Poezi nga disa libra të Adem Gashit
shpallje publike
buzëmbrëmje
në sheshin kryesor të kryeqytetit
shëtisja me gruan, me një grua, përdore
se nga dolën paparacët
e zunë të shkrepnin projektorët
në kabinat e errëta të celuloidit
në agjencitë “vesh më vesh” të lajmeve
në rrjetet virtuale të ajfonëve të shpifur
hymë si dy fantazma me kostume bore
me diçiturën:
“Hahaaaaa, Adem Gashi me dashnore!”
mike, u trembe mike
nga kjo “shpallje” publike
lëre se tash bie nata e trilleve
e ndizen fanarët e ëndrrave
çelësat e tavolinës së punës
prore m’i sjellin të rinj
përherë më dalin defekt
i kyç dollapët në orën gjashtëmbëdhjetë
si një gojë bishe
i gjej të hapur në mëngjes
punë që s’bëhet ndryshe
ruaja dhe një letër anonime
me flirt dashurie
thanë e u tha
se qe nga zonja e shefit të madh
një grackë e kurdisur
mirë më qortoi një ditë një mik
epo, ku ruhen sekretet
në Zyrën e Komunikimit Publik
me u shue
i bjen me kjen diçka e ndezun me masë
si zjarri i Heraklitit
dhe papritmas mos me kjen
pra diçka e fikun
shëndrrue në përbamje e trajtë shpuze e hini
me nji fill me t’sosun tymi
me u shue
domethënë me u ba mallëngjim
qi djeg s’ftohti zemrën e tjetrit
derisa ndez nji qiri
dhimbja e tjetërfarët
po plakesh profesori im, po plakesh ngutshëm
sigurisht që po plakem edhe unë
treni i kohës po na shpie drejt stacionit të fundshëm,
(të fundshëm!?)
ç’trajtë mizore e mbiemrit të çakorduar
që ligji i standardit të gjuhës s’e përudh
po ligji i jetës është tjetër, profesor
i vjetër sa bota
njeh punë të urta, të vyera e të kota
po plakemi, profesor, po plakesh
më dhemb veçse një cen
kur shoh harkurën e kurrizit tënd si pelegrin fjalësh
sidoqoftë, duam s’duam,
zbritja në botën e Hadit do të jetë
krejt e ngadalshme
duke na bërë personazhe të dhimbjes së tjetërfarët
u plakëm, profesori im, ti ngutshëm po plakesh
”Edhe njëqind të tjera!” s’është veçse lojë fjalësh
kërkuesi i përbërjeve dhe trajtave të tulta
gurgdhendësi që u bë kockëgdhendës
më dukej një plak parak në mos i gjithëjetshëm
harruar vdekjes
në kërkim të përbërjeve dhe trajtave të tulta
dhe qe aq i qetë në mbretërinë e vetmisë së vetë
thashë qe
në të vërtetë ai është brenda secilit prej nesh
kërkuesi i fjalëve, ngjyrave, aromave e tingujve
me portret fëmije
gdhend ai gdhend edhe vetë vdekjen
në dru, në metal, në qelqe
derisa t’u japë shpirt
përbërjeve e trajtave të tulta të jetës
Nga libri Ditët pa gjë
fjalët e papërdorshme
ndërmora një ndërmarrje të ndërlikur
me goxha mund
të bëja një ngrehinë, një mur
me fjalë të papërdorshme
nga ato të rrallat, të pistat
të pistat pa shije se ka edhe me shije
nga ato boshet, boshet bezdisëse
se ka edhe nga ato ndryshe
zgjodha pastaj nga të huajat diçka, disa
veçse jo të armiqve
dhe bëra rreshta, fjali, fraza
murana pa suva, të frikshme
ç’gërmadhë e bukur, ta qash me lot
a s’thoshin të diturit dikur:
ec kot e mos rri kot
skenë me thikë
ai nxori një thikë të madhe nga brezi
(thonë se ka edhe thikë fjalësh)
sa shpata e një japonezi të vogël
dhe njerëzit hapën sytë nga tmerri
ai me një gjakftohtësi prej idioti
preu mollën
sheshit
një mollë të kuqe që pikoi gjak të bardhë
e fara të zeza
në sytë e të tjerëve
skenë me gardianët e burgut gjatë pushtimit
ja, po i shtrij duart, vërmëni prangat
kënaqësia juaj, vuajtja ime
tani shikoni me kujdes,
duart e kujt po dridhen
hahahaaaaaa
ju shihni çehreprishur njëri-tjetrin:
i krisur qenka ky a i dehur
* * *
kështu jo, nuk vdesim, por ngordhim
midis një mjegulle të nxirë
nuk bëhemi heronj kështu
as dëshmorë
veçse pastërma të tymta për insektet e krimbat
ose, e shumta, martirë të marrëzisë
ndoshta mëkatuam me diellin
me hënën, yjet e qiejt
ndoshta zemëruam perënditë e pushtetit
perënditë?
