojnë viktimat e mundshme të krimit për rrezikun e viktimizimit të tyre, të kontrollojnë legjislacionin penal dhe të shpjegojnë se ku është kufiri midis sjelljeve të lejuara dhe të ndaluara.

Gjithashtu, detyra e mediave është të përdorin fuqinë e ndikimit të tyre në opinionin publik për të ndikuar në frenimin e të miturve nga sjelljet kriminale dhe përgjithësisht delikuente, duke realizuar kështu parimin e parandalimit të përgjithshëm.

Ndikimi i masmedias në kriminalitetin duhet parë duke u nisur nga kriteret objektive dhe subjektive.

Kriteret objective – përfshijnë mënyrën e paraqitjes, përmbajtjet që transmetohen përmes mjeteve të komunikimit masiv dhe ndërvarësinë me ndikimet dhe faktorët e tjerë shoqërorë. Kriteri subjektiv i referohet procesit të ndërveprimit ndërmjet masmedias dhe personave të cilëve u përcillet mesazhi i masmedias.

Çfarë lloj ndërveprimi midis personalitetit dhe masmedias do të vendoset, kryesisht varet nga tiparet e personalitetit. Individët më të sugjerueshëm do të pranojnë më lehtë ndikimin negativ të medias dhe për ta përmbajtja e medias do të kontribuojë në shfaqjen e sjelljeve delikuente.

Për shkak të specifikës së fëmijërisë dhe adoleshencës, si moshë zhvillimi, fëmijët apo adoleshentët janë më të sugjestionueshëm dhe më të ndjeshëm ndaj ndikimit negativ të medias. Kjo sepse personat e sugjerueshëm identifikohen më lehtë me heronjtë e masmedias, duke imituar çdo sjellje të tyre, përfshirë edhe sjelljen kriminale.

Paraqitja e detajuar e skenave të dhunës dhe kryerja e veprave të tjera kriminale në mjetet e komunikimit masiv vepron ndaj personave të sugjeruar në kuptimin e pranimit dhe imitimit të një sjelljeje të tillë dhe jo në kuptimin e refuzimit dhe dënimit të saj. Përmbajtja që tregon mjetet e komunikimit masiv mund të luajë një rol të rëndësishëm në formimin e bandave të të miturve.

Efekti i vlerave negative të komunikimit masiv manifestohet në mënyra të ndryshme: duke i inkurajuar të rinjtë të formojnë një bandë, disa modele nga mjetet e komunikimit masiv mund të kontribuojnë në ruajtjen e kohezionit grupor brenda bandës dhe të ofrojnë ide për kryerjen e veprave kriminale. .

Shpeshtësia e raportimeve për bandat e të miturve mund të kontribuojë gjithashtu në forcimin e kohezionit të grupit brenda vetë bandës. Raportimi i mediave për bandat e të miturve ka një efekt të ngjashëm tek anëtarët e tyre si kritika teatrale ndaj aktorëve, apo gazetarët sportivë ndaj futbollistëve. Përmes mbulimit mediatik, anëtarët e bandave rrisin reputacionin e tyre në qarqet kriminale. Në të kundërt, bandat që nuk janë të ekspozuara ndaj mediave ndihen të refuzuara.

Nëse në ato raporte theksohet më shumë sensacionalizmi dhe drama, bandat përpiqen të sillen në atë mënyrë. Dhe ky është ndikimi negativ më i theksuar i mediave në delikuencën e të miturve.

Anëtarët e bandës gjithmonë e besojnë se publiciteti mediatik i afirmon ata si personalitete delikuente dhe se për këtë kontribuon edhe brendi i tyre publik përmes raporteve mediatike.

Dhe në këtë mënyrë, raportimi mediatik ndikon në shfaqjen e formave gjithnjë e më mizore dhe brutale të krimit nëpërmjet kryerjes së krimeve të rënda të kryera nga të miturit për të fituar popullaritet më të madh mediatik. Llojet e ndryshme të mediave ndikojnë në shfaqjen e delikuencës së të miturve në mënyra krejtësisht të ndryshme.

