Prof. Dr. Fejzulla BERISHA

I. DOMOSDOSHËRIA E NJË STRATEGJIE TË RE PËR LOBIMIN SHQIPTAR

Lobimi shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ka qenë një faktor kyç për avancimin e çështjes kombëtare në dekadat e fundit. Nga mbështetja për ndërhyrjen e NATO-s më 1999, te njohja e pavarësisë së Kosovës më 2008, e deri te proceset e fundit integruese, shqiptarët kanë pasur një mbështetje të fuqishme nga Kongresi Amerikan. Megjithatë, sfidat e reja gjeopolitike, ndryshimet brenda politikës amerikane dhe gabimet strategjike nga liderët shqiptarë kanë sjellë një dobësim të ndikimit në Uashington.
Kjo analizë e zgjeruar synon të paraqesë një strategji të re për rikonsolidimin e lobimit shqiptar në Kongresin Amerikan, duke u bazuar në një qasje të strukturuar dhe në raste konkrete.

II. HISTORIKU I LOBIMIT SHQIPTAR NË SHBA: NGA SUKSESI TE SFIDAT E REJA

1. Sukseset Historike të Lobimit Shqiptar në SHBA

Në të kaluarën, shqiptarët kanë pasur suksese të mëdha në SHBA falë një lobimi të fuqishëm dhe të organizuar: Lufta e Kosovës dhe Ndërhyrja e NATO-s (1999): Senatori Bob Dole, Senatori John McCain, dhe Senatori Joe Biden ishin ndër avokatët më të mëdhenj të Kosovës në Kongres.
Kongresi Amerikan miratoi një rezolutë që i hapi rrugën ndërhyrjes së NATO-s kundër Serbisë.
Diaspora shqiptare organizoi protesta dhe takime të shumta me kongresmenë për të ushtruar presion mbi administratën e Bill Clinton.

Pavarësia e Kosovës (2008): Kongresmeni Eliot Engel, Senatori Richard Lugar, dhe Senatori John Kerry mbështetën fuqimisht pavarësinë e Kosovës.
SHBA ishte ndër vendet e para që njohu pavarësinë e Kosovës më 17 shkurt 2008.

Përfshirja e Kosovës në marrëveshjet rajonale dhe ndihma ushtarake: Kongresi ka miratuar disa ligje që mbështesin ndihmën ushtarake për Kosovën dhe përfshirjen e saj në programin e NATO-s “Partnership for Peace.”
Administrata Trump dhe Biden kanë mbështetur Kosovën për integrim në organizatat ndërkombëtare.

2. Humbja e aleatëve kryesorë dhe dobësimi i lobimit

Megjithatë, dekadën e fundit, ndikimi shqiptar në Uashington ka pësuar rënie për disa arsye: Humbja e aleatëve kyç: Senatorët dhe kongresmenët më të fuqishëm që mbështesnin Kosovën, si John McCain, Eliot Engel, dhe Benjamin Gilman, kanë dalë në pension ose kanë ndërruar jetë.

Ligjvënësit e rinj nuk e kanë të njëjtin angazhim për Ballkanin, pasi SHBA ka zhvendosur fokusin drejt Lindjes së Mesme dhe Indo-Paqësorit.

Qasja jo koherente e lidershipit shqiptar: Mospajtimet mes Shqipërisë dhe Kosovës për strategjinë e lobimit kanë krijuar paqartësi te politikanët amerikanë.
Përplasjet e disa liderëve shqiptarë me administratën amerikane kanë dëmtuar raportet me Washingtonin.

Zvogëlimi i presionit të diasporës shqiptare në SHBA: Diaspora shqiptare ka qenë më pak aktive në vitet e fundit, duke mos e ushtruar presionin e nevojshëm mbi Kongresin dhe Senatin Amerikan.

Për këto arsye, është e domosdoshme një strategji e re dhe më e organizuar për rikonsolidimin e lobimit shqiptar në Kongresin Amerikan.

III. NJË STRATEGJI E RE PËR LOBIMIN SHQIPTAR NË SHBA

1. Identifikimi dhe Riaktivizimi i Aleatëve në Kongresin Amerikan
Disa kongresmenë dhe senatorë aktualë kanë treguar mbështetje për Kosovën dhe Shqipërinë, por ata duhet të angazhohen më shumë:
Senatori Chris Murphy (D-Connecticut) – Ka vizituar Kosovën dhe ka qenë kritik ndaj Serbisë.
Senatori Jim Risch (R-Idaho) – Ka kërkuar rritjen e mbështetjes amerikane për Kosovën.
Senatori Roger Wicker (R-Mississippi) – Mbështet zgjerimin e NATO-s përfshirë edhe Kosovën.
Kongresmeni Ritchie Torres (D-New York) – Ka kërkuar njohjen e Kosovës nga pesë shtetet e BE-së.
Senatori Ted Cruz (R-Texas) – Ka mbështetur njohjen e Kosovës nga Izraeli.
Propozim konkret: Krijimi i një Grupi të Miqësisë Kosovë-SHBA në Kongres, për të forcuar mbështetjen në nivel legjislativ.

2. Mobilizimi i diasporës shqiptare në SHBA

Diaspora shqiptare ka një histori të suksesshme lobimi, por ajo duhet të fuqizohet përsëri: Organizimi i konferencave të nivelit të lartë me senatorë dhe kongresmenë në Washington.
Rritja e ndikimit në politikën amerikane përmes financimit të kandidatëve pro-shqiptarë.
Përdorimi i mediave amerikane për të promovuar çështjen shqiptare në nivel kombëtar.
Propozim konkret: Krijimi i një Platforme Shqiptaro-Amerikane për Lobim, e cila do të menaxhohet nga liderët e diasporës.

3. Përdorimi i Ndikimit Amerikan për Njohjen e Kosovës nga Pesë Shtetet e BE-së

SHBA ka ndikim të madh në vendet e BE-së dhe mund ta përdorë këtë për të shtyrë: Spanjën, Rumaninë, Greqinë, Sllovakinë dhe Qipron të njohin Kosovën. Integrimin e Kosovës në NATO dhe Këshillin e Evropës.
Propozim konkret: Kongresi Amerikan të miratojë një rezolutë që i kërkon pesë vendeve të BE-së të njohin Kosovën.

4. Thellimi i Marrëdhënieve Ekonomike dhe Ushtarake me SHBA-në

Krijimi i bazave të përhershme ushtarake amerikane në Kosovë. Nxitja e investimeve amerikane në energji, infrastrukturë dhe teknologji në Shqipëri dhe Kosovë. Propozim konkret: Një Pakt Strategjik Ekonomik SHBA-Kosovë-Shqipëri, për të fuqizuar lidhjet ekonomike dhe ushtarake.

IV. PËRFUNDIM: NJË STRATEGJI AFATGJATË PËR NJË ALEANCË TË FUQISHME

Nëse shqiptarët veprojnë me një strategji të qartë, të koordinuar dhe të vazhdueshme, lobimi shqiptar në Kongresin Amerikan mund të rikonsolidohet fuqishëm, duke siguruar mbështetje për Kosovën, Shqipërinë dhe kombin shqiptar në përgjithësi.