“pak dritë… pak dritë…” jo, por pak ajër
për bimën, lulen, gjethin
ndoshta shpëtojmë dhe njeriun dhe bletën
në mos qoftë tepër vonë
dalja nga labirintet e ferrit
e përtejme
sa herë jam në një botë
më flasin për atë tjetrën
të përtejmen
përtej perdes së ëndrrave dhe gjumit
ku gardiania me të zeza na e pret kostumin
nganjëherë më duket sikur s’jam tjetër
veçse një udhëtar
herë këmbësor herë kalorës
që shkel shtigjeve të njohura
e dhiareve të pashkelura
në fundin e pafundmë
s’e di as vetë ku jam e ku mund të jem
me mandatin e dënimit suprem:
me dashtë e m’u dashtë,
e disa gjëra të tjera të imëta
që nganjëherë dinë të bëhen të mëdha
përherë kalimtar në të përtejmen
përmes një pragu
nga libri Drenushë e trembur dimrash
*
mesnatet doli ’i han’ e plotë
e muer pushtet n’qjellë e tokë
me trazue qull andrrash nder t’fjetun
nji lamsh i bardhë e nji lamsh i zi
përzijnë fije
plakat me magjí
pagjumi rri varun n’gozhdë në nji tra
tue pritun kangën e këndezit t’parë
sa natë e g’jatë sa nji shekull
kur t’vret njajo drit’e mekun
e han’s plotë
pa mujt m’e gjetun
miken qi u ba kryeshpend
*
erdh nji ushtri e çmendun
e s’la gja t’gjallë mbi dhé
erdh ushtia e dytë
e të tan u mbyten
në moçalin e mortajës t’bardhë
erdhe edhe nji tjetër edhe nji tjetër
as e re as e vjetër
e i bani vorrin vetes
tevona mbini lulja e xhehnemit
veç qjellnave nalt kryeshpendi
bani zogj e gjithçka këndelli
*
me shkrue m’erdh qysh kjesh tue ndejt
se e xuna vedin tue mendue
qi nuk e paskam asnji dhimtë
çkadokje me shkrue
ka me e marrë ngjyrën e plagës
qi kam desht me e harrue
e mos daltë as asht as mish as mjegull
domethanë
paska kjen shpirt i fshefun
n’mue
*
ra kanë burrat bregut’ drinit
tue ndig’juemun
njat kangën e vrrinit
u pshtjellke vallja a e pshtillshin
shtojzovallet
pa mujt m’i damun vomet e kangët
dikur u çue erë e ra mjegull
call për ujq t’çartun
kryeshpendi shtatë palë qjellesh
gjumpafjetun
si nji perendi pagane
e ruejti sojninë e genit t’pabjerrun
*
e lshova dorën
mos ju vojt mendja për me vjedhun
lshova dorë me prekun
gjanat e paprekme
qi e kanë dhimtën e madhe
s’kje punë për mos m’u ditun
dora e djegun zjarrit
u ba trajtë e murrme e hinit
veç n’synin tand kryeshpend
e pashë njat lot dashnije
e m’erdh me kjamun si f’mijë i parritun
Nga libri E shkrueme për kryeshpendin
tirania e ditës pa gjë
më erdhi si një tablo dekadenti
orë pa numra pa akrepa
me një fushëmjegull të bardhë
burg pa grila, as stinë, as javë
as lindje, as perëndim dielli
as hënë që rri var
në pezulin e një qielli
tmerrësisht tirane dita pa gjë
pa lëvizje pa ngjarje
sesi ardhka një çast
kur malli të përvëluaka
qoftë edhe vetëm për një sharje!
fjalim para kongresit të gjetheve
Ballkoni im është si një presidium
ndanë kopshtit me lule e drurë dekorativë e frutorë
Në mungesë të liderëve bëhem vetë tribun
e flas e flas pa zë para kongresit të gjetheve
(Si mund të flitet me zë në një procesion mortor).
Në një degë një kokërr mollë harruar rënies
plagë e kuqe e një beteje të humbur,
pa denjuar të bëhej pre e ngrënies
as ditën e dasmës së një çifti të palumtur,
(Ku ka lumturi në një përgjakje lufte).
Dhe… më e dhimbshme akoma
një gonxhe trëndafili mbetur në tentativë,
se ku e kur kishte shkruar një grua për nuse të njoma
“Një lindje e vështirë”,
(Ku ka lindje të lehtë kur mbërthen ftohma).
