Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama është 60 vjeç dhe i ka jetuar të gjitha me nxitim. Ai ishte basketbollist i Kombëtares shqiptare, piktor i vlerësuar, profesor, gazetar e më pas mbi të gjitha politikan, i cili megjithatë vazhdon të ekspozojë artin e tij në galeri të mëdha.

Gjithmonë rebel, gjithmonë jokonformist. Para se të bëhej kreu i qeverisë, ai ka qenë kryetar i Bashkisë së Tiranës për tre mandate dhe si kryetar bashkie ka shërbyer edhe si sekretar i Partisë Socialiste të opozitës.

Flet italisht, e do Italinë. Me Giorgia Melonin nënshkroi marrëveshjen për qendrën italiane të riatdhesimit në Shqipëri.

Intervistë e kryeministrit Edi Rama, publikuar fillimisht në të përditshmen italiane Il Giornale, përshtatur nga Albanian Post:

Kryeministër Rama, operacioni në Shqipëri nuk po fillon. Gjyqtarët e ndaluan. A ndryshon diçka për ju?

“Jo, sepse ne nuk kemi asnjë përgjegjësi në ekzekutimin e marrëveshjes, përveç asaj të dhënies së disponueshmërisë totale nëpërmjet koncesionit të juridiksionit italian në territorin e dy qendrave”.

Anija italiane që supozohet të sjellë emigrantët në Shqipëri është nisur sërish, a do të jetë ky momenti i duhur?

“Nuk e di”.

Mendoni se ka forca që komplotojnë kundër qeverisë Meloni?

“Nuk mund të guxoj të gjykoj për punët e brendshme të një shteti sovran dhe demokratik si Italia, ku ndarja e pushteteve kushtetuese është e përcaktuar mirë jo vetëm në letër, por edhe në realitetin e punës së institucioneve”.

Cili është mendimi juaj për drejtësinë italiane?

“Mendoj se jam përgjigjur tashmë, nuk më takon mua të komentoj punën e institucioneve të drejtësisë në Itali”.

Të dhënat thonë se marrëveshjet e qeverisë Meloni me qeveritë e vendeve të tjera të Mesdheut, përfshirë edhe atë të tij, po sjellin rezultate shumë të rëndësishme. Zbarkimet janë pak më shumë se një e treta në krahasim me vitin e kaluar

“Po, është e vërtetë, të dhënat flasin mirë për përpjekjet rraskapitëse të Giorgia në shumë fronte. Por për mendimin tim çështja është se ky problem i madh nuk mund të trajtohet në mënyrë të qëndrueshme nëse Evropa nuk bashkohet rreth një plani të qartë strategjik, i cili duhet t’i përgjigjet si nevojës së fortë për të kontrolluar kufirin e përbashkët, ashtu edhe kërkesës shumë të fortë për të frenuar rënien demografike në vendet evropiane”.

Pra jo vetëm kontrast?

“Ne duhet të luftojmë imigracionin e paligjshëm duke luftuar trafikantët për të garantuar sigurinë e përbashkët dhe për të hapur kanale të gjera të imigracionit të ligjshëm për të garantuar fuqinë punëtore të nevojshme për ekonominë e përbashkët”.

A është ndalimi i emigracionit të tepërt në interes të të gjithë Evropës?

“Për atë klandestine, unë vërtet mendoj kështu”.

Ju jeni një lider socialist. Cili është mendimi juaj për qeverinë e djathtë italiane?

“Nuk e lejoj veten të gjykoj asnjë qeveri tjetër demokratike. Por mund të them se për mua fjalët majtas dhe djathtas janë gjithnjë e më shumë problem, sepse në përgjithësi ato përdoren si shigjeta sulmi në anën tjetër, ndërsa problemet për t’u zgjidhur në botën e sotme janë gjithnjë e më shumë përtej të djathtës dhe ideologjike majtas. Dhe pastaj të fitosh si forcë opozitare është një gjë, shumë e rëndësishme, nuk ka dyshim, por të flasësh me barkun e njerëzve duke ushqyer frikën dhe madje urrejtjen ndaj të tjerëve mund të ndihmojë për të fituar, por jo për të qeverisur”.

Dhe çfarë duhet bërë për të qeverisur?

“Qeverisja bëhet gjithnjë e më shumë një gjë krejtësisht e ndryshme në botën e sotme, ku kufijtë e manovrimit të qeverive kombëtare janë të kufizuara për shumë arsye. Dhe kjo është gjithashtu arsyeja pse Giorgia befasoi shumë në Evropë. Ata që prisnin të shihnin tek ajo rishtarin me këmishë të zezë që marshon në Romë ose thyen xhamat e ndërtesave të fuqive mbikombëtare, kanë zbuluar një lider që lufton për ta bërë Italinë më të rëndësishme në Evropë, jo Evropën më pak të rëndësishme në Itali”.

