Parathënia dhe Filozofia Themelore Deklarata fillon me një hyrje të shkurtër që shpjegon arsyet pse kolonitë ndihen të detyruara të ndahen nga Britania e Madhe. Kjo hyrje është një shprehje e besimeve të forta filozofike që kanë mbështetur revolucionin: Deklarata e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara, e miratuar më 4 korrik 1776, është një dokument historik dhe themelor që shpalli pavarësinë e 13 kolonive amerikane nga Britania e Madhe.

*Deklarata u hartua kryesisht nga Thomas Jefferson, me ndihmën e John Adams, Benjamin Franklin, Roger Sherman dhe Robert R. Livingston. Në versionin e saj të zgjeruar, Deklarata përbëhet nga tri pjesë kryesore:

1.Parathënia: Kjo pjesë përmban parimet filozofike të Deklaratës dhe shpjegon pse kolonitë ndihen të detyruara të ndahen nga Britania e Madhe. Ajo thekson të drejtat natyrore të individëve, siç janë jeta, liria dhe kërkimi i lumturisë.

2.Lista e ankesave: Ky seksion përmban një listë të gjatë ankesash kundër mbretit George III të Britanisë së Madhe, duke përfshirë shkeljet e të drejtave të kolonive dhe veprimet tiranike të kryera nga qeveria britanike. Këto ankesa justifikojnë shkëputjen e kolonive nga Britania.

3.Përfundimi: Në këtë pjesë, kolonitë shpallin formalisht pavarësinë e tyre dhe deklarojnë se ato tani janë shtete të lira dhe të pavarura, me të drejtë të lidhin aleanca, të shpallin luftë dhe të bëjnë paqe, dhe të kryejnë të gjitha aktet e tjera që vendet e pavarura kanë të drejtë të kryejnë.

*Rëndësia e datës 4 korrik është se ajo shënon momentin kur këto parime dhe pretendime u formalizuan dhe u shpallën botërisht, duke shënuar lindjen e një kombi të ri të bazuar në liri dhe barazi. Kjo ditë festohet si Dita e Pavarësisë në Shtetet e Bashkuara dhe është një nga festat më të rëndësishme dhe më simbolike të vendit, duke përfshirë aktivitete si paradat, tubimet patriotike etj.

*Ne i mbajmë këto të vërteta të qarta, që të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë, që ata janë të pajisur nga Krijuesi i tyre me disa të drejta të pandryshueshme, ndër të cilat janë Jeta, Liria dhe Kërkimi i Lumturisë. Që për të siguruar këto të drejta, qeveritë janë krijuar midis njerëzve, duke nxjerrë pushtetin e tyre të drejtë nga pëlqimi i të qeverisurve. Që kurdoherë që një formë qeverisjeje bëhet shkatërruese për këto qëllime, është e drejta e popullit për ta ndryshuar ose për ta hequr atë, dhe për të krijuar një qeveri të re…

* Kjo pjesë e Deklaratës përmbledh thelbin e besimeve të epokës së Iluminizmit, ku theksohet se qeveritë ekzistojnë për të mbrojtur të drejtat natyrore të qytetarëve dhe se legjitimiteti i tyre vjen nga pëlqimi i të qeverisurve.

*Lista e Ankesave Pjesa e dytë përmban një listë të gjatë ankesash kundër mbretit George III dhe qeverisë britanike. Këto ankesa shërbejnë për të justifikuar shkëputjen e kolonive. Ja disa nga ankesat më të rëndësishme:

-Shkelje e të drejtave legjislative: Mbreti ka penguar miratimin e ligjeve që janë jetike për mirëqenien publike.

-Ndërhyrje në drejtësinë: Mbreti ka penguar administrimin e drejtësisë, duke refuzuar miratimin e ligjeve për krijimin e gjykatave gjyqësore. –

-Mbështetja e ushtrisë: Mbreti ka mbajtur një ushtri të përhershme në kohë paqeje pa pëlqimin e legjislativit. –

-Taksat pa përfaqësim: Mbreti ka imponuar taksa pa pëlqimin e kolonive.

-Ndërprerje e tregtisë: Mbreti ka ndërprerë tregtinë e lirë të kolonive me pjesë të tjera të botës.

-Nxitje e dhunës dhe rebelimeve. Mbreti ka nxitur rebelime të brendshme dhe ka shtyrë popullatat indigjene kundër kolonistëve. Këto ankesa ilustrojnë abuzimet dhe keqpërdorimet e autoritetit nga mbreti dhe qeveria britanike, duke bërë të qartë se kolonitë kanë arsye të forta për t’u shkëputur.

Përfundimi dhe Deklarata e Pavarësisë së 4 Korrikut 1776.

Në përfundim, kolonitë shpallin zyrtarisht pavarësinë e tyre:

*Prandaj, ne, Përfaqësuesit e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në Kongresin e Përgjithshëm, të mbledhur, duke bërë apel në Gjykatën Supreme të Botës për drejtësinë e qëllimeve tona, në emër dhe me autoritetin e mirë të njerëzve të këtyre kolonive, solemnë dhe publikisht shpallim dhe deklarojmë, që këto koloni të bashkuara janë dhe duhet të jenë shtete të lira dhe të pavarura; që ato janë të çliruara nga çdo besnikëri ndaj Kurorës Britanike, dhe që çdo lidhje politike midis tyre dhe Shtetit të Madh Britanik është dhe duhet të jetë e plotësisht e zgjidhur…

*Kjo pjesë përfundimtare përmbledh shpalljen e pavarësisë dhe thirrjen për të formuar një komb të ri të bazuar në parimet e lirisë, barazisë dhe të drejtave të njeriut. Ky akt shpalljeje është kulmimi i një procesi të gjatë dhe të mundimshëm të kërkimit të drejtësisë dhe të pavarësisë.

*Rëndësia e Datës 4 Korrik 1776  është shumë e rëndësishme për historinë dhe kulturën amerikane sepse përfaqëson momentin kur kolonitë amerikane zyrtarisht deklaruan pavarësinë e tyre dhe filluan udhëtimin e tyre drejt formimit të një kombi të ri dhe të pavarur, duke nderuar trashëgiminë dhe vlerat themeluese të vendit.

* Kjo ditë shërben gjithashtu si një kujtesë për vlerat dhe idealet mbi të cilat u ndërtuan Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe angazhimin për t’i mbrojtur dhe për t’i përparuar ato në brezat e ardhshëm.

Prof.Dr. Fejzulla Berisha