Ndoshta këtë dhimbje kishte provuar dhe Fishta
për “Nji lule vjeshtet”,
hyrjedaljes së ditënetëve të brishta,
Dhe s’kish sesi ndryshe, s’ka se si të heshtet.
…dhe Oriana Falaçi letërshkroi
me “fëmijën e palindur”,
por ama, unë e kisha me gjethet.
Në vend të fjalimit solemn fola me vetveten,
derisa shihja gjethet përdheshëm si një hasër,
lulka të rëna nga kurorë e nuses
mu në ditën e dasmës.
po vjen postieri ose poezia që nuk shkruhet
Ndoshta duhej filluar me amnezinë
sesi në çast u fshinë
të gjitha zbulimet e teknologjisë informative
Fundit të yrtit të shkretë
ku kulloste ferra gomari një mushkë
si fundit të një misteri
u shfaq ai
postieri
me kapelën strehëgjerë e çantën mbush
male malli e dhimbjeje e dashurie
Duhej filluar me kujtesën mbase
që ngjall në çast në një trase
borizanin që na mblidhte në lëndinë
gjithë fëmijërinë
e gratë pa burra
e çikat
pleqtë sa pa vdekur dhe vejushat
Prisnim kumte, mandata, të papritura
nga ata që mund të ktheheshin një ditë
dhe nga ata që kurrë s’do të vijnë
shndërruar në shkronja
ngatërruar në kaligrafinë
e alfabeteve më të çuditshme të globit
Ndoshta duhej mbyllur me konstatimin
se kjo ishte një poezi
që nuk do të shkruhej kurrë
në letër të vrugtë
me kallamar e bojë kine
meditim
lidhur këmbët kryq e duart shtrirë
në cepin e parambrëmjes
po meditoja si Budha:
e dhimbshme që Agave çel veç një herë
veç një herë këndon Mjellma
duart shtrirë e këmbët kryq
po prisja përndritjen
duke zgjuar së thelli ndjenjën tragjike
për atë që s’këndoi kurrë
që s’çeli asnjëherë tjetra
…dhe jeta
çast që ikën, ikën, ikën
në kulm të pikëllimit hapa tekilën
ta vrisja meditimin
kam me t’hângër, grue
“Në rast të urisë lejohet ngrënia e gruas”.
Fetva e shpifur
moti-moti e kam pas ndër mend
po tash m’u bâ menja top:
kam me t’hângër, grue
herë kapak-kapak e herë ka shumë
âsht tjetër punë se çka i bjen
me kjen i úntë, i úntuem
e për çfarë gjânash
me t’hângër kam, qe besa
mâ mirë unë se guri i k’shtjellës
me pabesën
m’e nis nga kreu floktë pshtillen zorrësh
nga shputat i kam mni thojt e çorapet
e m’duhet veç edhe pak
m’e bâ skenarin e ritualit
kur t’sosi punë, s’mrami
i jap vedit gradën e kanibalit
nga libri S’i duhet kujt gjaku im
sërish letër për letrat
letrat e mallit të zjarrtë
njëherë e një kohë
shkruheshin me bojë kine në kartë
dhe si dalldi artistësh së fundi
edhe mund të mos niseshin
dhe as të arrinin gjëkundi
po,
derisa ato shkruheshin e shkruhen
vetëkuptojnë dikë që shkruan,
dikë që pret
t’ia sjellë kumtin pëllumbi
me krahët e lehtë
ngaqë i përkas edhe vetë
lagjes së atyre që dalldisen
them se nga shkronjat në një skutë
ëndrrat e tua do të gudulisen
dhe s’ka aspak rëndësi
se pëllumbi tani s’është veçse sinjal
në lëmshin e ngatërruar virtual
për shpirtna
po djegim qirij për shpirtna t’atyne qi u dogjën n’luftë
pleq e plaka, gra e f’mijë e çika
degdisun e vorret askund
për shpirtna qirij po djegim qi fluturuen trupave midis flakëve
pa u pa shkrumi pa u ndi gjama
e morën qjellit
mue s’m’bahet me djeg qirij nër drita neoni qytetit
se dritën na e lanë neve ata qi u dogjën
e s’kanë gojë me na thanë: Ndal!
