Bob Marleyn, që vlerësohet të jetë ylli i parë botëror që vjen nga një vend në zhvillim, e bëri të njohur për gjithë botën edhe muzikën rege edhe besimin e rastafarianëve. Kjo muzikë ka lindur në vitet 1960 në Xhamajka, në një kohë kur trazirat sociale dhe gangsterët i bënin të pasigurta rrugët e vendit. DJ-të, që bënin muzikë në rrugë me kastofonat e tyre (diskotekat mobile), e zhvilluan këtë lloj tingulli duke marrë ndikim nga llojet e njohur më mirë – si mento, ska, soul dhe xhaz. Bob Marley ishte pjesëmarrës i rëndësishëm në këto zhvillime.
Ritmi i lëshuar, por edhe shtytës, përshtatet më së miri për përhapjen e mesazheve pozitive të paqes dhe të dashurisë. Tekstet e Bob Marleyt përdorin shumë retorika fetare, megjithatë ato janë tokësore dhe tregojnë për problemet e një pakice të diskriminuar, për getot, skllavërinë dhe padrejtësitë. Besimi rastafarian shoqëron si një emërues të përbashkët këngët e Marleyt.
Çohu, rezisto [Get Up, Stand Up] është krijuar pasi Bob Marley shkoi në Haiti ku, me sa duket, u shokua nga varfëria që sundonte atje nën diktaturën e Duvalierit (1957-1986). Teksti u bën thirrje njerëzve të luftojnë për të drejtat e tyre dhe të mos dorëzohen. Kënga inkurajon njerëzit të kenë besim te gjykimi i tyre, ndërsa shihet si himni jozyrtar i organizatës Amnesty International.
Kënga Eksodi [Exodus] merret me kthimin në Afrikë të besimit rastafarian. Në tekst thuhet: “A jeni të kënaqur me jetën që bëni? E dimë ku po shkojmë, e dimë prej nga vijmë, po ikim nga Babilonia, po shkojmë në vendin e baballarëve … Ekzili është lëvizja e populli të Jahut (Zotit)”.
Në këngën Zimbabveja [Zimbabwe], Bob Marley nxit afrikanët që të çlirojnë Zimbabvenë që – duke qenë koloni britanike – mban emrin Rodezia. Në festimet për pavarësimin e Zimbabvesë, Marley e interpretoi këtë këngë në kohë reale. Ajo u kthye në himnin jozyrtar kombëtar të vendit.
“Pa grua, pa ulërima” [No Woman, No Cry] do të kujtonte njeriu fillimisht se thotë ky titull. Por, Bob Marley donte të thoshte diçka tjetër, diçka ngushëlluese, sepse në gjuhën e banorëve të Trençtaunit, “No Woman, No Cry” do të thotë: “Jo, grua, mos qaj”! Trençtouni është getoja e kryeqytetit xhamajkian, Kingston – lagjja ku u rrit Bob Marley. Kënga pasqyron jetën e atjeshme të karakterizuar nga varfëria dhe bandat e forta familjare që ndihmojnë njëra-tjetrën. Kënga është kompozuar kur Marley ishte ulur në oborr dhe dëgjonte se si qante një grua e lagjes.
Kënga e shpagimit është gjurma që ka lënë pas Marley. Ka shumë incizime të saj, por në fakt ai donte të kishte vetëm një version me zë të pastër dhe kitarë, duke lënë mënjanë instrumentet e tjera, në mënyrë që të rritet intensiteti i këngës. Në këtë këngë Marley citon profetin e fesë rastafariane, Marcus Garvey, i cili në vitin 1937 pati thënë në një fjalim mbajtur në radio: “Emancipojeni veten nga skllavëria mentale; askush tjetër nuk mund t’ua çlirojë mendjen”. Skllavëria e të parëve duhet zhdukur nga kokat e njerëzve; vetëm kur e ka shpirtin të lirë, njeriu është vërtet i lirë. Këto mendime dhe duke e ditur se do të vdiste pas pak kohësh, e frymëzuan Bob Marleyn të kompozonte Këngën e shpagimit, një këngë me të cilën ai jep edhe sot shpresë për shumë njerëz në botë. /DW/
