GJËRAT E PARËNDOMTA

Atë ditë asgjë nuk ngjante me gjërat që i kishte adhuruar në fëmijëri. Sytë tashmë e shikonin botën ndryshe. Thoshin se fati i fëmijës është i lidhur në kërthizë sepse aty mpleksej per­iudha e vajit. Disa ëndërronin bashkë me periudhën e kohë­zgjatjes së puthjeve prej nga vinte parandjenja për buzëqeshjet e sapoformuara të cilat i jepnin shpirt asaj ndjesie të bukur për të cilën kishte treguar vazhdimisht Rrëfimtari i çasteve të dehura. Askush nuk kishte ndër mend të mendonte më shumë për ta vërtetuar këtë fakt.

Shiu i imët tashmë e zbulonte misterin ku riprodhohej kuj­tesa për mëkatin e dashurisë. Buzët e asaj vajze e kërkonin vetëm afshin e përsosur të reagimeve në atë sfond të kaltër, ku përshkruhej zhvendosja e kuptimeve në një ëndërr simbolike, derisa dridhej tërë hapësira përreth. Prandaj ngjashmëria me gjërat e parëndomta ia ngjallte oreksin për ta kuptuar më mirë lumturinë e vërtetë sesi do të bëheshin bashkë dëshirat e njerëzve të vetmuar në këtë botë.

Disa ditë më vonë Rrëfimtarit të çasteve të dehura i ra ndër mend ta kuptonte arsyen e vërtetë për ta mbërritur qëllimin përfundimtar, se ku fillonte dhe ku mbaronte kënaqësia e syve. Me një fjalë, a kënaqej syri derisa e zotëronte hapësirën e shiki­mit për t’i lidhur ndjenjat përbrenda dëshirës dhe vullnetit.

– Dashuria për vetveten është emri i një mallkimi, – tha Rrëfimtari i çasteve të dehura. Sigurisht nuk gjeti fjalë më të duhur për ta shprehur inatin ndaj gjërave të parëndomta dhe pas pak ndjeu edhe një dhimbje të fortë në shpirt.

Asgjë më shumë.

LUMTURIA E PËRSOSUR

– Nuk duhet të imagjinojmë më, – tha një ditë gruaja që i shtrinte rrobat e bardha në ballkonin e ndërtesës së vjetër. Ajo zakonisht gjithmonë rrinte me gojë mbyllur dhe sikur mijëra mendime vlonin në kokën e saj. Kjo qe intuita e parë e Rrëfimtarit të çasteve të dehura derisa i përpunonte të dhënat për lojën e ngrohtë të ndjenjave, sidomos pasionin për t’i dëgjuar rrëfimet e imagjinuara të dashurisë.

Sigurisht duhet trajtuar me kujdes praninë e lumturisë së përsosur, sidomos përfytyrimin e arsyes, pse njeriu ka nevojë të mburret me mirësinë e shpirtit. Për shembull, si do të arrinim në majën e asaj kodrine duke pëshpëritur vetëm fjalë të mira apo duke zënë me dorë dehjen e ëndrrave të bukura, ndonëse ngrohtësia e përshëndetjeve nuk kishte të bënte aspak me harrimin, as me etjen e fshehur në lojën e mashtrimit.

Kur e mbaroi krejt rrëfimin, sikur u shndërrua në një njeri tjetër.

BOTA AREALE

– Nuk duhet t’i imitojmë më instinktet e pabarabarta të shpirtrave, – tha ditën tjetër gruaja që mendonte ndryshe nga shitësja e luleve në qytetin e rrethuar me blirë.

U zgjua dhe i preku me dorë xhamat e avulluar të dritareve. Humbi përpara avullit dhe filloi t’i fërkonte sytë. Nuk shihte asgjë tjetër pos vetvetes. Aty fillonte fundi i pritjes. Ngadalë nisi letërkëmbimin me Rrëfimtarin e çasteve të dehura, pa e vrarë mendjen se gjysmën e gishtërinjve i kishte të mpirë nga lodhja.

– Nuk e di si mund të përplasen ndjenjat dhe mendimet në këtë botë, – pëshpëriste prapë në vetvete. Përballë dritares shikonte kalimtarët e rastit të cilët ecnin duke i bartur kujtimet e tyre deri në drejtimin e panjohur.