kjo i bjen si me u tall e me ba ritual
me tundje çelësash qi s’hapin nji derë, nji prag
natë së pafunme të territ
qirinj me fitil pambuku e dhjam
ç’domethanë para mishit t’njomë e ashtit t’djegun gjallë
nejse, ma lehtë m’vjen me pranue
se nuk asht faji i kujt po vet jam i paqytetnue
e mjaftohem mos me m’i fshi harrimi
fotoja e babait
qe viti gjashtëdhjetë
dhe unë s’kisha veçse gjashtë dhe pak,
ai sapo digjte pesëdhjetë e pesë
kur u nda nga kjo jetë
në Abetare po bënim shkronjën J
ishte larg V-ja,
akoma më larg
ç’ishte vdekja ta dija
fotoja e vetme që mbeti prej tij
një portret bardh e zi
(s’i priti fotografitë me ngjyra)
ku nxijnë sytë, mjekra, vetullat
dhe plisi i bardhë përreth
nga djersa
kishte shumë zi dhe pak bardh
në foton e bërë për “liçna karta”,*
me vegim të fikur ngjante shikimi i tij
djegur harqesh të zjarrta
______________________
* Serbisht: Letërnjoftim
mjeshtëria e të bërit të një çasti të bukur
e hëna, kjo sot, mund të ikte kot pa një kujtim, takim a letër
mund të ikte si një flutur
e pangjyrë
si një rrobë e vjetër,
si e paqenë në kalendarin e ditëve
e megjithatë, mund të bëhet dhe çast i bukur
mjafton ta ndezësh një zjarr të madh, të madh
me shkarpa mendimesh ricikluar
e të shohësh sesi midis shkëndijash përftojnë
mike e miq të munguar
e të hedhësh në gaca misrat e njomë
ju thashë pra,
kjo e hënë mund të ikte si një flutur
po ja që bie një shkëndijë dhe bëhet çast i bukur
mënyrë e të bërit të një poezie
që në nismë të dalin kushtet, kufizimet
vetë nisma pra, me idetë, motivet
pastaj struktura, ritmi
dhe pak para dështimit vendimi profan:
harrimi i të gjitha shkollave, teorive
të bërit, të shkruarit, ndërtimi
në mënyrë prozaike vjen e bëhet titulli
dhe kujtohesh se po prisje një mike
që mund të vinte dhe të ikte si një dallëndyshe
duke lënë pas metaforën e vrarë
zog shtegtar
njësoj si krejt të tjerët a krejt ndryshe
diçka ikën po diçka mbetet
në një sfond etern
dhe ti e kupton krejt papritur
se ke rrëshqitur majëmalit postmodern
antisizif mundimesh duke ngritur
ngrehinën abstrakte të të bërit poezi
nga libri Shi dhe zog i vetmuar
ti më lexon
e di se kot flet, kot shkruan, kot e mohon
kur bie nata, kur gdhihet dita
kur mbyllen shtigje, kur hapen pista
ti më lexon
është prania jote e munguar
që më bëhet shkronjë, rrokje, fjalë
e mendim
ti je mësuesja që më merr përdore
si një jetim
e di se ti më lexon
të tjerat kanë pak rëndësi
(midis nesh) lërmë të të puth në faqe,
mësuese
pastaj të t’i heq të mbathurat
pa didaktikë, në mënyrë autodidakte
nuk e fsheh dot, ti e lexon
dobësinë time prej nxënësi, mike
që vjedh nga diktimi yt çdo leksion
dhe të tëra i bën publike
jepi,
ma fal një notë, mua “të keqit”, mua “të mirit”
si një votë shtetndërtimit
se ndryshe nuk bëhet Kosova!
sonte
ti sonte nuk je këtu
ke vajtur ke ikur a të thirrën diku
po sikur… po sikur…
ah, mjeshtrit e vetmisë
pa humbur kohë
le ta ngrenë një trekëmbësh të lartë
me një litar të bukur
jam i keq
të martat rëndom vijnë pa praninë tënde
megjithëse s’janë ditë pushimi,
kujtohem unë:
është çast rifillimi
nis për ty korpusin e shpifjeve,
përgojimeve –
e di, filanen e kam pas…
i kam lënë një shenjë në qafë,
në faqen e butë si shpuzë,
pa i nxora dhe gjak në buzë
bëj ç’është për të bërë
dhe heq,
sall ta nxjerr nga goja jote
të sharën madhështore:
Ti je I KEQ!
jam i mirë
të merkurat ndjekin të martat terse
dhe të sjellin si kukull nga bota perverse
e mbushet cep më cep hapësira
për ty marr fjalën si në gjyq,
e flas me urtësi prifti
të vërtetën e them të vërtetë:
e shihni filanen, një herë pata rast,
vetëm një herë
t’i prek dorën,
bardh e but si të prekja borën
dhe mendjen ma mori një erë
skuqur turpit gjithë përdëllim
bëj ç’është për të bërë
nga goja jote të nxjerr
keqardhjen më të pështirë,
si lëmoshë të mjerë:
Ti je I MIRË!
bashkëbisedim “i lodhtë”
je ankthi im, e kam thënë tashmë sa herë
e them dhe tani
është bindje, besim e mendim kryeneç
ti akoma pyet: është për mirë a për keq
sipas teknikës bardh e zi
nga libri Vizatimi i vetmisë në letrën e bardhë
Portretin digjital të autorit: Besnik Hamiti