Filmi, si formë e krijimtarisë artistike, sigurisht që ka një efekt pozitiv në ngritjen kulturore,arsimimin dhe edukimin e njerëzve. Megjithatë, filmat pa standarde dhe mesazhe estetike dhe etike, të cilët përshkruajnë skena dhune dhe agresioni në detaje dhe në një dritë pozitive, dhe lavdërojnë blerjen e lehtë të parave përmes mashtrimit, vjedhjes dhe aktiviteteve të tjera të paligjshme, çojnë në botën e joreales. , ndërkohë që zhvillon vlera, zakone dhe qëndrime negative, në disa persona mund të kontribuojë në shfaqjen e sjelljes kriminale ose të stimulojë tendencat e mëparshme të sjelljes kriminale.

Disa filma të dominuar nga skena që glorifikojnë sjelljen kriminale mund të shërbejnë si model për të miturit për të zgjedhur metoda dhe teknika për kryerjen e veprave penale.

Radioja, megjithëse ka një traditë të gjatë si mjet komunikimi masiv, nuk ka aq shumë ndikim në sjelljen kriminale. Në këtë kontribuon edhe fakti që këtij mediumi i mungon efekti vizual dhe dëgjimi i radios është dukshëm më i ulët se shikimi i televizionit, gjë që redukton ndjeshëm mundësitë e veprimtarisë kriminale.

Televizioni, me morinë e kanaleve të tij, sigurisht që ka ndikimin më të madh nga të gjitha mediat e sotme. Ky ndikim është kryesisht pozitiv, por ka seriale dhe filma, si dhe videoklipe të grupeve dhe këngëtarëve të njohur në të cilat skenat e dhunës, agresivitetit, pornografisë, devijimit shfaqen si dukuri mjaft të zakonshme.

Një përmbajtje e tillë nxit tendencat negative tek njerëzit, veçanërisht tek të rinjtë me dëshirën për të arritur lehtësisht dhe shpejt diçka që tregohet si tërheqëse përmes transmetimeve televizive.

Shumica e kriminologëve pajtohen se ka një ndikim të përmbajtjeve të caktuara televizive në sjelljen kriminale, por se kërkimet ekzistuese nuk konfirmojnë ekzistencën e një lidhjeje të fortë shkakësore midis përmbajtjes së programeve televizive dhe sjelljes kriminale. Shkencëtarët besojnë se ekzistojnë dy mekanizma të të mësuarit të sjelljes agresive tek fëmijët duke parë programe televizive të dhunshme.

Fëmijët e vegjël, shpesh imitojnë atë që shohin në televizion. Kështu, për shembull, nëse shikojnë skena të dhunës (ekstreme), ndoshta do të sillen kështu në të ardhmen.

Fëmijët më të rritur, në mënyrë të pandërgjegjshme adoptojnë sjellje agresive si një mënyrë për të zgjidhur çdo situatë konflikti. Për vite të tëra, fëmijë të tillë shikonin skenat e dhunës si një mënyrë për të zgjidhur problemet, kështu që ata adoptuan të njëjtat metoda. Shkencëtarët e quajnë këtë një “skrip njohës”.

Në fund: Ngjarja e fundit në Podujevë na ka shqetësuar tej mase të gjithëve si qytetarë,aty shihet qartazi se për  çka janë të gatshëm adoleshentët tanë,rinija jonë,fëmijët tanë.

A nuk po e shohim ne që ngjarjet makabre po ja tejkalojnë asaj paraprake,pse heshtim kinse asgjë nuk është duke ndodhur.

Si ka mundësi të heshtim ndaj të keqes,si ka mundësi t’i mshelim sytë,duhet qasje imdeiate ndaj gjërave negative dhe veprim imediat i të gjitha institucioneve duke filluar nga familja.

Fëmijët tanë dalin dhe shijojnë jetën e tyre sepse janë të rinjë,kurse ne frikësohemi se mos po na kthehen në arkivole.

Andaj mjaftë më.

27.01.2024