Disa orë më vonë bota areale filloi t’i lëvizte kujtimet. Pikërisht kështu dhe ndodhi.

HIDHËRIMI

– Kurrë nuk do ta kuptojmë hidhërimin, – tha pa menduar mirë, sepse ishte i ngazëllyer nga prania e dalldisjes së ndje­njave, apo sepse virtyti njerëzor i kishte mbetur në kujtesë derisa i numëronte të gjitha gjethet e asaj luleje të vyshkur atë ditë vjeshte, kur i jepte këshilla vetvetes për gjërat që kishin mjaft rëndësi për të vërtetën. Asgjë më shumë. Asnjë hollësi tjetër.

Atë ditë për të parën herë e kuptonte se Rrëfimtari i çasteve të dehura e kishte mësuar aq mirë instinktin e vardisjes saqë nuk kishte fare nevojë për medaljen e mosmirënjohjes, as të shndërrohej në tjetër njeri. Trurin e kishte të turbulluar, sytë e përgjumur, ecjen e shkujdesur, ndërsa veprimin e pamatur. Asgjë më shumë. Asnjë hollësi tjetër.

– Nuk dua asgjë prej dhimbjes sime, – mërmëriti në vetvete Zana derisa prapë iu turbullua mendja. E kapi frika e panjo­hur. Çdo gjë iu kthye mbrapsht. Sytë e saj të bukur. Fytyra e saj e ndezur. Shikimi i saj i magjepsur.

Asgjë më shumë. Asnjë hollësi tjetër.

INTRIGA E MREKULLUESHME

– E dashur, në orën sa duhet ta mbyllim rrëfimin për ëndrrat e bukura. Në orën sa, fiks?

Më dukej se ishte një sens humori, pikërisht në pjesën e dytë të mendimit, sepse aty fiksohej orari i saktë i ritualit të mallën­gjimit për gjërat e bukura të cilat tashmë e kishin humbur kuptimin. Pastaj vazhdonte rrëfimi për zmadhimin e emocio­neve, për temat që afirmonin vuajtjen e shpirtrave të dielave në mbrëmje, kur ndjesia e zemrave bëhej më e qartë në zbër­thimin e realitetit.

Prapë e pyeti pothuajse me të njëjtin zë: – E dashur, në orën sa duhet ta mbyllim rrëfimin për ëndrrat e këqija?

Asnjëri nuk mund ta dallonte përmasën e zotërimit të shka­kut pse shumica e të pranishmëve mendonte se dashuria është gjithmonë e bukur, si një nuse që u jep ujë dasmorëve të etur të cilët harrojnë ta dallojnë fantastiken nga realiteti apo çastin e përndezur nga ora e gjumit në ditët më të pazakonshme, kur sajohej përfytyrimi i saktë për gjërat e bukura.

IKJA E VUAJTJES

Nuk do ta përfytyrojmë më botën tjetër, – tha kur filloi t’i mësonte përmendsh të gjitha vuajtjet e shpirtrave.

Vuajtja e parë kërkonte një studim të dyfishtë midis mëkatit dhe dashurisë.

Nuk dinin çka bënin. Vështronin. Nuk gjenin asnjë fjalë që ua ngacmonte ndjenjat e humbura. Vështronin dalldisjen e ngutshme të gishtërinjve për t’i prekur pjesët e marrosura të trupave. Rendi u vinte fjalëve: përpëlitje, rënkim, dridhje dhe ofshamë.

Vuajtja e dytë qe një përpjekje për ta shpëtuar zemërimin e Rrëfimtarit të çasteve të dehura.

Përnjëmend frymëmarrja e tyre ngjante me shpërthimin e të gjitha parandjenjave të grumbulluara përbrenda atij imazhi joshës i cili zbrazte magjinë e atyre ditëve të paharruara. Një luhatje e papritur e syve dukej si një dritë e ndezur në fund të dhomës.

Vuajtja e tretë qe shpërndarë në të gjitha pjesët e universit.

Vitet kalonin, ndërsa padurimi zmadhohej sa herë që vinte mërzitja, si terri i pafund i natës.