Çfarë duhet të bëjë e majta italiane për problemin e emigracionit?

“Por unë nuk jam njeri që t’i jap mësime të majtës italiane, e cila përfaqëson një botë me traditë të pamasë të mendimit dhe reflektimit politik. Përfshirja e gjithë botës dhe dëgjimi i saj dhe më pas bërja e një sinteze politike për këtë dhe çështje të tjera me rëndësi parësore do të ishte diçka shumë interesante për t’u ndjekur”.

Mendimi dhe reflektimi?

“Fatkeqësisht ne jetojmë në një botë ku reflektimi politik dhe mendimi strategjik mungojnë gjithnjë e më shumë, dhe ku shpejtësia e jetës në mediat sociale dhe përmes WhatsApp duket se na ka hequr dhuratën më të madhe nga Zoti: kohën për të dyshuar dhe reflektuar përpara se të flasim…dhe aktrimi!”.

A vuan demokracia?

“Brenda botës demokratike, ne e gjejmë vazhdimisht veten në apnea, të zhytur në taktika të përditshme për të shuar ose nxitur shpërthimet e përditshme, sipas vizioneve dhe interesave afatshkurtra. Duket se projektet e mëdha strategjike dhe vizionet afatgjata janë bërë monopol i të tjerëve, jashtë perimetrit të botës sonë”.

A është Evropa e paqëndrueshme?

“Bashkimi Evropian është projekti politik më i bukur në historinë njerëzore, por paplotësimi i tij është një problem gjithnjë e më i madh”.

Lufta në Ukrainë ndryshoi shumë gjëra. A shihni një zgjidhje në horizont?

“Kam frikë se do të përkeqësohet para se të përmirësohet.”

Votohet në Amerikë. Pasiguri e madhe. Kush mendon se do të fitojë, kush do të donte që ai të fitonte?

“Unë nuk jam duke u mbështetur për askënd, por duke ditur se ajo fushatë elektorale e pafund dhe shumë përçarëse do të përfundojë më në fund, më ndihmon të marr frymë më lehtë”.

Lindja e Mesme është larg, por jo edhe aq larg. A është e shqetësuar Shqipëria për atë luftë?

“Si të gjithë, shumë i shqetësuar. Ne kemi mbështetur armëpushimin në Kombet e Bashkuara dhe kemi mbështetur zgjidhjen me dy shtete për një kohë të gjatë. Por ne mbetemi të bindur se shkatërrimi i Hamasit dhe lufta pa asnjë nëse apo por Boshti i së Keqes të ndërtuar nga Irani duhet të jetë një kusht i nevojshëm për të vepruar për çdo gjë tjetër”.

Ekonomia evropiane po shfaq shenja ngadalësimi. Gjermania po çalon. A do të na shpëtojë inteligjenca artificiale?

“Epo, prodhimi i energjisë që do t’i duhej inteligjencës artificiale tashmë paraqet një pikëpyetje të re të madhe, ndërsa pikëpyetjet e tjera tashmë mbeten pa përgjigje bindëse”.

E di që e doni Italinë. Si e shihni të ardhmen tuaj?

“Italia është një gjeni i madh që asgjë nuk mund ta gjunjëzojë, edhe nëse nuk kanë munguar kurrë italianët që kanë bërë gjithmonë të pamundurën për ta parandaluar atë të ecë siç duhet”.

Çfarë duhet të bëjë Evropa që të bëhet sërish protagoniste?

“Për fat të mirë, unë duhet të kujdesem për Shqipërinë e vogël dhe nuk më takon mua të zgjidh shumë çështje që kanë ardhur në krye në Evropë. Por ka diçka tmerrësisht mbresëlënëse në faktin se, ndërsa Evropa humbet peshën dhe konkurrencën në skenën ekonomike globale, makina e saj e jashtëzakonshme burokratike vazhdon të prodhojë rregulla dhe kufizime që e bëjnë kontinentin tonë një vend gjithnjë e më të vështirë për biznesin dhe për inovacionin”.

A kemi nevojë për një ushtri evropiane?

“Unë do të preferoja një ushtri për arsim, kulturë dhe inovacion, dhe ky nuk është një provokim; siç thashë, është e lehtë të flasësh kur nuk je ti ai që duhet të bëjë zgjedhjet e nevojshme”.