ÇASTI I TREMBUR 

Në ditët që pasuan Rrëfimtari i çasteve të dehura e pa Zanën duke i trembur pëllumbat e bardhë në sheshin e qytetit. Ajo kishte veshur një bluzë të kuqe deri në fund të shpinës, ndërsa lotët i rrëshqisnin teposhtë faqeve. Ishte ndrydhja e radhës në shpirtin e saj.

Për herë të parë e kuptoi se mpirja e shpirtit nuk kishte të bënte aspak me çastin e trembur të pëllumbave dhe asgjë nuk mund të priste më nga zemërimi i pakuptimtë me vetveten. Prandaj marrëdhëniet me iluzionet e shpërfytyruara tashmë i përjetonte si një dëshmi tjetër se gjahtarët e shpendëve mund të ishin edhe njerëz të mirë, edhe pse me gishtin e tyre tregues bënin mëkate.

Rrëfimtari i çasteve të dehura rrëfente krejtësisht ndryshe në tregimet e lumturisë. Në krye të listës aty ishin: fenomenet shpirtërore, ekzistenca e gjërave të shenjta të jetës, sakrifica e pritjes, dëshmia për nostalgjinë e vuajtjes dhe dorëshkrimi i kujtimeve të Gjimnazit të Kijevës.

Thurja e asaj vetmie ngjante me projeksionin e ngjarjeve reale, pa pasur ndonjë shpjegim shtesë nëse gjëja më interesante ishte pikërisht bluza e kuqe deri në fund të shpinës, ndoshta edhe një shikim i harlisur i asaj dite.

Kështu nuk kuptohej më asgjë deri në fund. Përveç shikimit.

NJË SY GJUMË 

Atë natë mjaullima e një maceje ishte dhjetë herë më e madhe sesa të bërtiturat e shikuesve në stadiumin e qytetit. I dhembte shpirti vetëm pse nuk mund të pajtohej me këtë mjaullimë të përkryer. As me ndrydhjen e errësirës. As me frikën. As me përkatësinë e parëndomtë të mendimeve. Nuk kërkonte shkaqe të tjera, me aq shumë shembuj të magjepsur, ndonëse flaka i dilte shpirtit.

Tingujt që dolën nga veshët e tij sikur ishin shndërruar në trumbetë vetmie. Në vend të jastëkut, pretendimi i kokës tapë tashmë ishte shtrirë mbi dy libra të trashë. Pikërisht aty i gjente fjalët më të duhura për ta kuptuar domethënien e vet­misë apo ndonjë gabim në thurjen e ëndrrave. Çdo përfytyrim tjetër ishte i pabesueshëm, kur realja dhe fantastikja shndërro­heshin në diçka që valëzohej si shkumë e bardhë me gjit­hfarëlloj parandjenjash.

– O Zot i Madh, sa mirë që je vetëm merakli i ëndrrave dhe jo edhe i gjumit!, – tha Piktori duke tundur kokën në shenjë habie.

PËRMALLIMI 

Vajza u nis me e taku Djalin e me çu fjalën n’vend. Atë ditë nuk dashti me ia pa sytë. E le ma me ia puth buzët. Asnjanin sy. As faqet, As buzët. As mjekrën. As mollëzat. As gushën. Ajo atë ditë ishte në dyluftim me vetveten. N’shpirtin e saj kishte vetëm lot e ofshamë.

Mandej u kujtua e u kujtua dhe i ra ndërmend me kurdisë orën. Me u çu kur çohen zogjtë e malit, herët nadje. M’i la sytë. M’i kapërcy ato mure t’nalta. Me u ba Zanë e bukur e vullnetit fisnik t’dashnisë. Me mbërri me kohë n’gjumin e Djalit. Me iu ndihmu andrrave të tij. Me përpi puthjen e ngujueme n’shpirtin e vet.

Çastin e dashnisë me e marrë me vete. Me u përpjekë me synin e shkruem. Me mbajtë mend hanën si shndrit në natën e lumnueme. Mandej si zgjatet e zgjatet dashnia e fshehtë në ato shtigje që ngjajnë me ndonjë pikturë surrealiste.

Apo ashtu me shpirt të përvluem me pyet prapë vetveten se kur vjen përmallimi.